LSVNO - Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã quyết định công bố SARS-CoV-2 là đại dịch toàn cầu sau những diễn biến phức tạp. Tại Italy đã xác định đồng thời có 4 biến chủng của virus SARS-CoV-2, khác với chủng của virus được xác định tại Vũ Hán, Trung Quốc. Bên cạnh đó, ghi nhận bệnh nhân số 17 từ Italy về Việt Nam và bệnh nhân số 20 lây nhiễm từ bệnh nhân số 17 có biểu hiện viêm phổi rõ nét, biểu hiện bệnh cũng nặng hơn so với bệnh nhân đến từ Anh.Đến thời điểm hiện tại, Việt Nam đã có 39 trường hợp dương tính với SARS-CoV-2.
Tổ chức Y tế thế giới công bố COVID-19 là đại dịch toàn cầu
Ngày 11/3, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã quyết định công bố SARS-CoV-2 là đại dịch toàn cầu. Động thái được đưa ra sau khi đã có 4.200 người trên toàn cầu thiệt mạng vì căn bệnh.
"Đây là đại dịch đầu tiên do virus corona chủng mới gây ra," Tổng Giám đốc WHO Tedros Adhanom Ghebreyesus cho biết.
"Trong hai tuần qua, số ca nhiễm SARS-CoV-2 bên ngoài Trung Quốc đã tăng 13 lần và số quốc gia bị ảnh hưởng tăng lên gấp 3 lần. Trong những ngày và tuần tới đây, chúng ta sẽ có thể thấy số ca, số người chết và số quốc gia bị ảnh hưởng tăng cao nữa."
8 quốc gia hiện đang có hơn 1.000 ca Covid-19 do virus SARS-CoV-2 gây ra. Trên toàn cầu đã có hơn 120.000 người nhiễm bệnh.
Italy hiện là tâm dịch ở châu Âu với 10.000 ca nhiễm bệnh và hơn 630 người thiệt mạng. Điều đáng lo ngại là số ca nhiễm SARS-CoV-2 ở Italy tiếp tục tăng mạnh.
Xếp sau Italy là Iran với 9.000 ca và Hàn Quốc với 7.700 ca. Cả ba quốc gia này đều đang triển khai nhiều biện pháp khẩn cấp để ngăn chặn dịch SARS-CoV-2.
SARS-CoV-2 đã biến chủng
Theo báo cáo cập nhật tình hình dịch bệnh của Ban Chỉ đạo Quốcgia phòng chống dịch bệnh viêm đường hô hấp cấp do chủng mới của virus Coronagây ra cho biết, tính đến 20h ngày 10/3/2020, trên thế giới đã ghi nhận 114.191trường hợp mắc Covid-19 tại 104 quốc gia và vùng lãnh thổ. Trong đó 7 quốc giađã ghi nhận trên 1.000 trường hợp mắc, gồm: Trung Quốc (80.756); Italy (9.172);Hàn Quốc (7.513); Iran (7.161); Pháp (1.412); Tây Ban Nha (1.231) và Đức(1.224).
Trên thế giới đã ghi nhận 4.019 trường hợp tử vong, trong đótại Trung Quốc đại lục là 3.136 người; Italy 463, Iran 237, Hàn Quốc 54, Pháp30, Tây Ban Nha 30, Mỹ 27,… So với ngày 09/3 số mắc tăng 3.933, tử vong tăng191 trường hợp.
Đáng chú ý, về biến đổi gene, tại Italy đã xác định đồng thờicó 4 biến chủng của virus SARS-CoV-2, khác với chủng của virus được xác định tạiVũ Hán, Trung Quốc. Bên cạnh đó, ghi nhận bệnh nhân số 17 từ Italy về Việt Namvà bệnh nhân số 20 lây nhiễm từ bệnh nhân số 17 có biểu hiện viêm phổi rõ nét(bao gồm viêm phổi kẽ), biểu hiện bệnh cũng nặng hơn so với bệnh nhân đến từAnh (có triệu chứng mờ nhạt).
Tại Việt Nam, hiện đã ghi nhận 38 người mắc Covid-19. Riêng trong ngày 11/3 có 3 trường hợp được ghi nhận dương tính với virus SARS-CoV-2.
Trước những diễn biến ngày càng phức tạp, lây lan nhanh vàtrên diện rộng của dịch Covid-19 trên toàn thế giới, để tăng cường phòng, chống,không để dịch bệnh lan rộng trong cộng đồng, Chính phủ Việt Nam quyết định tạmdừng thực hiện chính sách miễn thị thực đơn phương đối với công dân các nước:Đan Mạch, Na Uy, Phần Lan, Thụy Điển, Anh, Đức, Pháp và Tây Ban Nha, áp dụng từ00:00 ngày 12/3/2020.
Phân tích diễn biến dịch bệnh tại châu Âu, bên cạnh việc đơnphương tạm dừng chính sách miễn visa đối với 8 nước châu Âu, các thành viên BanChỉ đạo cũng bàn thảo vấn đề có nên báo cáo cấp thẩm quyền cho phép tổ chứccách ly tập trung đối với những người đến từ khu vực này hay không.
Theo các chuyên gia y tế, hiện nay diễn biến dịch bệnh ở khuvực này rất phức tạp, số ca mắc bệnh và tử vong tăng nhanh; khí hậu ở châu Âumùa này cũng thuận lợi cho virus SARS-CoV-2 phát triển; người dân châu Âu cóthói quen tự do đi lại, không đeo khẩu trang,… nên nguy cơ lây nhiễm dịch bệnhkhu vực này rất cao.
Giải pháp đưa ra là tất cả các trường hợp người nhập cảnhvào Việt Nam (kể cả người Việt Nam và người nước ngoài) đều phải khai báo y tếbắt buộc. Nếu khai báo gian dối sẽ bị xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật.
Đối với người ngước ngoài, đại diện Bộ Ngoại giao nhấn mạnhcông dân nước ngoài nhập cảnh vào Việt Nam vừa phải tuân thủ quy định của luậtpháp quốc tế, vừa phải tuân thủ pháp luật Việt Nam. Do đó, nếu người nước ngoàivào Việt Nam mà khai báo y tế bắt buộc không đúng, theo quy định của Việt Nam vềkiểm soát dịch bệnh thì sẽ phải chịu các hình thức xử phạt hành chính, thậm chítrường hợp gây hậu quả lây nhiễm trong cộng đồng sẽ phải chịu trách nhiệm hìnhsự.
Vì sao Việt Nam chưa công bố tình trạng y tế khẩn cấp?
Ngày 31/01/2020, trước tình hình dịch viêm đường hô hấp cấp do virus Corona (nCoV) gây ra, WHO đã ban bố tình trạng khẩn cấp y tế toàn cầu.
Đến nay, tình hình dịch bệnh này đang có diễn biến phức tạp, virus SARS-CoV-2 đã biến chủng nhưng Việt Nam vẫn chưa công bố tình trạng y tế khẩn cấp.
Về vấn đề này, Luật sư Nguyễn Thanh Hà - Chủ tịch Công ty Luật SBLAW cho biết, nguyên tắc ban bố tình trạng khẩn cấp về dịch bệnh được quy định tại khoản 1 Điều 42 Luật Phòng, chống bệnh truyền nhiễm năm 2007. Việc ban bố tình trạng khẩn cấp về dịch được thực hiện theo nguyên tắc sau:
- Khi dịch lây lan nhanh trên diện rộng, đe dọa nghiêm trọng đến tính mạng, sức khỏe con người và kinh tế - xã hội của đất nước thì phải ban bố tình trạng khẩn cấp;
- Việc ban bố tình trạng khẩn cấp phải công khai, chính xác, kịp thời và đúng thẩm quyền. Và việc ban bố sẽ được thực hiện theo trình tự thủ tục như sau: Uỷ ban thường vụ Quốc hội ra nghị quyết ban bố tình trạng khẩn cấp theo đề nghị của Thủ tướng Chính phủ; trong trường hợp Uỷ ban thường vụ Quốc hội không thể họp ngay được thì Chủ tịch nước ra lệnh ban bố tình trạng khẩn cấp. Việc ban bố phải được thể hiện dưới hình thức văn bản quy phạm pháp luật ghi rõ nội dung sau: Lý do ban bố tình trạng khẩn cấp, Địa bàn trong tình trạng khẩn cấp, Ngày, giờ bắt đầu tình trạng khẩn cấp, Thẩm quyền tổ chức thi hành nghị quyết hoặc lệnh ban bố tình trạng khẩn cấp.
Tình trạng khẩn cấp là một tuyên bố của Chính phủ mà theo đó có thể tạm ngưng một số chức năng bình thường của Chính phủ và có thể cảnh báo công dân của mình thay đổi các hành vi bình thường hoặc có thể ra lệnh cho các cơ quan của Chính phủ thi hành các kế hoạch sẵn sàng cho tình trạng khẩn cấp.
Việc ban bố tình trạng khẩn cấp cũng được sử dụng làm một cơsở hợp lý để tạm ngừng các quyền tự do dân sự, ảnh hưởng rất lớn đến đời sốngkinh tế và xã hội của đất nước.
Vì vậy, việc công bố tình trạng khẩn cấp về dịch chỉ khi dịchlây lan nhanh trên diện rộng, đe dọa nghiêm trọng đến tính mạng, sức khỏe conngười và kinh tế - xã hội của đất nước.
"Theo quan điểm của tôi, các cơ quan chức năng đang theo dõi sát tiến trình phát triển của dịch bệnh, nếu đủ điều kiện thì có thể sẽ ban bố". Luật sư Hà nói.
Luật sư Hà cũng đánh giá với tình hình dịch bệnh diễn biến phức tạp như hiện nay, Việt Nam chúng ta đã ứng phó khá tốt so với các nước khác trên thế giới.
Theo quy định của pháp luật hiện hành, tình trạng khẩn cấpđược quy định trong Hiến pháp năm 2013, Luật Tổ chức Quốc hội năm 2014, Luật Tổchức Chính phủ năm 2015 và Pháp lệnh về tình trạng khẩn cấp năm 2000...
Đối với việc ban bố tình trạng khẩn cấp về dịch, nguyên tắc,thẩm quyền, thủ tục được thực hiện theo quy định của pháp luật về phòng, chốngdịch bệnh truyền nhiễm mà trực tiếp là Luật Phòng, chống bệnh truyền nhiễm năm2007 như đã trình bày ở trên.
Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật quy định nghị quyết ban bố tình trạng khẩn cấp của Ủy ban Thường vụ Quốc hội hoặc lệnh của Chủ tịch nước ban bố tình trạng khẩn cấp phải được thể hiện dưới hình thức văn bản quy phạm pháp luật. Để chủ động về trình tự, thủ tục và hồ sơ đề xuất cơ quan có thẩm quyền ban bố tình trạng khẩn cấp về dịch bệnh viêm đường hô hấp do virus SARS-CoV-2 gây ra, Bộ Y tế cần khẩn trương xây dựng theo trình tự, thủ tục rút gọn hồ sơ dự thảo Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về ban bố tình trạng khẩn cấp về dịch bệnh. Đồng thời, cần tiếp tục theo dõi chặt chẽ diễn biến, đồng thời cần thống nhất các tiêu chí để tham mưu cho cấp có thẩm quyền công bố tình trạng khẩn cấp theo quy định của pháp luật vào đúng thời điểm.
Lê Hoàng
