Theo đó, để bảo đảm thực hiện chủ trương của Đảng về sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị (trong đó có TAND), việc xây dựng Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Tố tụng dân sự, Luật Tố tụng hành chính, Luật Tư pháp người chưa thành niên, Luật Phá sản và Luật Hòa giải, đối thoại tại Tòa án về các nội dung liên quan đến tổ chức và hoạt động của Tòa án nhân dân là cần thiết.
Trong đó đáng chú ý, dự luật chủ yếu tập trung vào việc điều chỉnh lại chức năng của các cấp Tòa án. Theo dự luật, mô hình mới gồm 03 cấp Tòa án gồm: TAND Tối cao, TAND cấp tỉnh và TAND khu vực.
So với luật hiện hành thì dự thảo Luật sửa đổi không còn quy định TAND Cấp cao, quy định TAND khu vực thay cho TAND cấp huyện hiện nay.
Ảnh minh họa.
Cụ thể, tại Tờ trình TAND Tối cao nêu rõ những nội dung sửa đổi lớn của Luật gồm:
Thứ nhất, sửa đổi, bổ sung thẩm quyền xét xử sơ thẩm của Tòa án nhân dân khu vực, thẩm quyền xét xử phúc thẩm của Tòa án nhân dân cấp tỉnh.
Theo đó, dự thảo quy định tăng thẩm quyền xét xử sơ thẩm cho Tòa án nhân dân khu vực theo hướng Tòa án nhân dân khu vực giải quyết, xét xử theo thủ tụcsơ thẩm tất các vụ việc dân sự, vụ án hành chính.
Tòa án nhân dân cấp tỉnh giải quyết, xét xử theo thủ tục phúc thẩm các vụ việc dân sự, vụ án hành chính mà bản án, quyết định sơ thẩm chưa có hiệu lực pháp luật của Tòa án nhân dân khu vực bị kháng cáo, kháng nghị.
Thứ hai, bổ sung quy định về thẩm quyền kháng nghị theo thủ tục giám đốc thẩm, tái thẩm của Chánh án Tòa án nhân dân cấp tỉnh và Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân cấp tỉnh.
Theo dự thảo, Chánh án Tòa án nhân dân cấp tỉnh và Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân cấp tỉnh có quyền kháng nghị theo thủ tục giám đốc thẩm, tái thẩm bản án, quyết định đã có hiệu lực pháp luật của Tòa án nhân dân khu vực.
Thứ ba, bổ sung quy định về thẩm quyền giám đốc thẩm, tái thẩm của Ủy ban Thẩm phán Tòa án nhân dân cấp tỉnh.
Ủy ban Thẩm phán Tòa án nhân dân cấp tỉnh giám đốc thẩm, tái thẩm đối với bản án, quyết định đã có hiệu lực pháp luật của Tòa án nhân dân khu vực bị kháng nghị.
Thứ tư, điều chỉnh thẩm quyền xét xử giám đốc thẩm, tái thẩm của Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân Tối cao.
Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân Tối cao giám đốc thẩm bản án, quyết định đã có hiệu lực pháp luật của các Tòa án.
Thứ năm, bổ sung điều khoản chuyển tiếp để xử lý các vụ án, vụ việc đã thụ lý, đang trong giai đoạn xét xử mà đến ngày 01/7/2025 chưa kết thúc mà có thay đổi về thẩm quyền của Tòa án giải quyết vụ án, vụ việc đó theo Luật này.
Ngoài ra còn những sửa đổi về kỹ thuật để phù hợp với chủ trương sắp xếp, tinh gọn bộ máy.
