Tăng thời hạn cai nghiện ma túy nhằm nâng cao hiệu quả và khắc phục tình trạng tái nghiện

Tăng thời hạn cai nghiện "lần đầu là 24 tháng, lần thứ hai trở lên 36 tháng" là phù hợp và đảm bảo tính khoa học

Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung quy định về thời hạn cai nghiện ma túy đối với người cai nghiện ma túy lần đầu là 24 tháng, đối với người cai nghiện ma túy từ lần thứ hai trở lên là 36 tháng, thay vì khung thời gian 06-12 tháng hay 12-24 tháng như Luật Phòng, chống ma túy hiện hành. Đại biểu Quốc hội Nguyễn Thị Việt Nga (Đoàn đại biểu Quốc hội TP. Hải Phòng) cho rằng, quy định tăng thời hạn cai nghiện là cần thiết, hợp lý, phù hợp với bằng chứng khoa học, góp phần giảm tỉ lệ tái nghiện và cải thiện chất lượng cai nghiện.

Theo đại biểu, thời hạn 24 tháng đối với người cai nghiện ma túy lần đầu và 36 tháng đối với người cai nghiện ma túy từ lần thứ hai trở lên là phù hợp với quy trình cai nghiện đầy đủ, bao gồm: Tiếp nhận, phân loại; điều trị cắt cơn, giải độc; điều trị rối loạn tâm thần; giáo dục, tư vấn, phục hồi hành vi; lao động trị liệu và giai đoạn chuẩn bị tái hòa nhập. Đây là quy trình mang tính khoa học, không thể thực hiện trong thời gian ngắn mà vẫn đảm bảo hiệu quả.

Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga phân tích, thực tiễn cho thấy các mô hình cai nghiện ngắn hạn ở nhiều địa phương (thậm chí chỉ 03 - 06 tháng) đều dẫn đến tỉ lệ tái nghiện rất cao. Người nghiện thường chưa kịp ổn định thể chất thì rối loạn tâm lý, hành vi vẫn còn, dẫn đến dễ dàng quay lại sử dụng. Hơn nữa ma túy tổng hợp gây tổn thương não bộ lâu dài, đòi hỏi quá trình trị liệu và phục hồi dài hạn. Nếu chúng ta tiếp tục duy trì thời gian cai nghiện ngắn thì sẽ không đáp ứng thực tiễn, không đủ công cụ để bảo vệ chính người nghiện và cộng đồng.

Không đồng tình với ý kiến cho rằng "quy định thời hạn cai nghiện lần đầu 24 tháng, lần thứ hai trở lên 36 tháng là quá dài, gây tốn kém ngân sách", Đại biểu Quốc hội Trần Thị Thu Phước (Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Quảng Ngãi) phân tích thêm, từ góc độ thực tiễn cho thấy, thời gian cai nghiện ngắn (06-12 tháng) hiệu quả rất thấp, tỉ lệ tái nghiện rất cao do chưa đủ thời gian để phục hồi não bộ, thay đổi hành vi và đào tạo nghề bài bản. Quy định đủ 05 giai đoạn cai nghiện bắt buộc cần thời gian đủ dài. “Việc kéo dài thời gian tuy tốn kém trước mắt nhưng sẽ “chặn đứng” nguồn cầu trong thời gian dài, giảm thiểu tội phạm phát sinh từ người nghiện, đảm bảo an ninh, trật tự”, Đại biểu Trần Thị Thu Phước nhận định.

Theo Đại biểu Quốc hội Phạm Văn Hòa (Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Đồng Tháp), tình hình sử dụng, mua bán, vận chuyển, chế tạo chất ma túy ngày càng càng phức tạp, tinh vi. Các đối tượng sau cai nghiện tái nghiện cao. Vì vậy, việc sửa đổi, bổ sung các quy định, trong đó quy định tăng thời hạn cai nghiện ma túy lần đầu là 24 tháng, từ lần thứ hai trở lên là 36 tháng (theo Điều 28 dự thảo Luật) là hết sức cần thiết để phòng ngừa tái nghiện. Tuy nhiên, Đại biểu cũng cho rằng, chỉ nên quy định đây là khung tối đa trong thời gian cai nghiện. Bộ Công an cần nghiên cứu quy định linh hoạt, có thể rút ngắn thời gian cai nghiện đối với một số đối tượng, đặc biệt như đối với trẻ em, người từ đủ 12 đến dưới 18 tuổi, người cai nghiện ma túy là người đang nuôi con nhỏ…

Nâng cao hiệu quả cai nghiện, khắc phục tình trạng tái nghiện để xã hội an ninh, an toàn

Phát biểu giải trình, làm rõ ý kiến đại biểu Quốc hội đề nghị nghiên cứu quy định linh hoạt hơn thời hạn cai nghiện ma túy với mức độ nghiện và từng đối tượng nghiện, giao Chính phủ hướng dẫn, quy định chi tiết để phù hợp với từng nhóm đối tượng, Đại tướng Lương Tam Quang, Bộ trưởng Bộ Công an nêu rõ, cơ quan soạn thảo đề nghị giữ nguyên quy định như tại dự thảo Luật: Tthời hạn cai nghiện đối với người cai nghiện lần đầu là 24 tháng, từ lần thứ hai trở lên là 36 tháng. Bộ trưởng Bộ Công an khẳng định, quy định như vậy để mọi người nghiện ma túy đều được áp dụng đầy đủ các giai đoạn trong quy trình cai nghiện, nhằm nâng cao hiệu quả công tác cai nghiện ma túy, khắc phục tình trạng tái nghiện.

Bộ trưởng Bộ Công an cho biết thêm, Luật Phòng, chống ma túy 2021 quy định thời hạn tối thiểu, mức tối đa. Tuy nhiên, thực tiễn thi hành thì không có căn cứ xác định thế nào là tối thiểu, tối đa, dẫn đến việc áp dụng không thống nhất  trong thực hiện. Về việc xác định tình trạng nghiện ma túy, cơ quan y tế chỉ xác định được tình trạng nghiện hoặc không nghiện, nên không xác định được mức độ nghiện nên cũng không có căn cứ để xác định thời gian cai nghiện phù hợp với từng đối tượng.

Cũng theo Đại tướng Lương Tam Quang, xu thế hiện nay là người nghiện ma túy chuyển dần sang sử dụng các loại ma túy tổng hợp. Biểu hiện và trạng thái nghiện rất đa dạng, không điển hình. Nhiều đối tượng sử dụng các loại ma túy pha trộn dẫn đến tình trạng ngáo đá, loạn thần, có thể thực hiện các hành vi phạm tội đặc biệt nghiêm trọng. Ngoài ra người cai nghiện rất khó khăn trong việc tiếp cận việc làm khi tái hòa nhập cộng đồng. Vì vậy, Nhà nước cần xem xét, nghiên cứu để người sau cai nghiện có công ăn, việc làm phù hợp, không tái nghiện.

Đại tướng Lương Tam Quang, Bộ trưởng Bộ Công an cũng nhấn mạnh, cơ quan chủ trì soạn thảo sẽ nghiên cứu, tiếp thu các ý kiến ủa các Đại biểu Quốc hội, báo cáo Chính phủ, phối hợp chặt chẽ với các cơ quan chức năng của Quốc hội để chỉnh lý, hoàn thiện dự án luật, đảm bảo khoa học, chặt chẽ, khả thi, đồng bộ với hệ thống pháp luật và các điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên để nâng cao hiệu quả công tác này. “Chúng tôi sẽ trình Quốc hội thông qua dự án luật theo đúng chương trình kỳ họp. Với mục tiêu trong công tác đấu tranh phòng, chống ma túy và quản lý người nghiện, cai nghiện cũng như xây dựng luật này, chúng tôi cũng mong muốn xây dựng một xã hội không có ma túy, không có người nghiện ma túy. Nếu nghiện thì cai nghiện có hiệu quả và không tái nghiện để xã hội an ninh, an toàn”, Bộ trưởng Bộ Công an chia sẻ.