Sự thay đổi này được đánh giá là bước ngoặt lớn trong quản lý thuế đối với khu vực hộ kinh doanh. Trước đó, ngày 31/10/2025, Cục Thuế đã ban hành Quyết định triển khai “60 ngày cao điểm chuyển đổi mô hình từ thuế khoán sang kê khai đối với hộ kinh doanh”. Tuy nhiên, trên thực tế, quá trình chuyển đổi đặt ra nhiều băn khoăn, đặc biệt với các hộ kinh doanh quen phương thức thủ công, hạn chế về nền tảng số và mang tâm lý e ngại khi thay đổi mô hình hoạt động. Hội thảo được tổ chức nhằm làm rõ các “vùng xám”, tháo gỡ vướng mắc và giúp hộ kinh doanh yên tâm tuân thủ quy định, hướng tới phát triển bền vững.
Đại diện các cơ quan quản lý, chuyên gia giải đáp thắc mắc của các hộ kinh doanh.
Phát biểu khai mạc, ông Nguyễn Quang Vinh, Phó Chủ tịch VCCI, nhấn mạnh vai trò và đóng góp quan trọng của khu vực hộ kinh doanh đối với ngân sách nhà nước, tăng trưởng kinh tế và an sinh xã hội. Việc chuyển đổi mô hình quản lý thuế không nhằm gây khó khăn, mà là bước đệm để hộ kinh doanh phát triển minh bạch, công bằng và bền vững hơn.
“Với vai trò đại diện cộng đồng doanh nghiệp, VCCI xác định việc đồng hành, hỗ trợ hộ kinh doanh trong quá trình chuyển đổi là nhiệm vụ lâu dài, mang ý nghĩa chiến lược, đồng thời cho rằng quá trình kê khai thuế cần được thực hiện theo hướng thuận lợi, đơn giản và minh bạch để phù hợp với năng lực của người kinh doanh nhỏ lẻ", ông Nguyễn Quang Vinh khẳng định.
Từ góc độ cơ quan quản lý, ông Mai Sơn, Phó Cục trưởng Cục Thuế, cho biết ngành thuế đang đẩy mạnh truyền thông, đối thoại và tổ chức nhiều tọa đàm nhằm giúp người nộp thuế hiểu rõ quy định và chủ động thực hiện nghĩa vụ. Cùng với đó, ngành thuế sẽ phân nhóm hộ kinh doanh theo quy mô và điều kiện hoạt động, kết nối với các nhà cung cấp phần mềm kế toán, khai thuế phù hợp, qua đó hỗ trợ quá trình chuyển đổi diễn ra thuận lợi hơn.
Cũng tại hội thảo trả lời câu hỏi của báo chí liên quan đến việc xử lý hàng tồn kho vẫn là vấn đề khiến không ít hộ kinh doanh trăn trở, ông Nguyễn Tiến Minh, Phó trưởng Thuế TP.Hà Nội, cho biết hộ kinh doanh phải hiểu rất rõ về các mức doanh thu, tránh quá lo lắng.
Nếu doanh thu năm dưới 500 triệu đồng, hộ kinh doanh được miễn thuế. Nếu doanh thu năm từ trên 500 triệu đồng đến 03 tỉ đồng, hộ kinh doanh có thể lựa chọn tính thuế thu nhập cá nhân theo 02 phương pháp.
Một là tính theo thu nhập tính thuế (doanh thu trừ chi phí) nhân (x) thuế suất và hai là tính theo doanh thu tính thuế nhân (x) thuế suất.
"Với cách tính theo doanh thu, cơ quan thuế không sử dụng hóa đơn, chứng từ đầu vào làm cơ sở tính thuế. Như vậy, hộ kinh doanh thuộc nhóm có doanh thu từ 03 tỉ đồng trở xuống thì không nên quá hoang mang về hàng tồn kho", ông Minh nhấn mạnh.
Thực tế, số hộ kinh doanh có doanh thu năm trên 03 tỉ đồng chiếm tỉ lệ rất ít trên tổng số hộ kinh doanh. Thuế TP.Hà Nội xác định sẽ triển khai khảo sát các nội dung liên quan tới hàng tồn kho của nhóm hộ kinh doanh có doanh thu trên 03 tỉ đồng trong 01 tuần.
"Chúng tôi sẽ khảo sát để nắm rõ lượng hàng tồn kho thế nào. Có rất nhiều vấn đề. Ví dụ, các hộ kinh doanh trên nền tảng thương mại điện tử, hàng tồn kho là nhập khẩu hay hàng hóa sản xuất trong nước. Có hộ kinh doanh thuốc chữa bệnh, đây là lĩnh vực rất quan trọng về nguồn gốc…
Khía cạnh khác là chứng từ là gì, các bên thanh toán với nhau ra sao. Tất cả nội dung này sẽ được khảo sát rất cụ thể", ông Minh nói và cho biết từ khảo sát đó, cơ quan thuế sẽ báo cáo cấp trên để có hướng dẫn.
Cũng tại hội thảo, Phó Trưởng Thuế thành phố Hà Nội Nguyễn Tiến Minh cũng đã giới thiệu phiên bản trải nghiệm hệ thống AI hỗ trợ hộ kinh doanh đã được tích hợp trên ứng dụng iHaNoi. Hệ thống AI hỗ trợ hộ kinh doanh sẽ giúp NNT làm quen với các quy định về kê khai thuế, nộp thuế, đồng thời, giúp Thuế TP. Hà Nội thu thập, phân tích chính xác hơn các hành vi, thói quen kê khai của NNT để tinh chỉnh, sửa đổi Hệ thống AI, nâng cao trải nghiệm của người dùng một cách tối giản nhất trước khi đưa vào sử dụng chính thức từ 01/01/2026.
Tại hội thảo, ông Phạm Ngọc Thạch, Phó Trưởng Ban Pháp chế VCCI, đã chỉ ra những thách thức lớn khi hộ kinh doanh chuyển sang kê khai, trong đó có việc gia tăng chi phí và thời gian quản lý hóa đơn, chứng từ, khó khăn trong việc sử dụng hóa đơn điện tử, thiết bị tính tiền do hạn chế về năng lực công nghệ và thói quen ghi chép thủ công. Đồng thời, khuyến nghị hộ kinh doanh cần chủ động cập nhật quy định pháp luật, đồng thời lựa chọn giải pháp công nghệ phù hợp để công nghệ trở thành công cụ hỗ trợ, thay vì rào cản.
Ở góc độ doanh nghiệp công nghệ, ông Đỗ Tuấn Anh, Phó Tổng giám đốc Công ty cổ phần Công nghệ KiotViet, cho rằng khả năng tiếp cận công nghệ của hộ kinh doanh phụ thuộc nhiều vào độ tuổi, ngành nghề và môi trường kinh doanh. Do đó, sự thấu hiểu và đồng hành trong từng giai đoạn chuyển đổi là yếu tố then chốt để chuyển đổi số thành công. Các giải pháp cần được triển khai theo lộ trình, giải quyết từng bài toán cụ thể, từ khảo sát ban đầu đến hỗ trợ vận hành sau chuyển đổi.
Phiên thảo luận cũng ghi nhận nhiều câu hỏi sát thực tiễn của các hộ kinh doanh, xoay quanh việc xử lý chi phí đầu vào không có hóa đơn, ghi nhận chứng từ thay thế, cũng như chuẩn bị điều kiện để chuyển lên mô hình doanh nghiệp. Đại diện cơ quan thuế và các chuyên gia đã trực tiếp giải đáp, nhấn mạnh chủ trương chuyển đổi không nhằm gây áp lực, mà hướng tới chuẩn hóa hoạt động sản xuất – kinh doanh, tạo nền tảng minh bạch để hộ kinh doanh phát triển ổn định trong dài hạn.
Hội thảo “Giải mã chuyển đổi mô hình và kê khai thuế: Từ thực tiễn hộ kinh doanh” không chỉ là diễn đàn chuyên môn, mà còn thể hiện rõ tinh thần đồng hành, hợp lực giữa cơ quan quản lý, tổ chức đại diện và doanh nghiệp công nghệ trong hỗ trợ hộ kinh doanh trong quá trình chuyển đổi từ thuế khoán sang kê khai. Thời điểm xóa bỏ thuế khoán đang đến gần, hộ và cá nhân kinh doanh được khuyến nghị chủ động chuẩn bị, từng bước làm quen với việc quản lý sổ sách, chứng từ và ứng dụng công nghệ, để thích ứng hiệu quả với cơ chế mới, giảm thiểu rủi ro và phát triển theo hướng minh bạch, bền vững.
