Trong chiến dịch tổng tấn công, nổi dậy mùa xuân 1968 Tiểu đội nữ du kích 11 cô gái Sông Hương đã mưu trí, chiến đấu kiên cường, dũng cảm, tiêu biểu cho khí phách anh hùng của quân và dân thành phố Huế, được Bác Hồ gửi thư khen:
"Dõng dạc tay cầm khẩu súng trường
Khôn ngoan dàn trận khắp phố phường
Bác khen các cháu dân quân gái
Đánh giặc Hoa Kỳ phải nát xương".
Tiểu đội 11 cô gái sông Hương Anh hùng (Ảnh tư liệu).
Sau ngày thành phố Huế hoàn toàn giải phóng tôi về gặp lại những cán bộ và các chị Hoàng Thị Nở, Nguyễn Thị Hoa chiến sĩ trong Tiểu đội 11 cô gái Sông Sương. Các anh, các chị cho biết: Năm 1967 một số chị em ở các địa phương ven thành phố Huế như Thanh Thủy, Thủy An, Phú Xuân hăng hái tham gia Cách mạng. Tất cả đều hoạt động bí mật, lúc đầu được giao nhiệm vụ làm giao thông, nắm tình hình địch, vận chuyển thương binh.
Cuối năm 1967, chuẩn bị cho cuộc tấn công, nổi dậy mùa xuân 1968 thành ủy thành phố Huế chọn 11 cô gái thôn Vân Thê, xã Thanh Thủy, huyện Hương Thủy, tuổi đời mới mười tám, đôi mươi. Thành lập một Tiểu đội, lấy tên Tiểu đội 11 cô gái sông Hương. Tiểu đội do Phạm Thị Liên làm Tiểu đội trưởng, Đỗ Thị Cúc làm Tiểu đội phó và các chiến sĩ Hoàng Thị Sao, Đỗ Thị Hoa, Hoàng Thị Hết, Nguyễn Thị Diên, Nguyễn Thị Hợi, Nguyễn Thị Hoa, Hoàng Thị Nở, Chế Thị Mừng, Nguyễn Thị Xê.
Ngày 28/4/2009 Tiểu đội 11 cô gái sông Hương được phong tặng danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang.
Bước vào chiến dịch tổng tấn công Tiểu đội được giao nhiệm vụ hướng dẫn các đơn vị bộ đội chủ lực tiếp cận mục tiêu, chuyển thương, bảo vệ sở chỉ huy cánh quân phía Nam. Đặc biệt đêm 30 Tết Mậu Thân 1968 Tiểu đội chia làm nhiều tổ, dẫn bộ đội đánh chiếm nhiều mục tiêu trong nội thành phố Huế. Quân địch bị đánh bất ngờ, trở tay không kịp, thiệt hại vô cùng nặng nề. Đúng 9 giờ ngày 31/01/1968 chiến sĩ Nguyễn Văn Tuyển kéo cờ giải phóng lên kỳ đài Phu Văn Lâu giữa trung tâm thành phố Huế. Hàng vạn người dân thành phố hân hoan xuống đường ăn mừng chiến thắng.
Mất Huế, mất một vị trí chiến lược vô cùng quan trọng, địch tập trung lực lượng tinh nhuệ, chi viện máy bay, pháo binh, xe tăng, tái chiếm bằng được. Khi quân ta chuyển sang phản kích Tiểu đội chốt giữ nhiều vị trí quan trọng nội thành Huế, tạo điều kiện cho Tiểu đoàn 804 đột nhập đánh địch phía Nam cầu Tràng Tiền giành thắng lợi lớn. Sau nửa chiến dịch các chiến sĩ trong Tiểu đội trực tiếp chiến đấu, như các chiến sĩ quân chủ lực.
Trận đánh ác liệt nhất đêm 11 rạng sáng 12/02 tiểu đoàn lính Mỹ được trang bị hiện đại có xe tăng, xe bọc thép, máy bay, pháo binh yểm trợ tấn công chiếm khách sạn Hương Giang và Đại học sư phạm. Tiểu đội và các chiến sĩ bộ đội chủ lực, bộ đội địa phương, triệt để lợi dụng địa hình, địa vật đánh địch nhiều mũi, nhiều hướng, làm cho kẻ thù lúng túng, bị động. Mặc dù địch có hỏa lực hiện đại nhưng không phát huy được, bị thiệt hại nặng nề. Chúng bị tiêu diệt tại chỗ 70 tên, 4 xe tăng. Trong trận này Tiểu đội hy sinh mất 2 đồng chí là Hoàng Thị Sao, Đỗ Thị Hoa.
Chiều ngày 25/2, địch dùng một lực lượng rất mạnh để đánh phản kích quân ta. Tiểu đội chặn đánh địch quyết liệt trên đường Nguyễn Công Trứ. Trận đánh diễn ra không cân sức, quân địch đông gấp nhiều lần, nhưng không thể tiến lên được bởi chiến đấu ngoan cường của quân ta, hàng trăm tên địch bị tiêu diệt, 5 xe tăng Mỹ bị bắn cháy. Được tin chiến đấu dũng cảm của Tiểu đội 11 cô gái Sông Hương Bác Hồ đã gửi thư khen. Trong trận chiến đấu này Tiểu đội hy sinh thêm 2 đồng chí nữa. Đó là đồng chí Nguyễn Thị Diên, Hoàng Thị Hết. Kết thúc chiến dịch tổng tấn công, nổi dậy Mậu Thân 1968 Tiểu đội còn lại 7 đồng chí. Tiếp sau đó thành lập Trung đội Võ Thị Sáu.
Năm 1972 đồng chí Phạm Thị Liên hy sinh, năm 1994 được phong tặng danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân, ở thành phố Huế có một con đường mang tên chị.
UBND thành phố Huế dựng bia Chiến công 11 cô gái Sông Hương tại vườn hoa Vĩ Dạ trên đường Phạm Văn Đồng.
Ngày 28/4/2009 nhà nước phong tặng Tiểu đội 11 cô gái Sông Hương danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân.
HẢI HƯNG
