Ảnh minh họa.
Đây là những thông tin được Bộ Công an nêu ra tại Tờ trình dự thảo Nghị định quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực an ninh mạng vừa gửi tới Bộ Tư pháp thẩm định.
Theo Bộ Công an, hệ thống mạng thông tin Việt Nam tiếp tục đối mặt với hoạt động tấn công mạng, một số vụ việc ảnh hưởng nghiêm trọng đến an ninh quốc gia, để lại hậu quả lớn. Đối với hành vi chưa tới mức xử lý hình sự, mức xử phạt hiện nay chưa đủ sức răn đe vì lợi nhuận cao hơn rất nhiều lần với mức xử phạt. Tình trạng lộ thông tin nhạy cảm, thông tin bí mật Nhà nước diễn ra thường xuyên, nhiều vụ việc có tính chất nghiêm trọng. Mặc dù năm nào cũng tổ chức kiểm tra, xử lý nhưng do không có chế tài đủ sức răn đe nên hành vi này vẫn tiếp tục diễn ra. Thống kê của Bộ này cũng cho thấy mạng xã hội (MXH) là nơi thường xuyên diễn ra tình trạng đăng tải thông tin xấu độc, sai sự thật, chỉ riêng tình hình dịch Covid-19, cơ quan Công an đã xử lý vi phạm hành chính hàng trăm trường hợp tung tin sai sự thật, tin đồn thất thiệt gây hoang mang trong dư luận.
Báo cáo của Bộ Công an dẫn thống kê của Bộ TT&TT cũng cho hay, tính đến nay, Bộ TT&TT đã cấp giấy phép hoạt động cho 455 MXH trong nước, một số MXH bộc lộ nhiều hạn chế trong quản lý, bảo mật, kiểm duyệt, kiểm soát thông tin công cộng, để cho người dùng đăng tải thông tin có dấu hiệu vi phạm pháp luật. Hiện có khoảng 200 trang thông tin điện tử không phép, đăng ký “ẩn danh”, máy chủ đặt tại nước ngoài hoạt động như tờ báo tư nhân trá hình, mạo danh các cơ quan, tổ chức trong nước đăng tải thông tin không chính thống từ nhiều nguồn, tin giả, tin sai sự thật. Nhiều hội, nhóm trên MXH có lượng thành viên lớn, đăng các bài viết bịa đặt, bình luận tiêu cực về các vấn đề chính trị, xã hội, sự kiện “nóng” trong nước, vi phạm thuần phong mỹ tục hoặc tin tức “giật gân”. Nhiều doanh nghiệp công nghệ lớn nước ngoài né tránh thực hiện các quy định pháp luật về an ninh mạng, đáp ứng hạn chế các yêu cầu từ phía cơ quan chức năng Việt Nam, trong một số trường hợp không đáp ứng yêu cầu. Trong khi đó, hoạt động tán phát thông tin xấu, độc, vi phạm pháp luật vẫn diễn ra thường xuyên trên các nền tảng dịch vụ của Facebook, Youtube.
Bộ Công an nhận định an ninh thông tin, an ninh dữ liệu đã được quan tâm nhưng chưa có chế tài xử lý. Dữ liệu thông tin cá nhân bị sử dụng, đánh cắp, công khai, trao đổi, rao bán nhằm trục lợi, chào mời khách hàng sử dụng các loại hình dịch vụ.
Theo Bộ Công an, thông tin cá nhân người sử dụng các ứng dụng, dịch vụ trên không gian mạng đang bị thu thập, khai thác, sử dụng công khai bởi các doanh nghiệp cung cấp dịch vụ nội dung số, thương mại điện tử, nhiều ứng dụng lưu trữ dữ liệu tại nước ngoài. Đây là những hành vi cần có mức xử phạt để tăng hiệu lực của pháp luật, tăng sức răn đe, ngăn ngừa tội phạm.
Ngoài ra, Tờ trình dự thảo Nghị định của Bộ Công an cũng phản ánh tội phạm sử dụng không gian mạng lừa đảo, chiếm đoạt tài sản diễn ra phức tạp với nhiều thủ đoạn mới, tinh vi, xảy ra ở nhiều địa phương trong cả nước. Đến nay rất nhiều cá nhân đã bị lừa đảo với số tiền rất lớn.
Tội phạm tổ chức đánh bạc và đánh bạc, cá độ bóng đá trên mạng chủ yếu do hàng chục "nhà cái" ở nước ngoài móc nối với các đối tượng trong nước (đại lý) xây dựng các đường dây, thiết lập hàng nghìn trang web, tên miền, số tiền đánh bạc ước tính hàng triệu USD mỗi ngày. Trong khi đó, dịch vụ trò chơi trực tuyến tiếp tục hoạt động mạnh ở Việt Nam; gia tăng nhiều trò chơi trực tuyến mô phỏng cờ bạc hoặc có nội dung nhạy cảm về chính trị, chứa đựng yếu tố khiêu dâm, bạo lực. Thậm chí, nhiều trò chơi trực tuyến bị đính kèm mã độc có chức năng nghe lén điện thoại, thu thập thông tin người dùng.
Hoạt động "tín dụng đen" trên mạng xuất hiện hình thức mới (cho vay ngang hàng - P2P Lending) có dấu hiệu cho vay nặng lãi; một số vụ có đối tượng người nước ngoài tham gia. Bộ Công an nói điều này còn tiềm ẩn nguy cơ bị lợi dụng để núp bóng hoạt động đánh bạc qua mạng, lừa đảo, trốn thuế, rửa tiền, tài trợ cho tổ chức khủng bố hoặc huy động tài chính đa cấp.
Đáng lo hơn, tình trạng tội phạm lắp đặt thiết bị Skimming tại các máy ATM nhằm trộm cắp thông tin, làm giả thẻ ngân hàng để rút tiền, thanh toán hàng hóa tiếp tục xảy ra tại nhiều địa phương, nhưng với mức độ tổ chức tinh vi và phức tạp hơn. Đối tượng phạm tội chủ yếu là người nước ngoài.
Các diễn đàn tội phạm mạng (underground, có nhiều đối tượng người Việt Nam tham gia) thường xuyên trao đổi, chia sẻ phương thức, thủ đoạn, công cụ tấn công hệ thống mạng máy tính để thu lợi.
Đặc biệt, xuất hiện thủ đoạn tấn công, xâm nhập hệ thống thông tin của các doanh nghiệp có hệ thống bảo mật cao như ngân hàng thương mại, trung gian thanh toán để chiếm đoạt tiền.
Từ đó, Bộ Công an đề xuất việc xây dựng Nghị định được tiến hành trên cơ sở các mục đích, quan điểm là bảo đảm phù hợp với Hiến pháp, Luật Xử lý vi phạm hành chính và các quy định pháp luật khác có liên quan.
Bảo đảm phù hợp với thực tế, tính hợp lý và tính khả thi, góp phần đấu tranh phòng, chống vi phạm hành chính, thực hiện hiệu quả quản lý Nhà nước đối với các lĩnh vực có liên quan.
Kế thừa những quy định của các văn bản xử phạt vi phạm hành chính khác còn phù hợp và đang phát huy hiệu quả trong thực tiễn xã hội.
Bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ của hệ thống pháp luật; bỏ các quy định không còn phù hợp, kịp thời cập nhật, bổ sung những quy định trong Luật An ninh mạng và các văn bản hướng dẫn thi hành.
Bảo đảm tính công bằng giữa tổ chức, cá nhân tham gia hoạt động về an ninh mạng, minh bạch hóa việc thực thi nhiệm vụ của cơ quan Nhà nước có thẩm quyền, đáp ứng yêu cầu quản lý Nhà nước về an ninh mạng.
TRẦN VŨ
Đề xuất quản lý Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất bằng bằng mã QR
