Bộ Tư pháp vừa công bố hồ sơ thẩm định dự án Bộ luật Hình sự (sửa đổi), dự kiến trình Quốc hội xem xét, cho ý kiến, thông qua theo trình tự, thủ tục rút gọn tại Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa 15 vào tháng 10/2025.
Dự án do Bộ Công an chủ trì soạn thảo gồm 03 phần, 26 chương, 433 Điều. So với Bộ luật hiện hành đã giữ nguyên 181 Điều, sửa đổi 245 Điều, bỏ 18 Điều.
Ảnh minh họa.
Theo đó, tại dự thảo, Bộ Công an đề xuất mức phạt cho tội "Vi phạm quy định về quản lý chất thải nguy hại" tại Điều 236 là nặng gấp 06 lần hiện tại. Đây là mức cao nhất trong số nhiều tội đang được kiến nghị tăng mức phạt (chủ yếu đề xuất phạt gấp đôi mức hiện tại).
Cụ thể, người nào có trách nhiệm mà cho phép chôn, lấp, đổ, thải trái quy định của pháp luật hoặc không thực hiện theo quy định của pháp luật về xử lý chất thải nguy hại có thành phần nguy hại đặc biệt vượt ngưỡng chất thải nguy hại về các chất ô nhiễm hữu cơ khó phân hủy, chất thải có chứa chất phóng xạ, gây nhiễm xạ môi trường thuộc nguồn phóng xạ, có thể bị phạt tiền 300 triệu đồng đến 06 tỉ đồng, tùy khối lượng chất thải và tính chất tội phạm. Mức phạt hiện tại của tội này tại Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017) đang là 50 triệu đến một tỉ đồng.
Ngoài tiền phạt nặng gấp 06 lần, Bộ Công an cũng đề xuất tăng hình phạt tù tới 15 năm, thay vì 10 năm như Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017).
Nếu phía phạm tội là pháp nhân thương mại, mức phạt tiền dự kiến tăng gấp đôi, từ 02-10 tỉ đồng (hiện tại 01-05 tỉ đồng). Hình phạt bổ sung vẫn được giữ nguyên là cấm kinh doanh, cấm hoạt động trong một số lĩnh vực nhất định từ một đến 03 năm.
Ngoài ra, tại dự thảo Bộ luật Hình sự (sửa đổi) lần này, Bộ Công an cũng bổ sung thêm 01 Điều mới liên quan đến tội phạm môi trường. Cụ thể, Điều 235a của dự thảo xác định tội "Xả trái phép chất thải thông thường ra môi trường" là hành vi chôn, lấp, đổ, thải trái pháp luật chất thải rắn thông thường ra môi trường.
Hình phạt áp dụng với cả người làm dịch vụ môi trường và người không hoạt động trong lĩnh vực này. Tùy theo khối lượng chất thải bị xả trái phép, người vi phạm có thể bị phạt tiền từ 100 triệu đến 02 tỉ đồng, hoặc phạt tù từ 03 tháng đến 05 năm.
Pháp nhân thương mại có thể bị phạt tiền từ 300 triệu đồng đến 06 tỉ đồng, hoặc đình chỉ hoạt động 06 tháng đến 02 năm.
Về lý do bổ sung tội danh và tăng mức phạt với các loại tội vi phạm quy định về môi trường, Bộ Công an cho rằng qua thực tiễn thi hành, đánh giá một số hành vi có tính chất nguy hiểm cho xã hội, có dấu hiệu tội phạm nhưng chưa được quy định là tội phạm. Đồng thời, nhiều quy định về trách nhiệm hình sự còn quá nhẹ, chưa đủ tính răn đe, chưa phù hợp với tình hình, diễn biến của tội phạm, chưa phù hợp với tình hình phát triển kinh tế, xã hội của đất nước, chưa góp phần giải quyết các vấn đề gây bức xúc trong xã hội, theo Bộ Công an.
Do đó, việc nâng mức hình phạt đối với một tội danh và một số hành vi, trong đó có tội phạm về môi trường, nhằm đảm bảo tính răn đe, nâng cao hiệu quả đấu tranh phòng, chống tội phạm, phù hợp với các quy định pháp luật quốc tế và nhằm bảo vệ môi trường sống an toàn, bền vững cho các thế hệ tương lai.
