Những thông tin được tích hợp trên thẻ căn cước

Ảnh minh họa.

Ngày 27/11/2023, Quốc hội chính thức thông qua Luật Căn cước với 87,25% Đại biểu tham gia biểu quyết tán thành. Theo đó, Luật Căn cước sẽ có hiệu lực từ ngày 01/7/2024 gồm 07 Chương, 46 Điều.

Trong đó, có nhiều nội dung đáng chú ý liên quan đến căn cước như: Bỏ thông tin quê quán và vân tay trên thẻ căn cước; thu thập thông tin mống mắt vào cơ sở dữ liệu căn cước; người Việt Nam chưa xác định quốc tịch được cấp Giấy chứng nhận căn cước…

Vì sao mống mắt được thu thập làm dữ liệu căn cước?

Tại Điều 15, Luật Căn cước quy định, cơ sở dữ liệu căn cước của công dân gồm nhiều trường thông tin. Trong số này có thông tin về nhân dạng; thông tin sinh trắc học (ảnh khuôn mặt, vân tay, mống mắt, ADN, giọng nói); nghề nghiệp (trừ lực lượng Quân đội nhân dân, Công an nhân dân, cơ yếu)…

Riêng thông tin sinh trắc học về ADN và giọng nói sẽ có 02 hình thức thu thập. Một là khi người dân tự nguyện cung cấp. Hai là cơ quan tiến hành tố tụng hình sự, cơ quan quản lý người bị áp dụng biện pháp xử lý hành chính trong quá trình giải quyết vụ việc có thực hiện trưng cầu giám định hoặc thu thập được thông tin sinh trắc học về ADN, giọng nói của người dân, thì chia sẻ cho cơ quan quản lý căn cước để cập nhật, điều chỉnh vào Cơ sở dữ liệu căn cước.

Quá trình thảo luận về dự án Luật Căn cước, một số Đại biểu Quốc hội đề nghị bổ sung quy định thu thập thông tin sinh trắc học về mống mắt giống như với thông tin sinh trắc học về ADN và giọng nói. Điều này sẽ đảm bảo tính khả thi và phù hợp với điều kiện triển khai trong thực tiễn.

Tuy nhiên, thay mặt Ủy ban Thường vụ Quốc hội trình bày báo cáo thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng và An ninh của Quốc hội Lê Tấn Tới khẳng định, khoa học hiện nay đã chứng minh, cùng với vân tay, mống mắt của một người có cấu trúc đường vân phức tạp và duy nhất, không thay đổi nhiều theo thời gian.

Do đó, bên cạnh việc thu thập vân tay, Luật Căn cước đã bổ sung quy định thu thập mống mắt trong thông tin căn cước để làm cơ sở đối soát và xác thực thông tin của mỗi cá nhân; hỗ trợ trong những trường hợp không thu nhận được vân tay của một người.

Không bắt buộc thu thập thông tin về nhóm máu

Ngoài ra, theo Điều 9, Luật Căn cước, cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư sẽ có 25 trường thông tin của công dân. Trong số này có số định danh cá nhân, họ tên, nơi sinh, số chứng minh nhân dân 09 số, số thuê bao di động, địa chỉ thư điện tử, nhóm máu…

Quá trình thảo luận về dự án luật, một số Đại biểu Quốc hội đề nghị cân nhắc việc đưa thông tin nhóm máu vào Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư. Lý do, đây là thông tin về bí mật đời tư của người dân và cũng không thống nhất với quy định tại Luật Cư trú năm 2020 (không bắt buộc công dân phải cập nhật nhóm máu lên hệ thống cơ sở dữ liệu quốc gia).

Giải trình về vấn đề này, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho biết, Điều 9, Luật Căn cước quy định về những trường thông tin cơ bản của công dân được thu thập, cập nhật trong Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư theo quy định của pháp luật.

Việc thu nhập, cập nhật bảo đảm chặt chẽ, an toàn thông tin, bảo vệ dữ liệu cá nhân nhằm phục vụ quản lý Nhà nước và giao dịch của cơ quan, tổ chức, cá nhân.

Trong số 25 trường thông tin đã nêu, chỉ có 07 trường thông tin cơ bản bắt buộc người dân phải cung cấp để tạo lập số định danh cá nhân (họ, chữ đệm và tên khai sinh; ngày, tháng, năm sinh; giới tính; nơi đăng ký khai sinh; quê quán; dân tộc; quốc tịch). Những thông tin này giúp phân biệt người này với người khác trong Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư.

Riêng với thông tin về nhóm máu, Luật Căn cước không quy định bắt buộc người dân phải cung cấp. Thông tin này được thu thập thông qua chia sẻ dữ liệu về y tế qua cơ sở dữ liệu chuyên ngành để phục vụ công tác quản lý Nhà nước và bảo đảm lợi ích của người dân, đặc biệt trong lĩnh vực y tế, bảo vệ sức khỏe.

Bỏ quê quán, vân tay trên thẻ căn cước

Tại Điều 18 của Luật Căn cước nêu các trường thông tin thể hiện trên thẻ căn cước gồm: Ảnh khuôn mặt; số định danh cá nhân; họ, chữ đệm và tên khai sinh; ngày, tháng, năm sinh; giới tính; nơi đăng ký khai sinh; quốc tịch; nơi cư trú; ngày cấp thẻ và hạn sử dụng.

Như vậy, so với Luật Căn cước công dân 2014, trường thông tin về quê quán, vân tay đã không cần thể hiện trên thẻ căn cước.

Đối tượng được cấp thẻ căn cước bao gồm: Công dân Việt Nam từ đủ 14 tuổi trở lên phải thực hiện thủ tục cấp thẻ căn cước; công dân Việt Nam dưới 14 tuổi được cấp thẻ căn cước theo nhu cầu.

Liên quan đến vấn đề này, trình bày báo cáo thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng và An ninh của Quốc hội Lê Tấn Tới cho hay, có ý kiến cho rằng thời gian qua đã có nhiều thay đổi về hình thức, nội dung và tên gọi của thẻ căn cước, vì vậy, đề nghị cân nhắc về tên gọi của luật; đề nghị không đổi tên luật và tên thẻ thành thẻ căn cước.

Tuy nhiên, qua thảo luận hầu hết ý kiến Đại biểu Quốc hội và ý kiến Ủy ban Thường vụ Quốc hội đều đồng ý với tên gọi Luật Căn cước và tên thẻ căn cước đã được giải trình.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho rằng, việc sử dụng tên gọi Luật Căn cước thể hiện rõ tính khoa học, vừa bao quát được phạm vi điều chỉnh, đối tượng áp dụng của luật, vừa phù hợp với xu hướng quản lý xã hội số.

Với việc tích hợp đầy đủ thông tin một cách khoa học trong thẻ căn cước cùng với hình thức, phương thức quản lý số bảo đảm tính đại chúng, thì việc đổi tên thành thẻ căn cước sẽ giúp cho công tác quản lý nhà nước có tính khoa học hơn, phục vụ công cuộc chuyển đổi số, kinh tế số, xã hội số của Chính phủ.

Đồng thời tạo điều kiện thuận lợi, hỗ trợ cho người dân trong tham gia các hoạt động xã hội cũng như giao dịch về hành chính, dân sự ngày càng tiện lợi.

Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng và An ninh của Quốc hội cũng cho biết, nội dung này Đảng đoàn Quốc hội đã xin ý kiến Bộ Chính trị và được Bộ Chính trị đồng thuận, thống nhất cao về việc sử dụng tên gọi Luật Căn cước, thẻ căn cước như Chính phủ trình.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội nhận thấy, việc điều chỉnh tên gọi là Luật Căn cước và thẻ căn cước phù hợp với mục đích quản lý và phục vụ nhân dân.

MINH TRẦN (t/h)

Cần chế tài đối với vi phạm trong việc xác định giá khởi điểm

Nguyễn Hoàng Lâm