(LSO) - Nhiều người tham gia giao thông mua loại bảo hiểm này nhưng không biết trình tự thủ tục, chưa nắm rõ quyền lợi của mình để yêu cầu cơ quan bảo hiểm có trách nhiệm thanh toán khi vụ việc tai nạn xảy ra. Một số trường hợp bị mất bảo hiểm thì việc xin cấp lại phải xác nhận hoặc thực hiện các thủ tục khác gặp rất nhiều khó khăn, gần như không có cơ hội nhận quyền lợi từ bảo hiểm.
Từ 15/5, Cục Cảnh sát giao thông đường bộ - đường sắt, BộCông an ra quân thực hiện tổng kiểm soát phương tiện giao thông cơ giới đường bộ.Đợt ra quân kéo dài đến ngày 14/6.
Thực hiện kế hoạch trên, lực lượng Cảnh sát giao thông có thể dừng xe kiểm tra giấy tờ mà không có lỗi ban đầu. Nếu như đối với ô tô, chủ xe bắt buộc phải còn hạn bảo hiểm trách nhiệm dân sự mới được đăng kiểm thì đối với xe máy, rất nhiều chủ phương tiện vì lý do nào đó đã để bảo hiểm hết hạn, hoặc không mua, lúc này mới vội vàng tìm mua bảo hiểm vì “sợ” bị kiểm tra.
Theo đó, bảo hiểm xe máy có tên gọi đầy đủ là Bảo hiểm bắt buộc trách nhiệm dân sự của chủ xe môtô - xe máy. Đây là loại bảo hiểm bắt buộc đối với chủ xe, người điều khiển phương tiện giao thông, đây cũng là một trong những loại giấy tờ mà người điều khiển xe cơ giới phải mang theo khi tham gia giao thông tại Việt Nam theo quy định tại Thông tư số 22/2016/TT-BTC ra ngày 16/02/2016.
Theo Luật Bảo hiểm hiện nay thì có rất nhiều loại hình bảo hiểm, có những loại hình bảo hiểm tự nguyện, có những loại hình bảo hiểm bắt buộc trong đó bảo hiểm trách nhiệm dân sự cho xe máy là bảo hiểm bắt buộc.
Bên thứ ba được hưởng
Về bản chất pháp lý, thì bảo hiểm xe máy bắt buộc thuộc loạihình bảo hiểm trách nhiệm dân sự đối với bên thứ ba (bên bị gây tai nạn), chứkhông giống như các loại bảo hiểm khác là người được hưởng lợi là người mua bảohiểm hoặc người thân của người mua bảo hiểm khi có tai nạn, rủi ro xảy ra.
Luật sư Đặng Văn Cường, Đoàn Luật sư TP. Hà Nội cho biết, mụcđích chính của loại bảo hiểm này dùng để khắc phục hậu quả tai nạn cho nạn nhânvà đảm bảo trách nhiệm của người điều khiển xe máy khi tham gia giao thông đườngbộ. Khi tai nạn xảy ra thì người bị yếu thế nhất, phải chịu thiệt thòi nhất lànạn nhân và họ sẽ được bảo hiểm chi trả một khoản tiền theo quy định không phụthuộc vào khả năng, điều kiện, hoàn cảnh của chủ phương tiện.
Theo quy định của Bộ luật Dân sự thì người gây thiệt hại đếntính mạng, sức khỏe, tài sản của người khác thì phải bồi thường thiệt hại, mứcbồi thường căn cứ vào thiệt hại thực tế và căn cứ vào khả năng bồi thường thiệthại của người gây ra thiệt hại. Bởi vậy, trong một số trường hợp thì hoàn cảnhcủa người gây ra tai nạn rất khó khăn, trong khi đó thì thiệt hại rất lớn, ngườigây tai nạn chưa thể có điều kiện để bồi thường thiệt hại. Bởi vậy, khi có bảohiểm trách nhiệm dân sự bắt buộc dành cho xe cơ giới thì nạn nhân bị tai nạn sẽđược hưởng quyền lợi do bảo hiểm chi trả.
Như vậy có thể nói, mục đích của loại bảo hiểm xe máy bắt buộc hướng đến việcgiúp cho người mua bảo hiểm bồi thường thiệt hại cho bên thứ ba. Trong cáctrường hợp xảy ra rủi ro, tai nạn thuộc phạm vi bảo hiểm, người điều khiển xemô tô, xe máy có bằng lái hợp pháp sẽ không phải đền bù cho người bị va chạm vàcho người ngồi trực tiếp trên xe. Thay vào đó, đơn vị bảo hiểm sẽ thay cho chủxe tiến hành việc chi trả phần trách nhiệm dân sự này.
Với loại bảo hiểm này thì chỉ bồi thường trách nhiệm dân sự cho bên thứ ba, bởi vậy những thiệt hại về xe và thân thể của chính bản thân chủ phương tiện gây tai nạn sẽ không được bảo hiểm.
“Một điều cũng cần lưu ý đối với loại bảo hiểm này là việc bồi thường thiệt hại về thân thể cho bên thứ ba không phụ thuộc vào lỗi của người mua bảo hiểm. Theo đó, tất cả thiệt hại về thân thể của bên thứ ba đều được công ty bảo hiểm bồi thường dù nạn nhân có lỗi hay không”, Luật sư Cường nói.
Về phương tiện, bên bảo hiểm cần phải căn cứ vào tính chất của tai nạn để xem xét bồi thường cho bên thứ ba. Xe đi đúng luật sẽ nhận được chi trả và ngược lại, sai luật sẽ không được bồi thường. Nếu là lỗi hỗn hợp, việc bồi thường sẽ dựa theo kết luận của cảnh sát giao thông.
Tuy nhiên, cũng cần lưu ý một số trường hợp bảo hiểm xe máy bắt buộc trách nhiệm dân sự sẽ không chịu trách nhiệm bồi thường trong các trường hợp sau: hành động cố ý của chủ xe, lái xe hoặc của người bị thiệt hại; lái xe gây tai nạn cố ý bỏ chạy; lái xe không có giấy phép lái xe phù hợp; thiệt hại đối với tài sản bị mất cắp hoặc bị cướp trong tai nạn; chiến tranh, khủng bố, động đất; thiệt hại đối với vàng, bạc, đá quý, tiền, các loại giấy tờ có giá trị tiền, đồ cổ, tranh ảnh quý hiếm, thi hài, hài cốt…
Những "rắc rối" khiến người mua không "thiết tha"
Về bản chất thì loại bảo hiểm này rất nhân văn, đảm bảo quyền lợi của bên thứ ba khi vụ tai nạn giao thông xảy ra. Trong bối cảnh tình hình tai nạn giao thông như Việt Nam hiện nay thì loại bảo hiểm này góp phần giải quyết được khó khăn cho nhiều gia đình nạn nhân khi không may bị tai nạn giao thông.
Theo Luật sư Cường, thời gian qua cũng đã phát sinh nhiều vấnđề tồn tại vướng mắc trong việc mua, sử dụng và hưởng các quyền lợi của loại bảohiểm này như: có tình trạng làm giả các loại bảo hiểm này để bán cho người sử dụng,khi có tình huống tai nạn giao thông xảy ra thì một số trường hợp thực hiện chếđộ quyền lợi bảo hiểm còn nhiều khó khăn, rườm rà dẫn đến quyền lợi của ngườiđược hưởng bảo hiểm chưa được đảm bảo đúng mức; việc thanh tra, kiểm tra đối vớiviệc mua loại bảo hiểm này vẫn chưa được thực hiện thường xuyên dẫn đến tình trạngkhi cơ quan chức năng ra quân kiểm tra xem xét đến loại bảo hiểm này thì mớiphát hiện phần lớn người tham gia giao thông là không mua...
Ngoài ra, nhiều người tham gia giao thông mua loại bảo hiểm này nhưng không biết trình tự thủ tục, chưa nắm rõ quyền lợi của mình để yêu cầu cơ quan bảo hiểm có trách nhiệm thanh toán khi vụ việc tai nạn xảy ra. Một số trường hợp bị mất bảo hiểm thì việc xin cấp lại phải xác nhận hoặc thực hiện các thủ tục khác gặp rất nhiều khó khăn, gần như không có cơ hội nhận quyền lợi từ bảo hiểm. Bởi vậy, để đảm bảo nguồn thu của quỹ bảo hiểm đảm bảo phát huy giá trị tích cực cần phải thực hiện tốt hơn công tác tuyên truyền, việc thanh tra, kiểm tra giám sát đối với chủ phương tiện cũng như đối với cơ quan bảo hiểm trong việc triển khai tổ chức thực hiện loại hình bảo hiểm này đặc biệt mà cơ quan chức năng cần can thiệp, xử lý kịp thời.
LÊ MINH
