Tang vật cảnh sát thu giữ. Ảnh: Công an cung cấp.
Thời gian gần đây, dư luận xôn xao về vụ việc nhóm thanh thiếu niên tại Hoài Đức, Hà Nội, chặt biển số xe máy của người đi đường nhằm phô trương và thị uy. Công an huyện Hoài Đức đã tạm giữ hình sự các nghi phạm để điều tra về hành vi "Cướp tài sản". Tuy nhiên, việc xác định tội danh đối với hành vi này đã thu hút nhiều ý kiến trái chiều trong cộng đồng.
Theo đó, trước hành vi của các cá nhân trong vụ việc trên, cần phải xem xét kỹ lưỡng hành vi của nhóm đối tượng dưới góc độ pháp lý hình sự. Mặc dù nhóm này thực hiện nhiều hành vi nguy hiểm như chặn xe, đánh người, chặt và lấy đi biển số xe máy, nhưng động cơ ban đầu của họ không phải là chiếm đoạt tài sản mà là để phô trương sức mạnh, gây ấn tượng với các nhóm thanh niên khác.
Nếu mục đích chiếm đoạt tài sản không được chứng minh rõ ràng, việc xử lý nhóm thanh thiếu niên này về tội "Cướp tài sản" có thể không phù hợp. Thay vào đó, có thể xem xét xử lý những cá nhân này về tội "Hủy hoại hoặc cố ý làm hư hỏng tài sản" theo Điều 178, Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017). Hành vi chặt biển số xe có thể gây thiệt hại tài sản, như làm hỏng phần nhựa của xe máy, và đó là căn cứ để xử lý về tội này.
Ngoài ra, đối với các nghi phạm dưới 16 tuổi thì cần áp dụng các nguyên tắc khoan hồng của pháp luật. Theo Điều 12, Bộ luật Hình sự 2015, người từ đủ 14 đến dưới 16 tuổi chỉ chịu trách nhiệm hình sự về các tội phạm rất nghiêm trọng hoặc đặc biệt nghiêm trọng. Với các hành vi phạm tội ít nghiêm trọng, như hủy hoại tài sản, nếu không nằm trong danh mục tội đặc biệt nghiêm trọng, các đối tượng ở độ tuổi này sẽ không bị xử lý hình sự.
Cuối cùng, việc xử lý trẻ vị thành niên cần tập trung vào giáo dục và cải tạo, thay vì áp dụng hình phạt nặng nề, nhằm giúp họ sửa đổi hành vi và tái hòa nhập xã hội. Đây cũng là tinh thần nhân văn của pháp luật Việt Nam khi xử lý người chưa thành niên phạm tội.
Để ngăn chặn các hành vi tương tự, cha mẹ và toàn xã hội cần có sự quan tâm và giám sát chặt chẽ hơn đối với trẻ em. Trước hết, cha mẹ cần giáo dục con cái về những giá trị đạo đức, lối sống lành mạnh, và nhận thức về pháp luật từ sớm. Đồng thời, việc hạn chế trẻ tiếp cận với các nội dung bạo lực hoặc độc hại trên mạng xã hội là vô cùng cần thiết.
Các biện pháp như kiểm soát thời gian sử dụng mạng, thiết lập các bộ lọc nội dung, và khuyến khích trẻ tham gia vào các hoạt động ngoại khóa lành mạnh sẽ giúp trẻ tránh xa những thông tin tiêu cực. Ngoài ra, xã hội cần tăng cường giáo dục pháp luật và đẩy mạnh các hoạt động tuyên truyền về hậu quả của việc vi phạm pháp luật trong giới trẻ, từ đó tạo ra một môi trường sống an toàn và lành mạnh cho trẻ em.
Trong bối cảnh các hành vi bạo lực và vi phạm pháp luật trong giới trẻ đang có xu hướng gia tăng, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa gia đình, nhà trường và xã hội để ngăn chặn và phòng ngừa. Giáo dục và tuyên truyền là những yếu tố then chốt giúp trẻ em phát triển đúng hướng và tránh xa những hành vi tiêu cực.
Luật sư ĐẶNG XUÂN CƯỜNG
Trưởng ban Hình sự Công ty TAT Law firm
