Ngày 14/5, Quốc hội tiếp tục thảo luận về dự thảo Luật Cán bộ, công chức (sửa đổi).
Phát biểu tại phiên thảo luận, Đại biểu Quốc hội Lê Đào An Xuân (Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Phú Yên) cho rằng, để áp dụng được chính sách đánh giá theo chỉ số KPI (Key Performance Indicator - Chỉ số hiệu quả công việc), trước tiên cần tuyển những cán bộ, công chức năng lực, trình độ thực sự. Đồng thời, cần làm rõ tiêu chí về đạo đức công vụ với cá nhân, cán bộ, công chức, từ đó giao Chính phủ hướng dẫn chi tiết nội dung.
Qua thực tiễn cho thấy, việc đánh giá đạo đức công vụ vẫn mang tính chất định tính. Chỉ số đánh giá này ngoài yếu tố về hiệu quả công việc, cần gắn với quá trình phát triển của công chức.
Cùng với đó, nhiều vị trí việc làm, công việc mang tính dài hạn, có kết quả chỉ mang tính gián tiếp. Nếu chỉ nhìn kết quả dựa trên KPI, chấm điểm theo quý, năm khó khuyến khích người dám làm, dám chịu trách nhiệm.
Ảnh minh họa.
Theo Đại biểu, không thể đo hiệu quả nếu không có điều kiện thực hiện. Những rào cản lớn khi đánh giá ở khu vực công là nhiều vị trí công chức phải chịu trách nhiệm nhưng lại không có quyền hạn, và phụ thuộc vào các đơn vị khác. Muốn đánh giá hiệu quả, cần có hệ sinh thái hỗ trợ đi kèm đồng bộ, phân quyền rõ ràng, cơ chế phối hợp minh bạch.
Trên cơ sở đó, Đại biểu kiến nghị cần phải mạnh dạn có cơ chế giao trách nhiệm cho người đứng đầu, thẩm quyền xây dựng chỉ số đánh giá công chức trong phạm vi ngành và lĩnh vực gắn với vị trí việc làm để dễ dàng, cụ thể hóa và tăng tính khả thi, dám nghĩ dám làm.
Đại biểu Phạm Văn Hòa (Đoàn Đồng Tháp) cho rằng, cần phải có tiêu chí cụ thể, rõ ràng, rành mạch để đánh giá thế nào là người tài. Việc này cũng tránh để tuyển dụng công chức với tư duy biên chế suốt đời và “sáng vác ô đi, chiều vác ô về”, làm việc cầm chừng, hằng năm vẫn được nâng lương.
Đại biểu đồng tình việc không đánh giá chung chung mà cần được đánh giá cụ thể, lượng hóa được nhiệm vụ công việc, nếu không hoàn thành nhiệm vụ thì sẽ bị thôi việc.
Việc đánh giá theo KPI được các doanh nghiệp tư nhân làm từ lâu, đến nay nhiều doanh nghiệp Nhà nước cũng bắt đầu áp dụng. Theo đó, Đại biểu Phạm Văn Hòa nhấn mạnh mức độ quan trọng và cần thiết của đánh giá cán bộ, công chức theo KPI. Điều này sẽ làm thay đổi tư duy đánh giá cảm tính, nể nang, cả nể, không dám đánh giá để đảm bảo tính công bằng.
Đại biểu Quốc hội Đặng Bích Ngọc (Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Hòa Bình) thì cho rằng, để đánh giá trúng và đúng chất lượng công việc của cán bộ, công chức là khó khăn, bởi đâu đó vẫn còn tâm lý nể nang, ngại va chạm làm ảnh hưởng kết quả đánh giá.
Nhiều cán bộ làm việc cầm chừng, chất lượng công việc thấp thiếu sự rèn luyện, nâng cao chất lượng trong công việc nhưng cuối năm tập thể, người đứng vẫn không dám đánh giá về việc không hoàn thành nhiệm vụ, gây khó khăn cho quản lý đội ngũ cán bộ, công chức.
Từ đó, Đại biểu đề nghị, đánh giá KPI cần dựa trên nhu cầu vị trí việc làm, đảm bảo công khai, công tâm, dân chủ và khách quan. Điều này làm cơ sở sàng lọc đưa ra khỏi vị trí việc làm những người không đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ, xóa bỏ tư duy biên chế suốt đời, nâng cao kỷ luật kỷ cương hành chính.
Để đánh giá kết quả làm việc của cán bộ công chức, viên chức xuyên suốt, việc đánh giá thực hiện liên tục theo quý, tháng, năm, tránh việc kiểm điểm trong một năm nhiều việc sẽ bị bỏ sót. Cùng đó, cần bổ sung cơ chế giám sát chéo, phản biện từ đồng nghiệp, người dân, hạn chế đánh giá cảm tính.
Trước đó, giải trình một số nội dung về dự Luật Cán bộ công chức (sửa đổi), Bộ trưởng Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà cho biết điểm mới quan trọng nhất là liên thông đội ngũ công chức từ cấp xã lên Trung ương và thiết kế lại nền công vụ phục vụ sắp xếp đơn vị hành chính tiệm cận với các nước tiên tiến trên thế giới.
Dự thảo luật lần này xác định chế độ công vụ theo nguyên lý vị trí việc làm là trung tâm, là nền tảng vận hành toàn bộ bộ máy hành chính. Đây là căn cứ phân bổ biên chế, nhân lực và tuyển dụng, đánh giá, bồi dưỡng, đào tạo, khen thưởng cũng như trả lương. Việc đánh giá cán bộ vì thế cũng phải chuyển từ định tính sang định lượng, có minh chứng, sản phẩm theo vị trí việc làm và chức trách được giao.
Bộ Nội vụ sẽ tham mưu Chính phủ xây dựng bộ tiêu chí đánh giá công chức trên cơ sở áp dụng công nghệ, dữ liệu số về công vụ, công chức. Bộ Nội vụ cũng sẽ chọn lọc kinh nghiệm các quốc gia có nền công vụ hiện đại, kết hợp giữa đánh giá theo KPI, đặc thù công vụ Việt Nam và kết quả định lượng theo vị trí việc làm. Các yếu tố này sẽ giúp việc đánh giá được thực chất, công khai và minh bạch. Đây là cơ sở để xóa bỏ tư duy "biên chế suốt đời".
Theo dự thảo luật, công chức sẽ được xếp loại theo 04 mức: hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ; hoàn thành tốt nhiệm vụ; hoàn thành nhiệm vụ và không hoàn thành nhiệm vụ. Quá trình đánh giá dựa trên kết quả, sản phẩm công việc theo vị trí đảm nhiệm, mức độ đáp ứng yêu cầu và đạo đức công vụ.
Ngoài ra, dự thảo luật cũng phân cấp, phân quyền mạnh mẽ, trong đó trao trách nhiệm lớn cho người đứng đầu các cơ quan, đơn vị trong việc tuyển dụng, sử dụng, đánh giá, khen thưởng và bổ nhiệm cán bộ, công chức. Việc phát huy vai trò, trách nhiệm của người đứng đầu cũng là một điểm nhấn đổi mới trong quản trị công vụ.
