Sự nghiệp sáng tạo bắt đầu
Năm 17 tuổi, Yuri Borisovich Levitan từ Vladimir đến Thủ đô Moscow để thi tuyển vào Trường Đại học điện ảnh toàn liên bang - VGIK. Tuy nhiên, anh đã không thành công - hội đồng tuyển chọn không đánh giá cao chàng trai cả về góc độ tuổi tác, cũng như dáng vóc, vẻ ngoài không phù hợp... Chàng trai trẻ đã vào làm việc cho Ủy ban Phát thanh - nơi lúc đầu anh làm nhân viên thực tập, phát tài liệu.
Vào ban đêm, anh thực hành các bài tập loại bỏ phương ngữ và miệt mài rèn luyện giọng nói của bản thân. Levitan cuối cùng cũng có được những lần xuất hiện ngắn và không phức tạp trên sóng. Một ngày năm 1934, khi người thanh niên mười chín tuổi đang đọc một bài báo cho chương trình đêm khuya, nhà lãnh đạo Liên Xô Stalin đã nghe được giọng anh và điều này đã thay đổi hoàn toàn tương lai của phát thanh viên trẻ. Stalin ngay lập tức thông báo quyết định của mình với Ủy ban Phát thanh: Bài phát biểu của ông tại Đại hội Đảng lần thứ 17 sẽ được chính giọng Levitan thể hiện.
Sau khi đọc bản báo cáo đầu tiên tại Đại hội Đảng, Levitan 19 tuổi được bổ nhiệm làm Phát thanh viên chính. Yuri đã bước những bước đầu tiên hướng tới danh hiệu “Tiếng nói” của một đất nước khổng lồ. Cụm từ nổi tiếng “Chú ý! Moscow đang nói!” (“Внимание, говорит Москва!”) khiến người Xô viết phải chăm chú lắng nghe nội dung các thông điệp của anh. Giọng của Levitan độc đáo về âm sắc, đã quen thuộc với mọi người, ngay cả những người sinh ra sau khi Liên Xô sụp đổ cũng cảm nhận được độ sâu sắc và biểu cảm của nó.
Levitan - kẻ thù riêng của Hitler
Chính giọng nói của “Yubor” (biệt danh của Levitan được các đồng nghiệp trân trọng đặt theo tên và tên viết tắt) đã thông báo về những chiến thắng đầu tiên của Hồng quân trên khắp đất nước. Giọng nói này đã trở nên quen thuộc đến mức mọi người đơn giản là sẽ không nhận ra một phát thanh viên nào khác. Trong Chiến tranh Vệ quốc Vĩ đại, tiếng nói nổi tiếng của Levitan từ chiếc máy phát thanh đã nâng đỡ người dân cả nước, truyền niềm tin cho họ, truyền cảm hứng để họ chiến đấu và giành chiến thắng bằng mọi giá.
Tài năng và danh tiếng Levitan nhanh chóng lan rộng ra ngoài biên giới Liên Xô. Berlin đã phản ứng đủ nhanh và coi những thông điệp của phát thanh viên này như một vũ khí thông tin lợi hại. Ban đầu, tấn công Liên Xô, Hitler tính đến một chiến thắng rất nhanh chóng. Trong những ngày đầu của những cuộc chiến, Goebbels - trùm truyền thông của Đức Quốc xã đã nói với Trùm phát xít rằng, chính Levitan nên công bố chiến thắng của Đức. Nhưng Quân đội Liên Xô đã kháng cự mạnh mẽ, xua tan giấc mơ chiến thắng không bị cản trở của Hitler.
Quyết định bắt cóc người phát thanh viên được đưa ra gần như ngay lập tức, nhưng, rõ ràng không thành. Levitan trở thành kẻ thù không đội trời chung đối với Hitler, theo bằng chứng từ nhiều tài liệu lưu trữ. Nghe Levitan nói, Hitler nhận thấy giọng nói của anh sở hữu sức mạnh khủng khiếp nào, đã ra lệnh “Tiêu diệt!”. Đối với việc sát hại người phát thanh viên, Quốc trưởng Đức treo một phần thưởng khổng lồ - theo các nguồn khác nhau, số tiền này dao động từ 250 đến 100.000 mark.
Cùng với việc công bố giải thưởng cho người lấy được đầu Levitan, các chỉ huy Đức cũng xây dựng các kế hoạch phá hoại, tìm mọi cách để tiêu diệt phát thanh viên của Liên Xô. Đối với người dân Liên Xô, tiếng nói của Levitan là một biểu tượng tự do không thể phá hủy. Nhà chức trách Liên Xô đã bảo vệ Yuri Borisovich một cách an toàn, chính Levitan cũng nhận thấy giá trị của mình đối với nhân dân Liên Xô.
Levitan được bố trí một người bảo vệ suốt ngày đêm; rời gia đình, anh tạm thời chuyển đến Sverdlovsk và Kuybyshev vì lý do an ninh. Chương trình phát sóng được cấu trúc theo cách khó có thể biết được nó đang được thực hiện từ thành phố nào. Kế hoạch bắt Levitan của Hitler đã bị phá sản hoàn toàn. Tháng 05/1945, chính Levitan - phát thanh viên vĩ đại của Liên Xô - đã thông báo về chiến thắng, nhưng không phải cho nước Đức, mà hoàn toàn ngược lại - chính những kẻ phát xít xâm lược đã bị đánh bại.
Những năm hậu chiến
Sau chiến tranh, Yuri Borisovich Levitan vẫn là phát thanh viên quan trọng nhất của đất nước Xô viết, mặc dù ông ngày càng ít lên sóng. Yuri Levitan vẫn được mọi người coi là sứ giả chuyên chở những thông cáo đặc biệt khẩn cấp và quan trọng. Chính Levitan là người đã thông báo về cái chết của Stalin, và sau đó, đọc tin tức về chuyến bay có người lái đầu tiên vào vũ trụ của Yuri Gagarin. Nhưng càng ngày Levitan càng bị loại khỏi chương trình phát sóng - người ta lập luận rằng, đối với thính giả, giọng nói nổi tiếng của anh gắn liền với chiến tranh và những sự kiện bi thảm của nó.
Nhiều người giải thích sự việc này bởi mâu thuẫn của tân Tổng Bí thư Nikita Sergeyevich Khrushchev đối với người tiền nhiệm. Khrushchev bị cáo buộc mong muốn xóa bỏ sự tôn sùng dành cho Stalin của người dân - hành động cũng đã ảnh hưởng đến cả Zhukov và Levitan. Thỉnh thoảng, người ta nghe thấy Levitan trên các chương trình truyền hình, trong bản thuyết minh, trong nhạc phim của các đoạn phim thời sự. Anh ấy xuất hiện định kỳ trên các chương trình truyền hình và làm việc với các thực tập sinh trẻ tuổi.
Trong những năm 1970, Levitan gần như biến mất khỏi làn sóng điện. Năm 1980, ông được tặng danh hiệu Nghệ sĩ Nhân dân Liên Xô. Mùa hè năm 1983, Levitan được mời đến dự các buổi lễ kỷ niệm ngày giải phóng Orel và Belgorod. Dù sức khỏe không được tốt nhưng Yuri Borisovich đã không từ chối chuyến đi. Ở đó, Levitan cảm thấy yếu hơn, và các bác sĩ địa phương đã không thể giúp đỡ ông vượt qua một cơn đau tim. Trái tim của Yuri Borisovich Levitan - “tiếng nói chính của Liên Xô” - đã ngừng đập; ông được an táng tại Nghĩa trang Novodevichy nổi tiếng ở Moscow.
LÊ NGỌC/VOV
Do đâu 'Hắc Tướng quân', 'Điệp viên 007' của Liên Xô được thưởng 86 huân huy chương?
