Bộ Tư pháp mới đây công bố hồ sơ thẩm định dự thảo Nghị định sửa đổi bổ sung một số điều của Nghị định 144/2021/NĐ-CP về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực an ninh trật tự, phòng cháy, phòng chống bạo lực gia đình.
Theo đó, nếu dự thảo Nghị định này được thông qua thì đây sẽ là lần đầu tiên có quy định về mức xử phạt liên quan hành vi "bạo lực tình dục trong hôn nhân gia đình". Luật Phòng chống bạo lực gia đình 2022 đã quy định một trong 16 hành vi bạo lực gia đình là "cưỡng ép thực hiện hành vi quan hệ tình dục trái ý muốn của vợ hoặc chồng".
Ảnh minh họa.
Đây cũng là dự thảo đầu tiên nêu quy định phạt người có hành vi kỳ thị, phân biệt đối xử về hình thể, giới tính, năng lực của thành viên gia đình, mức 05 đến 10 triệu đồng.
Việc cưỡng ép nghe âm thanh, xem hình ảnh, đọc nội dung khiêu dâm, kích thích bạo lực cũng là hành vi mới được bổ sung tại dự thảo Nghị định, mức phạt đề xuất 10 đến 20 triệu đồng. Người có hành vi cô lập, giam cầm thành viên gia đình cũng được đề xuất phạt 20 đến 30 triệu đồng.
Đối với hành vi cưỡng ép thực hiện hành vi quan hệ tình dục trái ý muốn của vợ hoặc chồng thì mức phạt đề xuất từ 30 đến 50 triệu đồng.
Một số hành vi liên quan bạo lực gia đình, dự thảo đề xuất giữ nguyên như quy định hiện hành gồm: không cho thành viên gia đình thực hiện quyền làm việc, tham gia các hoạt động xã hội hợp pháp, lành mạnh (mức phạt 05 đến 10 triệu đồng); ngăn cản thành viên gia đình gặp gỡ người thân (05 đến 10 triệu đồng); cưỡng ép thành viên gia đình phải chứng kiến bạo lực đối với người, con vật (10 đến 20 triệu đồng); cưỡng ép thành viên gia đình trình diễn hành vi khiêu dâm, sử dụng các loại thuốc kích dục hoặc kích động tình dục, lạm dụng thân thể đối với thành viên gia đình (20 đến 30 triệu đồng).
Về biện pháp khắc phục, người vi phạm buộc phải xin lỗi công khai khi nạn nhân có yêu cầu, trừ hành vi cưỡng ép vợ hoặc chồng quan hệ tình dục.
Bộ Công an cho biết, sau 02 năm thực hiện Nghị định số 144/2021/NĐ-CP, các cơ quan chức năng đã phát hiện 1.091 vụ vi phạm hành chính về bạo lực gia đình, xử phạt 1.149 người với tổng số tiền phạt hơn 8,4 tỉ đồng.
Các hành vi vi phạm chủ yếu là sử dụng các công cụ, phương tiện hoặc các vật dụng khác gây thương tích cho thành viên gia đình. Trong đó, cơ quan chức năng xử phạt các hành vi đồng thời được quy định trong bộ luật Hình sự là 470 vụ, 612 cá nhân, tổ chức vi phạm.
Đáng nói, trong lĩnh vực phòng, chống bạo lực gia đình các quan hệ giữa các chủ thể chủ yếu là quan hệ về hôn nhân gia đình, chịu sự điều chỉnh nhiều bởi quy phạm đạo đức. Vì vậy, một hành vi vi phạm về phòng, chống bạo lực gia đình được xử phạt hành chính và áp dụng các biện pháp khắc phục hậu quả là khá khó khăn.
Báo cáo kết quả thực hiện các mục tiêu quốc gia về bình đẳng giới năm 2023 cũng cho thấy, có hơn 3.100 hộ đã xảy ra bạo lực gia đình với hơn 3.200 vụ. Trong đó, bạo lực thân thể xảy ra nhiều nhất với 1.520 vụ, tiếp đến là bạo lực tinh thần 1.400, bạo lực kinh tế 230 vụ và bạo lực tình dục 110 vụ.
Trong gần 3.200 nạn nhân của bạo lực gia đình, 2.600 trường hợp là nữ, 556 trường hợp là nam. So với năm 2022, số vụ và số nạn nhân của bạo lực gia đình đều giảm nhưng tỷ lệ nạn nhân là nam giới tăng. Gần 3.000 người có hành vi bạo lực gia đình đã bị góp ý, phê bình, xử phạt hành chính và 129 người bị xử lý hình sự.
Thực tế, nhiều người bị bạo lực có tâm lý cam chịu, sợ bị kỳ thị nên không đi báo cáo. Phần lớn người bị bạo lực chỉ đi báo cáo và tìm sự hỗ trợ của cơ quan chức năng khi vụ việc nghiêm trọng, bạo lực xảy ra trong thời gian dài hoặc có thể dẫn đến chấm dứt hôn nhân. Thực trạng này gây khó khăn cho việc thống kê số liệu cũng như triển khai các giải pháp can thiệp và ứng phó với bạo lực.
