Ảnh minh họa.
Vừa qua, Liên đoàn Luật sư Việt Nam đã tổng hợp, xây dựng và ban hành Báo cáo sơ kết thực tiễn 05 năm thi hành Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015 gửi Viện Kiểm sát nhân dân Tối cao. Trong đó, đáng chú ý đối với nội dung về một số vấn đề khi Luật sư tham gia tố tụng theo yêu cầu (án chỉ định), Liên đoàn Luật sư Việt Nam cho rằng quy định này trong Bộ luật Tố tụng hình sự vẫn còn tồn tại nhiều bất cập, vướng mắc.
Cụ thể, khi tham gia án chỉ định, Luật sư còn bị động trong việc chờ thông báo lịch lấy lời khai từ cơ quan có thẩm quyền tiến hành điều tra. Nhiều trường hợp thông báo yêu cầu Luật sư chỉ trong vài giờ phải có mặt gấp để tiến hành lấy lời khai, dẫn đến Luật sư phải vắng mặt do không được thông báo trước.
Nhiều Luật sư được chỉ định tham gia án chỉ định ngay trước giờ xét xử của Tòa án do sơ suất từ phía cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng làm thất lạc văn bản yêu cầu Đoàn Luật sư cử Luật sư tham gia án chỉ định. Đồng thời, việc thanh toán thù lao cho Luật sư còn bất cập do chưa có quy định cụ thể nên Luật sư gặp khó khăn về vấn đề này.
Ngoài ra, điểm b, Khoản 5, Điều 78 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015 quy định “Thủ tục đăng ký bào chữa”, cơ quan tiến hành tố tụng từ chối việc đăng ký bào chữa khi “Người bị buộc tội thuộc trường hợp chỉ định người bào chữa từ chối người bào chữa” là chưa phù hợp. Vì trong trường hợp nếu người bị buộc tội có nhược điểm về thể chất mà không thể tự bào chữa, hay người có nhược điểm về tâm thần hoặc là người dưới 18 tuổi mà không có Luật sư đại diện thì quyền và lợi ích hợp pháp của bị cáo không được bảo vệ đúng theo quy định của pháp luật.
Do đó, để đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của đương sự trong án chỉ định được thực hiện đúng quy định pháp luật tố tụng hình sự, Liên đoàn Luật sư Việt Nam đề nghị xem xét ban hành quy chế phối hợp giữa cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng và Luật sư trong việc thực hiện án chỉ định, xây dựng chế tài xử phạt đối với các hành vi vi phạm thủ tục tố tụng hình sự khi thực hiện án chỉ định.
Đồng thời, Liên đoàn Luật sư Việt Nam đề nghị sửa đổi, bổ sung phương án thanh toán một lần cho Luật sư, xây dựng quy định hướng dẫn về thanh toán thù lao cho Luật sư khi tham gia án chỉ định.
Bên cạnh đó, đề nghị sửa đổi, bổ sung quy định tại điểm b khoản 5 Điều 77: “Người bị buộc tội thuộc trường hợp chỉ định người bào chữa từ chối người bào chữa (trừ trường hợp người bị buộc tội là người có nhược điểm về thể chất mà không thể tự bào chữa, hoặc người có nhược điểm về tâm thần hoặc người dưới 18 tuổi)”.
HỒNG HẠNH
Kiến nghị thu hẹp diện chủ thể người bào chữa theo hướng nâng cao tính chuyên nghiệp
