Đây là nội dung được nêu trong dự thảo Bộ luật Hình sự (sửa đổi) do Bộ Công an chủ trì soạn thảo. Dự thảo giữ nguyên 181 Điều, sửa đổi 245 Điều, bổ sung 06 Điều và bỏ 18 Điều.
Pháp nhân thương mại là pháp nhân có mục tiêu chính là tìm kiếm lợi nhuận và lợi nhuận được chia cho các thành viên. Pháp nhân thương mại bao gồm doanh nghiệp và các tổ chức kinh tế khác. Bộ luật Hình sự 2015 hiện hành quy định, pháp nhân thương mại phải chịu trách nhiệm hình sự tại 33 tội danh, ở 03 nhóm: xâm phạm trật tự quản lý kinh tế, môi trường, xâm phạm trật tự công cộng. Trong số này có tội: Buôn lậu, Đầu cơ, Trốn thuế, Thao túng thị trường chứng khoán, Tài trợ khủng bố, Rửa tiền...
Ngoài các tội trên, dự thảo Bộ luật Hình sự sửa đổi đề xuất bổ sung 35 tội mà pháp nhân thương mại sẽ phải chịu trách nhiệm hình sự. Trong đó, có các hành vi tham nhũng như: Tham ô tài sản (Điều 353), Nhận hối lộ (Điều 354), Đưa hối lộ (Điều 364), Môi giới hối lộ (Điều 365), Lợi dụng chức vụ, quyền hạn gây ảnh hưởng đối với người khác để trục lợi (Điều 358) và 07 Điều liên quan đến hành vi về ma túy, từ Điều 248 đến 254.
Các hành vi được đề xuất còn lại liên quan mua bán người, làm giả tài liệu trong hồ sơ chào bán, niêm yết chứng khoán, gian lận bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp, bảo hiểm y tế.
Ảnh minh họa.
Theo quy định hiện hành tại Điều 75 Bộ luật Hình sự, pháp nhân thương mại chỉ phải chịu trách nhiệm hình sự khi có đủ các điều kiện như: Hành vi phạm tội được thực hiện nhân danh pháp nhân thương mại, vì lợi ích của pháp nhân thương mại, có sự chỉ đạo, điều hành hoặc chấp thuận của pháp nhân thương mại hoặc chưa hết thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự.
Cơ quan soạn thảo lý giải việc pháp nhân thương mại chịu trách nhiệm hình sự không loại trừ trách nhiệm hình sự của cá nhân. Nghĩa là việc áp dụng hình phạt với pháp nhân thương mại không đồng nghĩa với việc bỏ qua trách nhiệm hình sự cho cá nhân. Nếu cá nhân thỏa mãn có yếu tố cấu thành tội phạm như quy định trong Bộ luật Hình sự sẽ bị xử lý hình sự. Quy định này cũng không trái với khoản 3 Điều 31 Hiến pháp 2013 về nguyên tắc "không ai bị kết án hai lần vì một tội phạm".
Các hình phạt với pháp nhân thương mại gồm: Hình phạt chính (phạt tiền, đình chỉ hoạt động có thời hạn hoặc vĩnh viễn), hình phạt bổ sung (cấm kinh doanh, cấm hoạt động trong một số lĩnh vực nhất định, cấm huy động vốn; phạt tiền khi không áp dụng là hình phạt chính).
Với mỗi tội phạm, pháp nhân thương mại phạm tội chỉ bị áp dụng một hình phạt chính và có thể bị áp dụng một hoặc một số hình phạt bổ sung.
