(LSO) - Trong khi đa số người dân đang nâng cao tình thần tự giác chấp hành quy định của pháp luật, khuyến cáo của các cơ quan nhà nước có thẩm quyền để phòng, chống và tiến tới đẩy lùi dịch bệnh Covid-19, thì đâu đó vẫn còn không ít người cố tình vi phạm hoặc lợi dụng dịch bệnh để thực hiện các hành vi vi phạm pháp luật khác, làm tăng thêm sự phức tạp của dịch bệnh.
Các hành vi này đều phải trả giá trước pháp luật, nhẹ thì bị xử phạt vi pháp hành chính, nặng thì bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định của pháp luật.
Cụ thể, ngày 30/03/2020, Hội đồng Thẩm phán Toà án nhân dân tối cao đã ban hành Công văn 45/TANDTC-PC hướng dẫn cụ thể các vi phạm liên quan đến phòng, chống dịch bệnh Covid-19 có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự sau đây:
Cụ thể, đối với người đã được thông báo mắc bệnh, người nghi ngờ mắc bệnh, người nghi ngờ mắc bệnh, người trở về từ vùng có dịch bệnh Covid-19 đã được thông báo cách ly thực hiện một trong các hành vi sau đây gây lây truyền dịch bệnh Covid-19 cho người khác thì bị coi là trường hợp thực hiện “hành vi khác làm làm lây lan dịch bệnh nguy hiểm cho người” quy đinh tại điểm c khoản 1 Điều 240 và bị xử lý về tội làm lây lan dịch bệnh nguy hiểm cho người: Trốn khỏi nơi cách ly; Không tuân thủ quy định về cách ly; Từ chối, trốn tránh việc áp dụng biện pháp cách ly, cưỡng chế cách ly; Không khai báo y tế, khai báo không đầy đủ hoặc khai báo gian dối.
Đối với người chưa bị xác định mắc bệnh Covid-19 nhưng sống trong khu vực đã có quyết định cách ly, quyết định phong tỏa thực hiện một trong các hành vi sau đây hây thiệt hại từ 100 triệu đồng trở lên do phát sinh chi phí phòng chống dịch bệnh thì bị xử lý về tội vi phạm quy định về an toàn ở nơi đông người theo quy định tại Điều 295: Trốn khỏi khu vực bị cách ly, khu vực bị phong tỏa; Không tuân thủ quy định cách ly; Từ chối, trốn tránh việc áp dụng biện pháp cách ly, cưỡng chế cách ly; Không khai báo y tế, khai báo không đầy đủ hoặc khai báo gian dối.
Đối với chủ cơ sở kinh doanh, người quản lý cơ sở kinh doanh dịch vụ (như quán bar, vũ trường, karaoke, dịch vụ mát xa, cơ sở thẩm mỹ…) thực hiện hoạt động kinh doanh khi đã có quyết định tạm đình chỉ hoạt động kinh doanh gây thiệt hại từ 100 triệu đồng trở lên do phát sinh chi phí phòng chống dịch bệnh thì bị xử lý về tội vi phạm quy định về an toàn ở nơi đông người theo quy định tại Điều 295.
Người có hành vi đưa lên mạng máy tính, mạng viễn thông thông tin giả mạo, thông tin sai sự thật, thông tin xuyên tạc về tình hình dịch bệnh Covid-19 gây dư luận xấu thì bị xử lý về tội đưa hoặc sử dụng trái phép thông tin mạng máy tính, mạng viễn thông theo quy định tại Điều 288.
Người có hành vi đưa trái phép thông tin cá nhân, bí mật đời tư xúc phạm nghiêm trọng nhân phẩm, danh dự của nhân viên y tế, người tham gia phòng, chống dịch Covid-19, người mắc bệnh, người nghi ngờ mắc bệnh Covid-19 thì bị xử lý về tội làm nhục người khác theo quy định tại Điều 155.
Người có hành vi lợi dụng dịch bệnh Covid-19 đưa ra thông tin không đúng sự thật về công dụng của thuốc, vật tư y tế, về phòng, chống dịch bệnh nhằm chiếm đoạt tài sản của người khác thì bị xử lý về tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản theo quy định tại Điều 174.
Người có hành vi đã, đang hoặc nhằm đưa trái phép thuốc, vật tư y tế dùng vào việc phòng, chống dịch bệnh Covid-19 ra khỏi biên giới nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam nhằm thu lợi bất chính thì bị xử lý về tội buôn lậu theo quy định tại Điều 188.
Người có hành vi lợi dụng sự khan hiếm hoặc tạo sự khan hiếm giả tạo trong trong tình hình dịch bệnh Covid-19 để mua vét hàng hóa đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền công bố là mặt hàng bình ổn giá hoặc hàng hóa được Nhà nước định giá nhằm bán lại để thu lợi bất chính thì bị xử lý về tội đầu cơ theo quy định tại Điều 196.
Người có hành vi dùng vũ lực, đe dọa dùng vũ lực hoặc thủ đoạn khác cản trở người thi hành công vụ trong phòng chống dịch bệnh Covid-19 thì bị xử lý về tội chống người thi hành công vụ theo quy định tại Điều 330.
Người có trách nhiệm trong phòng, chống dịch bệnh Covid-19 nhưng không triển khai hoặc triển khai không kịp thời, không đầy đủ các biện pháp phòng, chống dịch bệnh Covid-19 theo quy định, gây hậu quả nghiêm trọng thì bị xử lý về tội thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng theo quy định tại Điều 360.
Văn bản nêu rõ, áp dụng hình phạt nghiêm khắc đối với trường hợp phạm tội gây hậu quả nghiêm trọng như lây lan dịch bệnh cho từ 2 người trở lên, làm chết người...
Đối với trường hợp phạm tội chưa gây ra hậu quả hoặc gây hậu quả ít nghiêm trọng (như chưa làm lây lan dịch bệnh) thì áp dụng hình phạt chính là phạt tiền, cải tạo không giam giữ hoặc phạt tù nhưng cho hưởng án treo... Ngoài áp dụng hình phạt chính, Tòa án xem xét áp dụng hình phạt bổ sung và biện pháp tư pháp theo quy định của Bộ luật Hình sự.
Bên cạnh đó, Hội đồng Thẩm phán - Tòa án Nhân dân Tối cao cũng cho phép áp dụng thủ tục rút gọn đối với những vụ án có đủ điều kiện áp dụng; trong thời gian có dịch bệnh Covid-19 phải đưa các vụ án liên quan ra xét xử nhưng đảm bảo quy định về phòng chống dịch.
Lâm Phong
