Câu chuyện ở đây là dùng luật cũ để lật lại phán quyết dựa trên luật mới. Năm 2018, cô sinh viên năm nhất Madison Smith tố cáo bạn trai là Jared Stolzenburg cưỡng hiếp. Vụ việc được đưa ra xét xử.
Công tố viên Gregory Benefiel bác bỏ cáo buộc cưỡng hiếp của cô gái mà cho rằng hai người đồng thuận quan hệ tình dục và anh chàng kia chỉ hơi thô bạo chút khi “vui vẻ”. Vì thế, toà tuyên phạt bị cáo 24 tháng tù treo. Khung hình phạt phụ thuộc vào bản chất hành vi vi phạm pháp luật.
Lập luận của vị công tố tập trung vào việc cô gái không nói rõ là không đồng ý và không cho phép khi bạn trai có sử dụng bạo lực trong quan hệ tình dục. Biện luận của cô gái là khi ấy cô bị anh chàng kia giữ chặt chân tay, đè ép đến không thở được nên không thể la hét nổi đều bị cả vị công tố lẫn chánh án bác bỏ.
Cô gái kiện anh chàng kia tội "Cưỡng hiếp" nhưng tòa án dựa trên lập luận của vị công tố chỉ kết tội anh chàng kia tội "Thô bạo trong quan hệ tình dục". Không chấp nhận phán quyết này của tòa án, cô gái tìm cách lật ngược vụ việc nhưng không thành công.
Cho tới một lần tình cờ cô gái gặp một cựu Cảnh sát làm nghề tư vấn pháp lý. Người này cho cô gái biết ở bang Kansas vẫn duy trì một bộ luật có hiệu lực từ năm 1887 nhiều khả năng có thể giúp cô gái này xoay chuyển tình thế.
Luật ấy cho phép người dân bất bình với phán quyết của tòa thì có thể tự chọn ra một bồi thẩm đoàn. Bồi thẩm đoàn này sẽ quyết định việc vụ việc có được điều tra lại và công tố cùng với thẩm phán có bị thay thế hay không.
Nói theo cách khác, bồi thẩm đoàn này sẽ phán xử về chính phán xử của tòa án và đánh giá vị công tố có thật sự công tâm và khách quan hay không. Việc vụ án được đưa ra xét xử lại không đồng nghĩa với việc cô gái chắc chắn sẽ thắng kiện và anh chàng kia sẽ bị kết tội "Cưỡng hiếp", nhưng chỉ cần được như thế thôi cũng đã đủ làm chiến thắng quan trọng đối với cô gái.
Luật “cổ lai hy” này quy định cụ thể là bất cứ ai nếu vận động được chữ ký ủng hộ của 100 người và ít nhất 02% số cử tri tham gia bầu cử chính quyền địa phương lần gần đấy nhất ở đơn vị bầu cử của mình thì đều có thể tự thành lập một bồi thẩm đoàn phán quyết về phán quyết của tòa án.
Trong trường hợp cô gái Madison Smith, số chữ ký ủng hộ cần thiết là 329 người và cô gái đã nhận được sự đồng tình ủng hộ của số lượng người đông đảo hơn thế nhiều. Dự kiến, ngày 29/9 tới, bồi thẩm đoàn này sẽ làm việc. Nếu như bồi thẩm đoàn phán quyết như cô gái hy vọng và chờ đợi thì vụ việc sẽ được điều tra lại và công tố viên cùng với chánh án đã xét xử vụ việc sẽ bị thay thế.
Chuyện nghe đầy nghịch lý và khôi hài mà có thật. Luật cổ xưa tưởng đã bị quên lãng và coi là lạc hậu, lỗi thời mà giờ lại có thể sửa sai cả luật mới ở thời hiện đại. Cũng phải thôi bởi luật lệ một khi đã được làm ra mà chưa bị chính thức thay thế hoặc huỷ bỏ bằng luật mới thì hiệu lực pháp lý của nó vẫn còn nguyên vẹn.
THẢO NGUYỄN/PLVN
