Ảnh minh họa.
Sau khi nghiên cứu nội dung dự thảo Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng (sửa đổi) (viết tắt là dự thảo Luật), tác giả xin tham gia một số ý kiến như sau:
Thứ nhất, tại khoản 1 Điều 7 dự thảo Luật quy định:
"Điều 7. Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng dễ bị tổn thương
1. Người tiêu dùng dễ bị tổn thương là nhóm người có đặc điểm và hoàn cảnh khiến họ có khả năng phải chịu nhiều tác động bất lợi về sức khỏe, tài sản trong quá trình mua hoặc sử dụng sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ, bao gồm:
a) Người cao tuổi theo quy định của pháp luật người cao tuổi;
b) Người khuyết tật theo quy định của pháp luật người khuyết tật;
c) Trẻ em theo quy định của pháp luật trẻ em;
d) Người dân tộc thiểu số; người sống ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, hải đảo, vùng có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn, vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn theo quy định của pháp luật về công tác dân tộc;
đ) Phụ nữ đang mang thai;
e) Phụ nữ sinh con hoặc nuôi con dưới 12 tháng tuổi;
g) Người bị bệnh hiểm nghèo".
Điểm e, khoản 1 Điều 7 dự thảo Luật quy định: "Phụ nữ sinh con hoặc nuôi con dưới 12 tháng tuổi"; đề nghị làm rõ trường hợp này, phụ nữ nuôi con dưới 12 tháng tuổi là nuôi con ruột hay nuôi con nuôi. Người phụ nữ có thể xin con nuôi và nuôi con nuôi dưới 12 tháng có được xem nhóm người dễ bị tổn thương hay không? Đồng thời, nâng thời gian phụ nữ nuôi con từ 12 tháng lên 36 tháng tuổi thuộc nhóm dễ bị tổn thương để tạo điều kiện cho phụ nữ được hưởng các quyền lợi của người tiêu dùng.
Bên cạnh đó, điểm g, khoản 1 Điều 7 dự thảo Luật quy định: "Người bị bệnh hiểm nghèo". Tuy nhiên, hiện nay chưa có văn bản quy định thống nhất thế nào là bệnh hiểm nghèo và danh mục các bệnh được coi là bệnh hiểm nghèo. Việc xác định thế nào là bệnh hiểm nghèo và danh mục các bệnh được coi là bệnh hiểm nghèo mới chỉ được quy định tại một số văn bản khác nhau. Do đó, Luật cần phải giao Chính phủ hướng dẫn quy định này để áp dụng một cách thống nhất.
Ngoài ra, đề nghị đưa người mất năng lực hành vi dân sự và người hạn chế năng lực hành vi dân sự thuộc nhóm người tiêu dùng dễ bị tổn thương nhằm bảo đảm các quyền của người tiêu dùng theo quy định của Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng và các quyền, chính sách ưu tiên theo quy định của pháp luật có liên quan.
Thứ hai, điểm b, khoản 1 Điều 32 dự thảo Luật về trách nhiệm đối với sản phẩm, hàng hóa có khuyết tật: "Thực hiện các biện pháp cần thiết để bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng trong quá trình thu hồi và xử lý sản phẩm, hàng hóa có khuyết tật".
Khi phát hiện sản phẩm, hàng hóa có khuyết tật, tổ chức, cá nhân kinh doanh có trách nhiệm thực hiện các biện pháp cần thiết để bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng trong quá trình thu hồi và xử lý sản phẩm, hàng hóa có khuyết tật là chưa đầy đủ, rõ ràng về trách nhiệm bồi thường thiệt hại cho người tiêu dùng.
Do đó, cần phải bổ sung đầy đủ như: "Thực hiện việc bồi thường thiệt hại và áp dụng các biện pháp cần thiết để bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng trong quá trình thu hồi và xử lý sản phẩm, hàng hóa có khuyết tật".
Thứ ba, khoản 2 Điều 53 dự thảo Luật về phương thức giải quyết tranh chấp giữa người tiêu dùng và tổ chức, cá nhân kinh doanh quy định: "Không được thương lượng, hoà giải trong trường hợp tranh chấp gây thiệt hại đến lợi ích của Nhà nước, lợi ích công cộng hoặc lợi ích của nhiều người, trừ trường hợp xác định được số người cụ thể".
Để giảm số lượng vụ việc giải quyết tranh chấp giữa người tiêu dùng và tổ chức, cá nhân kinh doanh được gửi đến Trọng tài hoặc Tòa án cần phải áp dụng cơ chế thương lượng, hoà giải trong bất cứ tranh chấp nào giữa người tiêu dùng và tổ chức, cá nhân kinh doanh; trường hợp tranh chấp gây thiệt hại đến lợi ích của Nhà nước, lợi ích công cộng hoặc lợi ích của nhiều người, nếu định lượng được thiệt hại và thống nhất giữa các bên thì vẫn có thể giải quyết thông thương lượng, hoà giải. Vì vậy, đề nghị xem xét bỏ khoản 2 Điều 53 dự thảo Luật.
Thứ tư, ngoài ra dự thảo Luật cần có những quy định cụ thể và rõ hơn nhằm đảm bảo chất lượng hàng hóa khi giao dịch trên môi trường không gian mạng, bảo đảm quyền lợi chính đáng cho các bên, nhất là giải quyết những tranh chấp, bồi thường thiệt hại và xử lý các hành vi lừa gạt người tiêu dùng,...
Đồng thời, xây dựng văn hóa tiêu dùng lành mạnh; bổ sung các quy định về việc giao dịch trên môi trường mạng cần áp dụng tiêu chuẩn, kỹ thuật nào có liên quan.
Bên cạnh đó, cần nghiên cứu bổ sung quy định phân công rõ đầu mối, nhiệm vụ cho cơ quan quản lý nhà nước và tổ chức xã hội tham gia bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng cũng như xây dựng cơ chế phối hợp phù hợp để tạo điều kiện cho các tổ chức xã hội tham gia bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng hoạt động chuyên nghiệp, hiệu quả hơn.
ĐỖ VĂN NHÂN
Chánh Thanh tra Sở Tư pháp tỉnh Kon Tum
Sẽ thanh tra toàn diện các nhà mạng viễn thông trong việc đảm bảo an toàn dữ liệu thông tin
