(LSO) - Là Giám đốc của Hợp tác xã, để cứu 350ha lúa không bị hạn, ông Lã Như Kỹ buộc phải hút cát để khơi dòng lấy nước cung cấp cho sản xuất lúa vụ Đông Xuân cho bà con các xã thuộc huyện Lắk, tỉnh Đắk Lắk. Tuy nhiên, ông Kỹ bị các cơ quan chức năng truy tố về tội “Vi phạm quy định về nghiên cứu, thăm dò và khai thác tài nguyên”.
Hợp tác xã dịch vụ nông nghiệp Cánh đồng 8/4 (HTX Cánh đồng 8/4) phụ trách đảm bảo đủ nước tới cho 03 xã: Đắk Liêng, Buôn Tría và Buôn Triết của huyện Lắk, tỉnh Đắk Lắk với khoảng 900ha lúa. Nguồn nước phục vụ cho sản xuất chủ yếu lấy từ sông Krông Ana.
Vụ Đông Xuân 2018-2019, do ảnh hưởng thời tiết, mực nước trên sông Krông Ana xuống rất thấp, vị trí trạm bơm bị cát bồi lấp khiến máy bơm không thể hoạt động.
Do vậy, đầu tháng 02/2019, ông Lã Như Kỹ (SN 1956, tại phường Tân Thành, TP. Buôn Ma Thuột, Đắk Lắk), Giám đốc HTX Cánh đồng 8/4 đã thuê 02 người là ông Nguyễn Mạnh Hùng và Vũ Đức Nhị ở thôn Giang Sơn, xã Hòa Hiệp, huyện Cưkuin, tỉnh Đắk Lắk hút cát từ lòng sông Krông Ana thuộc địa phận xã Buôn Tría, huyện Lắk với mục đích khơi dòng để cho trạm bơm hoạt động.
Sau khi được thuê, ông Hùng và ông Nhị sử dụng máy hút của HTX Cánh đồng 8/4 để hút cát lên bờ thì bị tổ công tác Phòng Cảnh sát môi trường, Công an tỉnh Đắk Lắk phát hiện lập biên bản thu giữ phương tiện, tang vật.
Đến ngày 12/9/2019, Cơ quan CSĐT, Công an huyện Lắk đã ban hành Quyết định khởi tố bị can số 26 đối với ông Lã Như Kỹ về tội “Vi phạm quy định về nghiên cứu, thăm dò và khai thác tài nguyên” quy định tại khoản 1 Điều 227 Bộ luật Hình sự.
Trước đó, ngày 12/02/2019, ông Kỹ với tư cách là Giám đốc HTX Cánh đồng 8/4 đã ký cam kết với UBND xã Buôn Tría thực hiện theo hợp đồng số 01/HĐ-KT (ngày 28/12/2018) “Đảm bảo đủ nước tưới cho diện tích 310,9ha; không để bà con thiếu nước tưới; nếu dịch tích lúa trên bị khô hại thì HTX Cánh đồng 8/4 hoàn toàn chịu trách nhiệm”.
Đến ngày 15/02/2019, ông Kỹ đã thay mặt HTX Cánh đồng 8/4 ký tờ trình gửi 03 xã Đắk Liêng, Buôn Tría và Buôn Triết trình bày về việc mực nước xuống rất thấp, vị trí trạm bơm bị cát bồi lấp khiến máy bơm không thể hoạt động nguy cơ thiếu nước tưới cho 900ha. Trước tình hình trên, HTX Cánh đồng 8/4 đề nghị lãnh đạo ủy ban của 03 xã cho phép thực hiện việc hút cát để khơi dòng chảy tại một số vị trí đạt trạm bơm.
Tuy nhiên, đề nghị của HTX Cánh đồng 8/4 không được giải quyết bởi thẩm quyền cấp phép hút cát không thuộc thẩm quyền của cấp xã. Trước tình hình cấp bách trên, để cứu 900ha lúa của bà con, ông Kỹ buộc phải tự thuê người hút cát dưới lòng sông tại vị trí có trạm bơm nước lên ngay cạnh trên bờ để lấy nước phục vụ người dân.
Ông Lã Như kỹ cho biết: “HTX Cánh đồng 8/4 từ năm 2009 đến nay bơm nước phục vụ tưới tiêu 02 vụ lúa cho cánh đồng xã Đắk Liêng 828ha, xã Buôn Tría 620ha và Buôn Triết 264ha. Năm 2016 bị hạn nên để đủ nước bơm tưới cho diện tích 3 xã trên, tôi đã phải thuê tàu hút cát, khơi dòng chống hạn, việc phục vụ bơm tưới đã hoàn thành. Năm 2017 tiếp tục bị hạn nhưng HTX không có kinh phí thuê tàu hút cát nên phải thuê nhân công dùng sức người khơi dòng nhưng không hiệu quả, sau nhiều lần cố gắng khơi dòng, cuối cùng HTX cũng hoàn thành công việc.
Năm 2018 không bị hạn nên HTX không phải khơi dòng. Năm 2019, Phòng nông nghiệp huyện Lắk và các xã dự báo là trong năm nay sẽ có hạn, đồng thời cũng bắt HTX làm cam kết phải cung cấp đủ nước phục vụ bơm tưới, không để lúa hạn. Trước áp lực nặng nề và rút kinh nghiệm trong việc chống hạn năm 2017, HTX đã chủ động vay tiền mua máy hút cát để khơi dòng khi có hạn hán xảy ra.
Đầu tháng 02/2019, cát lại bồi lấp dòng sông Krông Ana, trong lúc bơm nước tưới cho cánh đồng 3 xã, sợ nếu cố bơm nước lên sẽ bị lẫn cát làm chết lúa của bà con nông dân, HTX đã chủ động thực hiện bơm hút cát, khơi dòng, chống hạn thì Cảnh sát môi trường huyện Lắk vào đình chỉ, lập biên bản, tịch thu tang vật. Hiện nay, khối lượng cát HTX hút lên vẫn để tại chỗ, không bán cho bất kỳ ai cũng như không vận chuyển bất kỳ đi nơi nào khác vì mục đích của HTX là khơi dòng chống hạn để hoàn thành công việc mà Phòng Nông nghiệp huyện, UBND các xã giao phó. Ngoài ra, tất cả những việc tôi làm đều có sự thông nhất của HTX và làm việc xin ý kiến, kiến nghị với 3 xã, UBND huyện Lắk”.
Theo Bản kết luận điều tra số 27/KLĐT ngày 11/11/2019, Cơ quan CSĐT Công an huyện Lắk cho rằng động cơ mục đích phạm tội của ông Lã Như Kỹ là: “Lợi dụng việc khơi dòng để bơm nước tưới tiêu cho cánh đồng ruộng 8/4 địa phận xã Buôn Tría, khu vực vắng người, thiếu sự quản lý của cơ quan chức năng nên thực hiện việc bơm, hút cát, tập kết san lấp và sử dụng để xây nhà máy xay xát lúa”.
với ông Lã Như Kỹ.
Còn theo Bản kết luận điều tra bổ sung số 01/KLĐTBS ngày 19/5/2020 thì Cơ quan CSĐT lại cho rằng, thủ đoạn, động cơ mục đích phạm tội của ông Lã Như Kỹ là: “Sử dụng công cụ phương tiện gồm thuyền sắt, đầu bơm hút cát trực tiếp từ sông Krông Ana lên tập kết và mục đích để san nền làm sân phơi, sấy lúa”.
Cũng theo Bản kết luận điều tra bổ sung số 01, với số lượng là 3.451,6m3 cát thô có giá trị 714.481.000 đồng, do vậy, cơ quan CSĐT Công an huyện Lắk quyết định chuyển hồ sơ sang Viện Kiểm sát nhân dân huyện Lắk để truy tố bị can Lã Như Kỹ về tội “Vi phạm quy định về nghiên cứu, thăm dò và khai thác tài nguyên” quy định tại điểm b khoản 1 Điều 227 Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017.
Thượng tá Lê Viết Kỳ, Phó thủ trưởng Cơ quan CSĐT Công an huyện Lắk cho biết: “Khúc sông mà ông Kỹ hút cát thuộc đoạn sông Krông Ana được UBND tỉnh cấp phép khai thác cho doanh nghiệp tư nhân là Công ty TNHH vật liệu xây dựng Sông Núi. Chỗ ông Kỹ hút cát không thể nói là khơi dòng vì khi bắt gặp vị trí hút cát cách trạm bơm 150m. Sau khi họp liên ngành cơ quan đã giao trả số cát mà ông Kỹ hút được cho Công ty Sông Núi vì họ đã đóng thuế cho nhà nước. Thế nhưng, sau nhiều ý kiến, cơ quan điều tra đã hủy quyết định chờ tòa tuyên xử lý tang vật thế nào”.
Theo Cáo trạng số 13/CT-VKS ngày 08/6/2020 của Viện Kiểm sát nhân dân huyện Lắk thì: “Do ý thức không tuân thủ các quy định của pháp luật, dù không có giấy phép khai thác khoáng sản nhưng Lã Như Kỹ vẫn thỏa thuận và thuê Ngô Mạnh Hùng và Vũ Đức Nhị để hút cát..”. Do vậy, đủ căn cứ để truy tố trước tòa đối với bị can Lã Như Kỹ phạm tội theo đề nghị của Cơ quan CSĐT Công an huyện Lắk.
Về việc này, Luật sư Hoàng Tùng, Trưởng Văn phòng Luật sư Trung Hòa cho rằng, hành vi của ông Kỹ xuất phát từ việc thiếu sự hiểu biết các quy định của pháp luật dẫn tới việc bị khởi tố. Vì thế, các cơ quan tố tụng cần khách quan để xử lý một cách hợp lý, hợp tình nhất.
ĐOÀN VĨNH
