Mới đây, Bộ Tư pháp đã ban hành Quyết định số 3458/QĐ-BTP về việc công bố dữ liệu hộ tịch và hướng dẫn kết nối, khai thác sử dụng dữ liệu hộ tịch thay thế giấy tờ trong giải quyết thủ tục hành chính.
Theo đó, các dữ liệu trong Cơ sở dữ liệu hộ tịch điện tử đủ điều kiện khai thác, sử dụng thay thế giấy tờ trong thành phần hồ sơ thủ tục hành chính gồm: Gấy khai sinh, bản sao giấy khai sinh, trích lục khai sinh; giấy chứng nhận kết hôn, bản sao trích lục kết hôn, giấy xác nhận tình trạng hôn nhân; trích lục khai tử, giấy chứng tử, bản sao trích lục khai tử.
Các giấy tờ hộ tịch khác như: Trích lục đăng ký thay đổi, cải chính, bổ sung hộ tịch, xác định lại dân tộc; trích lục đăng ký nhận cha, mẹ, con; giấy chứng nhận đăng ký nhận nuôi con nuôi; trích lục đăng ký giám hộ…
Ảnh minh họa. Nguồn: Internet.
Bộ Tư pháp cho hay, mục tiêu của quyết định nhằm thay thế hoặc cắt giảm thành phần hồ sơ trong các thủ tục hành chính bằng việc khai thác hoặc sử dụng dữ liệu tương ứng có trong Cơ sở dữ liệu hộ tịch điện tử.
Yêu cầu đặt ra là tuân thủ các quy định về bảo mật thông tin, các quy định về quyền sở hữu trí tuệ liên quan đến dữ liệu, bí mật đời tư; tuân thủ các quy định, hướng dẫn kỹ thuật về trao đổi dữ liệu và các nguyên tắc, quy định về quản lý, kết nối và chia sẻ dữ liệu số giữa các cơ quan.
Quyết định số 3458/QĐ-BTP cũng nêu rõ các trường thông tin được chia sẻ bao gồm: Thông tin về việc đăng ký khai sinh, thông tin về việc đăng ký khai tử, thông tin về việc đăng ký kết hôn, thông tin về việc cấp giấy xác nhận tình trạng hôn nhân…
Dữ liệu trên được chia sẻ để khai thác, sử dụng theo mức độ hoàn thiện của cơ sở dữ liệu theo quy định tại Nghị quyết số 66.7/2025/NQ-CP của Chính phủ quy định cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính dựa trên dữ liệu.
Trường hợp Cơ sở dữ liệu hộ tịch điện tử không có thông tin mà công dân vẫn còn bản chính giấy tờ hộ tịch hoặc thông tin trong Cơ sở dữ liệu hộ tịch điện tử không thống nhất với giấy tờ hộ tịch mà công dân cung cấp, cơ quan tiếp nhận hồ sơ hướng dẫn công dân liên hệ UBND cấp xã nơi đăng ký hộ tịch trước đây hoặc UBND cấp xã nơi cư trú để cập nhật, điều chỉnh thông tin trong Cơ sở dữ liệu hộ tịch điện tử theo quy định pháp luật hộ tịch.
Trước khi tiến hành kết nối, chia sẻ dữ liệu, các Bộ, cơ quan ngang Bộ, UBND các tỉnh, thành phố cần có văn bản trao đổi, thống nhất với Bộ Tư pháp về phạm vi, hình thức, cấu trúc dữ liệu kết nối, trách nhiệm của các bên trong việc bảo đảm an toàn, an ninh thông tin và bảo vệ đời sống riêng tư, bí mật cá nhân, bí mật gia đình.
Cán bộ yêu cầu người dân nộp thêm giấy tờ đã có dữ liệu sẽ bị xử lý trách nhiệm
Ngày 11/12, Quốc hội đã thông qua Luật Chuyển đổi số, trong đó tại Điều 32 Luật này quy định rõ: Cán bộ, công chức, viên chức sẽ bị xử lý trách nhiệm nếu vẫn yêu cầu nộp thêm giấy tờ trong trường hợp hệ thống thông tin phục vụ giải quyết thủ tục hành chính đã kết nối, khai thác, sử dụng được dữ liệu từ các cơ sở dữ liệu quốc gia hoặc cơ sở dữ liệu chuyên ngành.
Luật Chuyển đổi số cũng yêu cầu cơ quan nhà nước thực hiện cung cấp dịch vụ công, quản trị nội bộ, chỉ đạo, điều hành, giám sát và kiểm tra toàn trình trên môi trường số, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác.
Hoạt động chỉ đạo, điều hành và ra quyết định của cơ quan nhà nước phải dựa trên dữ liệu số đầy đủ, chính xác và kịp thời. Đồng thời, mỗi cơ quan phải có phương án xử lý tình huống khẩn cấp hoặc sự cố gián đoạn hoạt động trên môi trường số, kèm theo phương án ứng cứu, khắc phục để duy trì hoạt động bình thường.
Các dịch vụ công trực tuyến được cung cấp theo hướng thống nhất, tập trung từ Trung ương đến địa phương thông qua Cổng dịch vụ công quốc gia và Ứng dụng định danh quốc gia. Quy trình, thời hạn và kết quả xử lý thủ tục hành chính phải được công bố công khai; cơ quan nhà nước có trách nhiệm hướng dẫn, hỗ trợ người dân trong suốt quá trình thực hiện.
Bên cạnh yêu cầu về trách nhiệm cán bộ, Luật Chuyển đổi số cũng nhấn mạnh về nguyên tắc liên thông, tích hợp và khai thác dữ liệu. Trong đó, tại Điều 33 Luật này có quy định, cơ quan nhà nước có trách nhiệm kết nối, chia sẻ và khai thác dữ liệu từ các cơ sở dữ liệu quốc gia, cơ sở dữ liệu chuyên ngành và hệ thống thông tin của cơ quan khác để giải quyết thủ tục hành chính, bảo đảm liên thông xuyên suốt, không bị phân mảnh giữa trung ương và địa phương.
Hệ thống thông tin phục vụ giải quyết thủ tục hành chính phải được thiết kế để đo lường chất lượng dịch vụ theo thời gian thực. Các chỉ số giám sát, kết quả đánh giá mức độ chuyển đổi số và chất lượng dịch vụ phải được công khai, qua đó tăng cường minh bạch và trách nhiệm giải trình với người dân.
Ngoài ra, Luật Chuyển đổi số cũng đặt ra trách nhiệm của người dân trong việc cung cấp thông tin đầy đủ, chính xác khi thực hiện thủ tục. Tuy nhiên, khi dữ liệu đã được số hóa và kết nối, cơ quan nhà nước phải chủ động khai thác để xử lý, thay vì yêu cầu cung cấp lại.
