PV:Bà có thể cho biết quá trình học tập và hành nghề của bà tại Việt Nam như thế nào?
Luật sư Nguyễn Thị Bình: Là cựu sinh viên và cũng là người từng hoàn thành chương trình Thạc sĩ Luật tại Khoa Luật, Đại học Quốc gia Hà Nội, tôi luôn xem đây là nơi đặt nền móng cho hành trình nghề nghiệp của mình – nơi tôi học được không chỉ lý thuyết pháp luật, mà cả tinh thần chính trực và lòng nhân ái của người làm nghề.
Sau khi tốt nghiệp, tôi bắt đầu sự nghiệp tại các tổ chức và tập đoàn quốc tế như Leadco, Panasonic Industrial Devices – nhà máy sản xuất linh kiện điện tử quy mô hơn 2.000 công nhân, nơi tôi từng mặc đồng phục công nhân và hiểu rõ những trăn trở của họ.
Chính những năm tháng đó đã giúp tôi rèn sự thấu cảm và bình tĩnh khi xử lý những tình huống căng thẳng trong lĩnh vực lao động sau này.
Từ Panasonic, tôi chuyển sang DFDL – hãng luật khu vực với mạng lưới văn phòng tại 9 quốc gia Đông Nam Á và Nam Á, chuyên về đầu tư, M&A và tuân thủ; rồi gia nhập Baker McKenzie, một trong những hãng luật quốc tế lớn nhất thế giới, đồng thời cũng là hãng luật nước ngoài có mặt sớm và có ảnh hưởng hàng đầu tại Việt Nam.
Tại đây, tôi đảm nhận vai trò luật sư chủ chốt trong Nhóm lao động – việc làm (Employment Practice Group), trực tiếp dẫn dắt nhiều dự án phức tạp về tái cấu trúc nhân sự, đình công và tuân thủ pháp luật.
Luật sư Nguyễn Thị Bình.
PV:Luật sư có thể chia sẻ về một vụ việc đáng nhớ nhất khi tư vấn cho doanh nghiệp tại Việt Nam?
Luật sư Nguyễn Thị Bình: Một trong những vụ việc đáng nhớ nhất là khi tôi tư vấn cho doanh nghiệp may mặc có hơn 600 công nhân, buộc phải cắt giảm hầu như toàn bộ nhân sự trong đại dịch Covid-19.
Thời điểm đó thay vì chỉ ngồi ở văn phòng đọc luật và tư vấn, tôi xuống tận nhà máy suốt 3 tháng, làm việc với các cơ quan lao động và công đoàn, cùng Ban Giám đốc đối thoại với tập thể công nhân và bàn với họ cách tìm việc mới sau khi chấm dứt hợp đồng lao động. Việc xử lý được vụ việc này cũng nhờ vào những năm tháng từng làm việc trong môi trường công nghiệp, nơi tôi thấu hiểu đời sống và tâm lý của người công nhân.
Dù khách hàng là doanh nghiệp, nhưng tôi luôn giữ quan điểm: Làm luật không thể chỉ bảo vệ một bên. Phải tìm được điểm cân bằng để doanh nghiệp tồn tại, mà vẫn hỗ trợ được người lao động hết sức có thể.
Một trải nghiệm khác ghi dấu ấn sâu đậm trong sự nghiệp của tôi là cuộc đình công hơn 3.000 công nhân tại một nhà máy thuộc tập đoàn nước ngoài. Khi được mời tư vấn, tôi vừa phải hỗ trợ bộ phận pháp lý của công ty mẹ ở nước ngoài, vừa làm việc với nhân sự tại Việt Nam.
Trong những tình huống như vậy, luật không thể tách khỏi con người. Nếu chỉ nhìn qua quy định, ta sẽ không thể giải quyết nhanh. Tôi phải chọn cách tiếp cận linh hoạt hơn – vừa dựa vào quy định pháp luật, vừa tìm giải pháp để hai bên có thể lắng nghe nhau.
Chính sự nhạy bén đó giúp cuộc đình công chấm dứt chỉ sau một tuần, với kết quả dung hòa lợi ích và thỏa mãn cả hai bên, không để lại xung đột kéo dài.
PV:Những khó khăn và nỗ lực của bản thân Luật sư khi học tập và hành nghề tại Hoa Kỳ?
Luật sư Nguyễn Thị Bình: Năm 2023, tôi hoàn thành chương trình Thạc sĩ Luật (LL.M.) tại Trường Luật Đại học Georgia – một trong những Top Public Law Schools và là trường đại học luật hàng đầu của Hoa Kỳ về chương trình đào tạo quốc tế và pháp luật so sánh.
Ngay sau đó, tôi được cấp phép hành nghề tại cả bang Georgia và bang California, hai thị trường pháp lý cạnh tranh bậc nhất nước Mỹ.
Kỳ thi tôi tham gia tại bang California vào tháng 02/2024 có tỷ lệ đỗ chỉ hơn 30% trong số hơn 4.000 thí sinh dự thi. Tôi tự hào vì đã vượt qua ngay lần đầu, cũng như từng vượt qua kỳ thi luật sư Georgia trước đó. Nhiều người ở đây phải thi đến 3,4 lần – thậm chí có người đến lần thứ 11 mới đỗ.
Hành trình này của tôi cũng được giới thiệu trong Tạp chí Luật sư Atlanta – The Atlanta Lawyer Journal, như một minh chứng cho ý chí và nỗ lực của một luật sư quốc tế gốc Việt.
Khi chuyển sang hành nghề tại Hoa Kỳ, tôi sớm nhận ra khoảng cách không chỉ nằm ở ngôn ngữ, mà ở tư duy pháp lý và “quyền năng” của người luật sư.Ở Mỹ, luật sư có thể trực tiếp thu thập chứng cứ, yêu cầu đối phương cung cấp tài liệu, thẩm vấn nhân chứng, và tham gia tranh tụng với vai trò trung tâm. Trong khi đó, ở Việt Nam, vai trò của luật sư trong tố tụng còn hạn chế, phụ thuộc nhiều vào cơ quan tiến hành tố tụng.
Sự am hiểu cả hai hệ thống giúp tôi trở thành “người thông dịch pháp lý” đúng nghĩa. Cả người Việt tại Hoa Kỳ lẫn nhiều doanh nghiệp Việt Nam ở trong nước đều tìm đến tôi khi gặp tranh chấp hoặc cần hỗ trợ trong các giao dịch tại Mỹ.
Tôi làm việc trong một hãng luật chuyên sâu, chỉ nhận những vụ việc thuộc lĩnh vực của mình. Nhưng khi doanh nghiệp hoặc cá nhân Việt Nam tìm đến, dù không thể nhận vụ việc, tôi vẫn lắng nghe họ. Có khi tôi dành hàng tiếng đồng hồ để tìm hiểu tình huống và kết nối họ với đúng luật sư có chuyên môn phù hợp. Tôi tin rằng, sự tin cậy và tận tâm đôi khi còn quan trọng hơn cả việc nhận vụ việc. Tôi sẵn sàng làm ‘bà mối’ để người Việt ở bất kỳ đâu cũng tìm được sự hỗ trợ pháp lý đúng đắn và kịp thời.
PV:Trong quá trình hành nghề, Luật sư thấy hệ thống pháp luật ở Việt Nam và Hoa Kỳ có sự khác nhau như thế nào?
Luật sư Nguyễn Thị Bình: Luật ở Việt Nam và Hoa Kỳ nhiều khi đi ngược chiều nhau – đặc biệt trong lĩnh vực lao động và quản trị doanh nghiệp.Ví dụ, ở Việt Nam, người sử dụng lao động chỉ được cho người lao động nghỉ việc trong những trường hợp luật cho phép. Nhưng ở Hoa Kỳ thì ngược lại – doanh nghiệp có thể cho người lao động nghỉ việc bất kỳ lúc nào, trừ những trường hợp luật cấm. Chính sự khác biệt này khiến không ít doanh nhân Việt sang đây kinh doanh theo thói quen cũ, rồi bị kiện vì những rủi ro không đáng có.
Ngoài ra, có những vụ tranh chấp phát sinh tại Hoa Kỳ nhưng tài sản liên quan lại nằm ở Việt Nam. Tòa án Mỹ thường không chuyển vụ việc về Việt Nam, nên việc có một luật sư hiểu rõ cả hai hệ thống là lợi thế lớn. Không chỉ giúp giải thích cho tòa và đối tác, mà còn định hướng cho thân chủ xử lý tranh chấp hiệu quả, tránh được vòng xoáy kiện tụng kéo dài.
Ngoài công việc hành nghề, tôi còn tích cực tham gia hoạt động kết nối cộng đồng, hỗ trợ tổ chức Hội nghị Luật sư người Việt tại Hoa Kỳ (NCVAA 2025) và kết nối với các doanh nghiệp thuộc Hiệp hội Doanh nghiệp Việt - Mỹ tại Georgia (GVAC).Tôi cũng từng phát biểu tại hội thảo của Bộ Tư pháp Việt Nam năm 2025 về việc thu hút chuyên gia pháp lý Việt kiều tham gia cải cách tư pháp.
Tôi tin rằng, người luật sư Việt ở nước ngoài có thể làm nhiều hơn là chia sẻ kinh nghiệm – họ có thể trở thành cầu nối cho sự hiểu biết, lòng tin và hợp tác.
Giữa hai bờ pháp luật, tôi chọn đứng ở nơi giao thoa – nơi con người là trung tâm của mọi điều luật. Từ những ngày giữa nhịp xưởng sản xuất ở Hà Nội đến các Tòa án nơi đất Mỹ, hành trình của tôi không chỉ là câu chuyện của một nghề, mà là hành trình tìm cách làm cho công lý trở nên gần gũi và nhân bản hơn.
PV:Xin cảm ơn những chia sẻ của Luật sư.
LÊ QUANG (thực hiện)
