Nghiên cứu bổ sung các quy định về việc tái thiết sau thảm họa
Góp ý về dự thảo Luật Tình trạng khẩn cấp, Đại biểu Quốc hội Tô Văn Tám (Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Quảng Ngãi) cho biết, dự thảo Luật đã có Điều 13 quy định “Biện pháp được áp dụng trong tình trạng khẩn cấp khi có thảm họa”; Điều 16 quy định “Các biện pháp khắc phục hậu quả trong tình trạng khẩn cấp”. Tuy nhiên, Ban soạn thảo cần nghiên cứu bổ sung thêm các quy định áp dụng việc tái thiết sau thảm họa để đảm bảo phát triển bền vững và đảm bảo cho công tác phòng ngừa thảm họa thiên tai. Theo đó, Đại biểu đề nghị bổ sung theo hướng quy hoạch lại vùng thiên tai, vùng có nguy cơ thiên tai; đầu tư các công trình phòng, chống thiên tai; nâng cao năng lực cảnh báo thiên tai cũng như nhận thức của người dân trong phòng, chống thiên tai.
Toàn cảnh phiên thảo luận chiều ngày 27/10. Nguồn: Quochoi.vn.
Còn theo Đại biểu Quốc hội Dương Khắc Mai (Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Lâm Đồng), thời gian qua thiên tai diễn biến phức tạp, bất thường và bất định. Vì vậy, tại Kỳ họp thứ 10, Quốc hội xem xét thông qua Luật Tình trạng khẩn cấp nhằm ứng phó từ sớm từ xa, giảm thiểu những thiệt hại do tác động từ những tình huống trong tình trạng khẩn cấp, đảm bảo cho người dân, đảm bảo lợi ích quốc gia, dân tộc là hết sức cần thiết.
Góp ý về biện pháp được áp dụng trong tình trạng khẩn cấp khi có thảm họa tại khoản 5, Điều 13 dự thảo Luật: “Yêu cầu các doanh nghiệp chuyển đổi sản xuất, kinh doanh hàng hóa cần thiết cho ứng phó thảm họa”. Đại biểu cho rằng, đây là một biện pháp có tính cưỡng chế cao nhưng dự thảo Luật chưa làm rõ điều kiện áp dụng, phạm vi bồi thường cũng như cơ chế bảo vệ quyền lợi của doanh nghiệp. Việc buộc doanh nghiệp tạm ngừng sản xuất hàng hóa thông thường để chuyển sang sản xuất vật tư cần thiết cho ứng phó trong tình trạng khẩn cấp là hết sức cần thiết, song cũng cần quy định rõ cơ chế định giá thiệt hại, hoàn trả hoặc hỗ trợ doanh nghiệp trong một thời hạn nhất định để tránh phát sinh khiếu kiện.
Kiểm soát việc đăng tải thông tin về tình trạng khẩn cấp
Tại khoản 8 Điều 13 dự thảo Luật “Kiểm soát việc đăng tải thông tin về tình trạng khẩn cấp trên các phương tiện thông tin đại chúng và không gian mạng” và khoản 5 Điều 14 dự thảo Luật “Kiểm soát việc đăng tải thông tin về tình trạng khẩn cấp trên các phương tiện thông tin đại chúng và không gian mạng; kiểm duyệt các xuất bản phẩm; đình chỉ việc xuất bản và thu hồi các ấn phẩm, xuất bản phẩm có nội dung gây nguy hại cho an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội”. Đại biểu Quốc hội Vũ Hồng Luyến (Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Hưng Yên) nhất trí với việc kiểm soát thông tin quy định như trong dự thảo Luật để ngăn chặn các thông tin sai sự thật, gây hoang mang dư luận hoặc lợi dụng tình trạng khẩn cấp để trục lợi.
Tuy nhiên, Đại biểu cho rằng, việc kiểm soát này phải được thực hiện một cách công khai, minh bạch và tuân thủ nguyên tắc giới hạn quyền công dân. Do đó, Đại biểu Vũ Hồng Luyến đề nghị nghiên cứu, bổ sung thẩm quyền; thủ tục kiểm soát thông tin phải được quy định một cách rõ ràng, có giới hạn thời gian và phạm vi áp dụng, đồng thời quy định trách nhiệm của nhà nước, các cơ quan, tổ chức có thẩm quyền trong việc công bố thông tin kịp thời, thông suốt, chính xác để định hướng dư luận và tạo sự đồng thuận trong xã hội.
Tại Điều 11 về Thông tin về tình trạng khẩn cấp” quy định “Thông tin phải được thông báo ngay trên phương tiện thông tin đại chúng và niêm yết công khai tại trụ sở Ủy ban nhân dân các cấp trên địa bàn được đặt trong tình trạng khẩn cấp”. Đại biểu Quốc hội Lê Xuân Thân (Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Khánh Hòa) đề nghị cần quy định thêm, các thông tin về tình trạng khẩn cấp phải được thông báo nhanh bằng phương tiện truyền thông nhanh nhất, đó là bằng điện tử.
Nghiên cứu bổ sung các quy định về nền tảng dữ liệu quốc gia về tình trạng khẩn cấp
Còn theo Đại biểu Quốc hội Tạ Đình Thi (Đoàn Đại biểu Quốc hội TP. Hà Nội, dự thảo Luật Tình trạng khẩn cấp không chỉ hoàn thiện khung pháp lý cho công tác phòng ngừa, ứng phó, mà còn thể hiện tư duy đổi mới, tiếp cận công nghệ và tăng cường phối hợp liên ngành. Việc quy định cụ thể về cơ chế phối hợp và ứng dụng công nghệ số tại các điều khoản sẽ tạo cơ sở pháp lý quan trọng để bảo vệ an ninh quốc gia, trật tự xã hội và tính mạng, tài sản của nhân dân trong bối cảnh mới.
Về ứng dụng công nghệ số trong quản lý và ứng phó khẩn cấp, dự thảo Luật đã tiếp cận xu thế của thời đại số, với các quy định cụ thể, trong đó, tại khoản 4 Điều 11, dự thảo Luật quy định: “Sử dụng số điện thoại 112 để tiếp nhận, xử lý thông tin tình trạng khẩn cấp về thảm họa trên phạm vi toàn quốc”. Đây là bước tiến quan trọng trong việc thiết lập một đầu mối thống nhất tiếp nhận và xử lý thông tin khẩn cấp.
Tại khoản 8 Điều 13 và khoản 5 Điều 14, dự thảo Luật quy định về việc “Kiểm soát việc đăng tải thông tin về tình trạng khẩn cấp trên các phương tiện thông tin đại chúng và không gian mạng”. Biện pháp này nhằm ngăn chặn tin giả, bảo đảm ổn định xã hội, đồng thời phù hợp với xu thế quản lý thông tin trong bối cảnh chuyển đổi số.
Tại khoản 2 Điều 15, dự thảo Luật quy định về việc “Quản lý đặc biệt đối với việc sử dụng các phương tiện thông tin liên lạc và dịch vụ viễn thông” trong tình trạng khẩn cấp về quốc phòng. Điều này cho thấy sự chủ động trong việc sử dụng công nghệ số để bảo đảm an ninh, quốc phòng.
Tuy nhiên, Đại biểu Quốc hội Tạ Đình Thi cho rằng, cần nghiên cứu và bổ sung thêm các quy định về nền tảng dữ liệu quốc gia về tình trạng khẩn cấp, bảo đảm kết nối liên thông từ trung ương đến địa phương và tích hợp cảnh báo sớm, theo dõi diễn biến và điều phối các nguồn lực. Bên cạnh đó, đầu tư hệ thống thông tin liên lạc khẩn cấp có khả năng huy động trong điều kiện hạ tầng bị ảnh hưởng và tăng cường đào tạo, diễn tập ứng phó để nâng cao năng lực cho lực lượng nòng cốt và cộng đồng.
Thay mặt Ban soạn thảo, Đại tướng Phan Văn Giang, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng khẳng định sẽ tiếp thu tối đa các ý kiến phát biểu ở tổ và hội trường, cùng các cơ quan có liên quan chỉnh lý, hoàn thiện dự thảo Luật, vừa ngắn gọn, vừa dễ hiểu, dễ thực hiện và vận dụng trong các trường hợp đặc biệt như trong tình trạng khẩn cấp.
Giải trình các ý kiến phát biểu của các đại biểu, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng cũng cho biết, cơ quan soạn thảo tiếp thu, nghiên cứu nhiều nội dung quan trọng nhằm đảm bảo các quy định có hiệu lực nhanh nhất, trong đó có quy định về thẩm quyền của Thủ tướng Chính phủ trong việc sử dụng lực lượng và phương tiện ứng phó trong tình trạng khẩn cấp.
Phát biểu kết luận phiên thảo luận ở hội trường, Phó Chủ tịch Quốc hội, Thượng tướng Trần Quang Phương nhấn mạnh, Quốc hội đánh giá cao tinh thần trách nhiệm của các cơ quan của Quốc hội, nhất là Ủy ban Quốc phòng, An ninh và Đối ngoại đã phối hợp chặt chẽ với cơ quan soạn thảo, các bộ, ngành, cơ quan nghiên cứu kỹ lưỡng, tổ chức hội thảo, tọa đàm và khảo sát thực tiễn để thu thập thông tin phục vụ cho việc tiếp thu, chỉnh lý, giải trình các ý kiến đại biểu Quốc hội. Phó Chủ tịch Quốc hội cũng cho rằng, so với dự thảo Luật trình lần đầu, dự thảo Luật trình Quốc hội tại Kỳ họp này đã quán triệt tinh thần chỉ đạo Tổng Bí thư Tô Lâm về đổi mới tư duy xây dựng pháp luật và đã hoàn thiện nhiều nội dung trong dự thảo Luật.
Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương nêu rõ, qua thảo luận, các ý kiến cơ bản nhất trí về bố cục và nhiều nội dung của dự thảo Luật cũng như Báo cáo tiếp thu, giải trình, chỉnh lý của Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Tổng Thư ký Quốc hội sẽ có báo cáo tổng hợp gửi đến các vị đại biểu Quốc hội và chuyển cơ quan chủ trì thẩm tra nghiên cứu tiếp thu. Đề nghị Ủy ban Quốc phòng, An ninh và Đối ngoại khẩn trương tiếp thu, giải trình đầy đủ ý kiến các vị đại biểu Quốc hội và chuyển Trường trực Ủy ban Pháp luật và Tư pháp rà soát kỹ về kỹ thuật văn bản, hoàn thiện Báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật để trình Quốc hội thông qua, bảo đảm tiếp thu tối đa, giải trình thuyết phục và tạo sự đồng thuận cao trên tinh thần đổi mới tư duy xây dựng pháp luật.
