Luật Tổ chức Chính phủ (sửa đổi) được Quốc hội thông qua sáng ngày 18/02 với 463/465 Đại biểu Quốc hội bấm nút tán thành (chiếm 96,86% tổng số Đại biểu Quốc hội).
Bảo đảm phương châm "địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm"
Đáng chú ý, tại điểm h khoản 8 Điều 10 quy định về nhiệm vụ, quyền hạn của Chính phủ, Luật Tổ chức Chính phủ (sửa đổi) nêu rõ, trên cơ sở được sự đồng ý của cấp có thẩm quyền, Chính phủ báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho phép thực hiện giải pháp khác với quy định của luật, nghị quyết, pháp lệnh hiện hành trong trường hợp cần huy động các nguồn lực để triển khai chương trình mục tiêu quốc gia, dự án quan trọng quốc gia, sau đó báo cáo Quốc hội tại kỳ họp gần nhất.
Ảnh minh họa.
Điểm mới trong quy định về nhiệm vụ, quyền hạn của Chính phủ đó là Chính phủ thống nhất quản lý nhà nước về các ngành, lĩnh vực. Chính phủ phân công phạm vi quản lý nhà nước cho các bộ, cơ quan ngang Bộ; phân cấp thẩm quyền cho Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang Bộ theo phạm vi quản lý, bảo đảm phân định rõ trách nhiệm của Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang Bộ với tư cách thành viên Chính phủ và người đứng đầu Bộ, cơ quan ngang Bộ.
Chính phủ quyết định các chính sách phát triển ngành, vùng, địa phương, trừ những chính sách thuộc thẩm quyền quyết định của Quốc hội và chính quyền địa phương, bảo đảm phù hợp với chủ trương của Đảng, chiến lược và kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội của đất nước trong từng thời kỳ và các mục tiêu, chỉ tiêu, chính sách, nhiệm vụ cơ bản phát triển kinh tế - xã hội đã được Quốc hội thông qua.
Đối với những vấn đề đã phân quyền cho chính quyền địa phương, thì chính quyền địa phương chủ động quyết định, tổ chức thực hiện và chịu trách nhiệm về kết quả thực hiện nhiệm vụ được phân quyền.
Thủ tướng được dùng các biện pháp cấp bách khác luật khi thật cần thiết
Luật bổ sung vào điểm e khoản 4 Điều 13 quy định về thẩm quyền của Thủ tướng. Cụ thể, trường hợp thật cần thiết vì lợi ích quốc gia, phòng, chống thiên tai, dịch bệnh, bảo đảm tính mạng, tài sản của nhân dân, Thủ tướng quyết định áp dụng các biện pháp cấp bách khác với quy định của pháp luật hiện hành, báo cáo cơ quan có thẩm quyền của Đảng, Quốc hội trong thời gian gần nhất.
Thủ tướng cũng sẽ trình Quốc hội phê chuẩn đề nghị bổ nhiệm, miễn nhiệm, cách chức Phó Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng và Thủ trưởng cơ quan ngang Bộ; trong thời gian Quốc hội không họp, trình Chủ tịch nước quyết định tạm đình chỉ công tác của Phó Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng và Thủ trưởng cơ quan ngang Bộ.
Về trách nhiệm của Thủ tướng Chính phủ quy định tại Điều 14 của Luật, Thủ tướng chịu trách nhiệm trước Quốc hội về hoạt động của Chính phủ và hệ thống hành chính nhà nước từ Trung ương đến địa phương; về các quyết định và kết quả thực hiện các quyết định của mình trong phạm vi nhiệm vụ, quyền hạn được giao.
Thực hiện báo cáo công tác của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ trước Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chủ tịch nước; giải trình, trả lời chất vấn của Đại biểu Quốc hội, trường hợp cần thiết thì ủy quyền cho Phó Thủ tướng Chính phủ thực hiện.
Thủ tướng có trách nhiệm thực hiện chế độ báo cáo trước nhân dân thông qua các phương tiện thông tin đại chúng về những vấn đề quan trọng thuộc thẩm quyền giải quyết của Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ.
Thủ tướng không quyết định vấn đề thuộc thẩm quyền Bộ trưởng
Ngoài ra, khoản 5 Điều 6 Luật Tổ chức Chính phủ (sửa đổi) cũng đã phân định thẩm quyền của Thủ tướng và các Bộ trưởng, thủ trưởng cơ quan ngang Bộ theo phân công của Chính phủ và đáp ứng yêu cầu thực tiễn quản lý.
Thủ tướng là người đứng đầu Chính phủ; lãnh đạo công tác của Chính phủ, chịu trách nhiệm trước Quốc hội về hoạt động của Chính phủ và những nhiệm vụ được giao, không quyết định các vấn đề thuộc thẩm quyền và trách nhiệm của Bộ trưởng, thủ trưởng cơ quan ngang Bộ.
Cơ quan nhà nước ở Trung ương có trách nhiệm hướng dẫn, phối hợp, hợp tác với chính quyền địa phương trong các nhiệm vụ, quyền hạn được phân quyền. Chính quyền địa phương chủ động phối hợp liên kết vùng trong phát triển kinh tế - xã hội.
Chính phủ và Thủ tướng có quyền phân cấp cho bộ trưởng, thủ trưởng cơ quan ngang Bộ, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác. Bộ trưởng, thủ trưởng cơ quan ngang Bộ có quyền phân cấp cho HĐND, UBND, Chủ tịch UBND, tổ chức và đơn vị trực thuộc Bộ, cơ quan ngang Bộ.
Cơ quan hoặc người phân cấp có trách nhiệm đảm bảo các điều kiện cần thiết khi quyết định phân cấp, trừ trường hợp đơn vị hoặc người được phân cấp đề nghị và tự đảm bảo điều kiện thực hiện nhiệm vụ. Luật Tổ chức Chính phủ (sửa đổi) cũng bổ sung quy định trách nhiệm theo dõi, hướng dẫn, kiểm tra việc thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn đã phân cấp, bảo đảm các nội dung này được thực hiện hiệu quả, đồng thời chịu trách nhiệm về kết quả thực hiện nhiệm vụ trong trường hợp không bảo đảm điều kiện.
Luật Tổ chức Chính phủ (sửa đổi) gồm 05 chương, 32 Điều và sẽ có hiệu lực từ 01/3/2025.
