Ngày 25/5, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an TP. Huế cho biết đã ra quyết định tạm giữ hình sự đối tượng Hồ Văn Phương Tâm (sinh năm 1983, hiện trú tại quận Bình Tân, TP. Hồ Chí Minh) để điều tra, làm rõ hành vi "Cố ý làm hư hỏng tài sản" xảy ra tại Điện Thái Hòa, thuộc Đại Nội Huế, phường Đông Ba, quận Phú Xuân.
Theo thông tin ban đầu, vào lúc 11h55 ngày 24/5, Hồ Văn Phương Tâm mua vé tham quan Đại Nội Huế. Khi đến khu vực Điện Thái Hòa, đối tượng đã leo qua hàng rào bảo vệ, ngồi lên Ngai vua triều Nguyễn, rồi dùng tay bẻ phần tựa tay bên trái của ngai, đập phá khiến bộ phận này bị gãy và vỡ thành nhiều mảnh.
Đến khoảng 12h10 cùng ngày, lực lượng bảo vệ Đại Nội đã khống chế và bắt giữ đối tượng, sau đó bàn giao cho Công an phường Đông Ba lập biên bản bắt người phạm tội quả tang. Kết quả test nhanh ma túy đối với Hồ Văn Phương Tâm cho thấy âm tính.
Được biết đối tượng Hồ Văn Phương Tâm sinh ra tại phường Hương Long, quận Phú Xuân, TP. Huế. Năm 1990, đối tượng theo gia đình vào TP. Hồ Chí Minh sinh sống. Tuy nhiên, tại đây Tâm không ở cùng gia đình mà thuê trọ ở riêng và thường xuyên thay đổi chỗ ở.
Tâm trước đó cũng từng bị TAND quận Tân Bình áp dụng biện pháp đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc.
Hình ảnh Ngai vua triều Nguyễn. Ảnh: Cục Di sản văn hóa cung cấp.
Theo Luật sư Võ Thị Tuệ Minh, Đoàn Luật sư TP. Huế cho biết, “Ngai vua Triều Nguyễn” là bảo vật quốc gia được Nhà nước công nhận. Đây là biểu tượng quốc gia, mang yếu tố chính trị, văn hóa và lịch sử, có giá trị độc bản, mang ý nghĩa về vật chất lẫn tinh thần. Mọi hành vi xâm phạm, phá hoại di sản – đặc biệt là bảo vật quốc gia – đều phải được xử lý nghiêm khắc để bảo vệ trật tự pháp luật, lòng tôn kính di sản, và trách nhiệm với thế hệ mai sau.
Đối với hành vi của đối tượng Tâm là hành vi vi phạm pháp luật nghiêm trọng. Đây không chỉ là hành vi phá hoại tài sản mà còn xâm phạm nghiêm trọng giá trị văn hóa – lịch sử dân tộc, gây bức xúc trong dư luận xã hội.
Hành vi vi phạm của đối tượng Tâm đã có dấu hiệu cấu thành tội "Hủy hoại hoặc cố ý làm hư hỏng tài sản" quy định tại Điều 178 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017). Với tình tiết định khung “Tài sản là bảo vật quốc gia” có thể bị phạt tù từ 02 năm đến 07 năm. Tuy nhiên, căn cứ thiệt hại cho tài sản thì đối tượng có thể đối mặt mức hình phạt lên tới 20 năm tù tùy theo mức độ thiệt hại của bảo vật quốc gia.
Ngoài ra, đối tượng còn phải có trách nhiệm bồi thường thiệt hại do hành vi của mình gây ra căn cứ thiệt hại thực tế.
Cũng theo Luật sư, qua thông tin ban đầu, đối tượng có dấu hiệu loạn thần và đang được giám định tâm thần. Do đó, cơ quan điều tra sẽ dựa vào kết quả giám định để xác định năng lực chịu trách nhiệm hình sự của đối tượng.
Luật sư cũng cho biết, trong vụ việc này, ngoài việc truy cứu trách nhiệm hình sự đối với đối tượng Tâm, cũng cần xem xét trách nhiệm của đơn vị được giao nhiệm vụ quản lý, bảo tồn và phát huy giá trị của Quần thể Di tích Cố đô Huế.
Theo đó, khoản 6 Điều 5 Luật Di sản văn hóa 2024 đã có quy định rõ, cơ quan, tổ chức, đơn vị, cộng đồng, gia đình, dòng họ, pháp nhân, cá nhân quản lý di sản văn hóa có trách nhiệm thực hiện tốt các biện pháp phòng ngừa, ngăn chặn kịp thời các hành vi xâm phạm di sản văn hóa.
Từ quy định trên, để làm rõ việc đơn vị được giao nhiệm vụ quản lý, bảo tồn và phát huy giá trị của Quần thể Di tích Cố đô Huế có phải chịu trách nhiệm trong sự việc hay không, cơ quan chức năng sẽ phải đánh giá quy chế quản lý và hoạt động của trung tâm có tuân thủ đúng quy định về bảo vệ, quản lý di sản hay chưa. Từ đó, có biện pháp xử lý đối với hành vi thiếu trách nhiệm trong công tác quản lý di sản (nếu có).
"Vụ việc lần này cũng là lời cảnh tỉnh đắt giá đối với các cơ quan quản lý di sản văn hóa. Cần có biện pháp mạnh mẽ và nâng cao trách nhiệm hơn nữa trong công tác bảo vệ các di sản văn hóa", Luật sư Võ Thị Tuệ Minh cho biết.
Ngày 25/5, Văn phòng Chính phủ đã ban hành Văn bản số 4623/VPCP-KGVX truyền đạt ý kiến chỉ đạo của Phó Thủ tướng Chính phủ Mai Văn Chính xử lý thông tin phản ánh.
Theo đó, Phó Thủ tướng Chính phủ Mai Văn Chính yêu cầu UBND TP. Huế khẩn trương chỉ đạo thực hiện kiểm tra, đánh giá tình trạng kỹ thuật của bảo vật quốc gia "Ngai vua triều Nguyễn", đề xuất giải pháp bảo quản, phục hồi theo quy định của pháp luật.
Cùng với đó, tổ chức kiểm điểm, rút kinh nghiệm và xử lý trách nhiệm của cá nhân, tổ chức liên quan, không để xảy ra trường hợp tương tự; gửi báo cáo về Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch để tổng hợp, báo cáo Thủ tướng Chính phủ trước ngày 01/6.
Đồng thời, chỉ đạo rà soát tổng thể, tăng cường công tác quản lý, bảo vệ an ninh, an toàn di tích Cố đô Huế và các di vật, cổ vật, bảo vật quốc gia thuộc di tích Cố đô Huế cũng như công tác quản lý di tích trên địa bàn; chủ động xây dựng phương án phòng ngừa, phát hiện từ sớm và sẵn sàng ngăn chặn, xử lý các hành vi xâm hại, phá hoại. Đẩy mạnh tuyên truyền, giáo dục nâng cao ý thức, nhận thức về bảo vệ di sản văn hóa trong cộng đồng.
