Ông Huỳnh Chiếm Hoạch (giữa) cùng người thân tham gia phiên tòa phúc thẩm tại TAND Cấp cao Đà Nẵng.
Trước đó Bản án sơ thẩm số 06/2022/DSST của TAND tỉnh Khánh Hòa đã tuyên xử nhận một phần yêu cầu khởi kiện của nguyên đơn ông Huỳnh Chiếm Hoạnh, buộc VKSND tỉnh Khánh Hòa phải bồi thường cho những người thừa kế của ông HuỳnhChiếm Phái (người bị oan đã chết năm 2015) tổng cộng trên 1.6 tỉ đồng.
Sau đó, hai bên nguyên và bị đơn đều kháng cáo. Nguyên đơn yêu cầu Tòa án cấp phúc thẩm giải quyết bồi thường thiệt hại do thu nhập thực tế bị mất trong khoảng thời gian từ khi có quyết định đình chỉ điều tra ngày 25/9/1984 đến ngày 10/12/2009 là 1.174.613.847 đồng và bồi thường thiệt hại vật chất do sức khỏe bị xâm phạm là 1.554.705.000 đồng. Bị đơn - VKSND tỉnh Khánh Hòa kháng cáo về mức bồi thường thiệt hại về tinh thần là 1.427.690.272 đồng; yêu cầu Tòa án cấp phúc thẩm chỉ chấp nhận yêu cầu bồi thường thiệt hại về tinh thần trong khoảng thời gian từ khi ông Huỳnh Chiếm Phái tạm giam đến khi có quyết định đình chỉ điều tra là 222.416.363 đồng.
Đây là vụ án oan hy hữu của lịch sử tố tụng thập niên 80 đã được Tạp chí Luật sư Việt Nam phản ánh. Thời điểm đó, pháp luật chưa rõ ràng việc thực thi pháp luật chưa đảm bảo các quyền con người, quyền công dân. Những thiệt hại về tinh thần, vật chất đối với người bị oan và gia đình họ không được giải quyết, dẫn đến khiếu kiện kéo dài. VKSND tỉnh Khánh Hòa nhiều lần lấy lý do hết thời hiệu để từ chối thụ lý giải quyết theo Luật Trách nhiệm bồi thường của Nhà nước, cho đến khi có chỉ đạo của VKSND Tối cao vụ việc mới được thụ lý giải quyết theo Luật Trách nhiệm bồi thường của Nhà nước thì người bị oan ông Huỳnh Chiếm Phái đã chết. Do đó, vấn đề thời hiệu không còn đặt ra trong quá trình giải quyết vụ kiện này.
Kết thúc vụ bồi thường án oan 41 năm trước
Vụ án xảy ra 41 năm trước, từ ngày 18/10/198, sau khi họp tại nhà ông Huỳnh Chiếm Phái (sinh năm 1931 trú xã Ninh Giang, nay là phường Ninh Giang, thị xã Ninh Hòa), ông N. Chủ tịch UBND xã Ninh Giang khi ấy bị bắn chết trên đường về. Tháng 12/1981, ông Huỳnh Chiếm Phái và ông Trần Bê (sinh năm 1957) bị tạm giam vì tình nghi giết người. Quá trình giam giữ, ông Phái bị bệnh nặng nên năm 1983 được tạm tha.
Đến ngày 25/9/1984, VKSND tỉnh Phú Khánh quyết định đình chỉ điều tra về tội "Giết người" đối với ông Phái và ông Bê vì không đủ căn cứ buộc tội. Đến năm 2009, ông Phái và gia đình khiếu nại. Ngày 24/12/2009, VKSND tỉnh Khánh Hòa mới lập biên bản giải quyết, chỉ giao cho gia đình ông Phái bản photo quyết định đình chỉ điều tra của VKSND tỉnh Phú Khánh.
Sau khi Luật Trách nhiệm bồi thường của Nhà nước 2017 có hiệu lực, tháng 8/2019, VKSND tỉnh Khánh Hòa mới chính thức xin lỗi công khai người thân của ông Phái bằng cách đăng trên Báo Khánh Hòa; niêm yết tại UBND phường Ninh Giang.
Nguyên đơn - ông Huỳnh Chiếm Hoạnh yêu cầu VKSND tỉnh Khánh Hòa bồi thường thiệt hại do thu nhập thực tế bị mất từ ngày ông Phái bị tạm giam (17/12/1981) đến ngày nhận bản photo quyết định đình chỉ điều tra (24/12/2009); thiệt hại về vật chất do sức khỏe của ông Phái bị xâm phạm; thiệt hại về tinh thần,...tổng cộng 4.409.045.272 đồng. Sau nhiều lần thương lượng, VKSND tỉnh Khánh Hòa chỉ đồng ý bồi thường với số tiền 474.452.515 đồng. Không đồng ý, ông Huỳnh Chiếm Hoạnh đã khởi kiện VKSND tỉnh Khánh Hòa yêu cầu bồi thường theo Luật Trách nhiệm bồi thường của Nhà nước.
Tại phiên tòa sơ thẩm, Kiểm sát viên đại diện VKSND với tư cách là bị đơn và Kiểm sát viên với tư cách thực hiện kiểm sát hoạt động tố xét xử đều chỉ chấp nhận bồi thường 474.452.515 đồng như nội dung Biên bản thương lượng bất thành lần hai, với số tiền 474.452.515 đồng (bao gồm các khoản: thiệt hại do thu nhập thực tế bị mất là 133.506.153 đồng; thiệt hại về tinh thần 222.416.382 đồng; các chi phí khác là 118.530.000 đồng). VKSND không đồng ý bồi thường thiệt hại về vật chất do sức khỏe bị xâm phạm do chưa đủ căn cứ.
Tại các giai đoạn thương lượng bồi thường và hòa giải tại Tòa án, VKSND tỉnh Khánh Hòa chỉ đồng ý bồi thường tổn thất về tinh thần cho ông Huỳnh Chiếm Phái từ khi bị tạm giữ, tạm giam cho đến khi có quyết định đình chỉ điều tra. Đối với yêu cầu bồi thường thiệt hại từ sau ngày tạm tha 10/02/1983 đến ngày 24/12/2009 VKSND không đồng ý. Về nội dung này, Tòa án cấp sơ thẩm nhận định: "Quyết định đình chỉ điều tra ngày 25/9/1984 của VKSND tỉnh Phú Khánh (cũ) không có tài liệu nào xác định đã giao cho ông Huỳnh Chiếm Phái. Tại Biên bản làm việc ngày 24/12/2009, VKSND tỉnh Khánh Hòa mới thông báo đã có quyết định đình chỉ điều tra đối với ông Huỳnh Chiếm Phái, yêu cầu chính quyền địa phương tạo điều kiện thuận lợi và khôi phục quyền lợi hợp pháp cho ông Phái". Như vậy việc ông Huỳnh Chiếm Phái yêu cầu VKSND tỉnh Khánh Hòa bồi thường thiệt hại về tinh thần kể từ sau ngày được tạm tha ngày 10/02/1983 đến ngày 24/12/2009 (là ngày ông Phái nhận được bản photo quyết định số 337/KSĐT) với số tiền 1.285.463.000 đồng là có căn cứ chấp nhận. Tuy nhiên, VKSND tỉnh Khánh Hòa vẫn giữ nguyên quan điểm chỉ chấp nhận yêu cầu bồi thường thiệt hại về tinh thần trong khoảng thời gian từ khi ông Huỳnh Chiếm Phái tạm giam đến khi có quyết định đình chỉ điều tra là 222.416.363 đồng mà không đưa ra được chứng cứ vật chất nào chứng minh cho quan điểm, nội dung kháng cáo về nội dung này là có căn cứ.
HĐXX phúc thẩm TAND Cấp cao tại Đà Nẵng đã tuyên bác kháng cáo của hai bên nguyên và bị đơn, giữ nguyên bản án sơ thẩm. Bản án có hiệu lực từ ngày tuyên án.
ĐẠI HƯNG
Khánh Hoà: UBND tỉnh chỉ đạo giải quyết yêu cầu cung cấp thông tin cho người khởi kiện
