Việc sáp nhập các đơn vị hành chính cấp tỉnh, thành phố không phải là vấn đề mới mẻ trên thế giới. Nhiều quốc gia đã thực hiện thành công chính sách này như Nhật Bản với chương trình hợp nhất các thành phố (Heisei no Dai-gappei), Hàn Quốc với cải cách hành chính địa phương, hay Trung Quốc với việc sáp nhập các thành phố cấp huyện để hình thành đô thị lớn, góp phần nâng cao hiệu quả quản lý và thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội. Tại Việt Nam, việc sáp nhập các tỉnh, thành phố đã được thực hiện trong quá khứ như sáp nhập Hà Tây vào Hà Nội (2008) hay sáp nhập tỉnh Lai Châu với Điện Biên (2004). Tuy nhiên, trong bối cảnh hiện nay, việc thực hiện chủ trương này mang tính hệ thống và toàn diện hơn, đòi hỏi sự chuẩn bị kỹ lưỡng và cách tiếp cận phù hợp để đạt được hiệu quả mong muốn.
Về mặt lý luận, sáp nhập đơn vị hành chính nhằm đạt được các mục tiêu như tinh gọn bộ máy, nâng cao hiệu quả quản lý, tiết kiệm ngân sách và tăng cường khả năng cung cấp dịch vụ công. Theo lý thuyết quản lý công mới (New Public Management), tinh giản bộ máy hành chính sẽ tạo ra sự linh hoạt trong quản lý, thúc đẩy hiệu quả và hiệu suất làm việc của các cơ quan nhà nước. Bên cạnh đó, việc tập trung nguồn lực tài chính và nhân lực sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho việc đầu tư phát triển kinh tế - xã hội, cải thiện chất lượng dịch vụ công và nâng cao mức độ hài lòng của người dân.
Tuy nhiên, thực tiễn cho thấy quá trình sáp nhập không chỉ mang lại lợi ích mà còn đặt ra nhiều thách thức trong công tác quản lý nhà nước. Một mặt, việc hợp nhất các đơn vị hành chính có thể giúp tinh gọn bộ máy, tiết kiệm chi phí và nâng cao hiệu quả hoạt động. Nhưng mặt khác, quá trình này cũng có thể dẫn đến tình trạng phức tạp trong quản lý địa bàn rộng lớn, khó khăn trong việc thống nhất các quy định, chính sách và sự khác biệt về văn hóa, phong tục giữa các địa phương được sáp nhập. Bên cạnh đó, việc điều chỉnh cơ cấu tổ chức, sắp xếp lại đội ngũ cán bộ, công chức cũng là một thách thức lớn, đòi hỏi sự công bằng, minh bạch và khéo léo trong quản lý nhân sự.
Ảnh minh hoạ.
Đặc biệt, việc sáp nhập có thể ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả quản lý hành chính công và chất lượng dịch vụ công. Theo lý thuyết về dịch vụ công (Public Service Theory), việc mở rộng địa bàn quản lý và tăng quy mô dân số có thể làm giảm tính kịp thời, hiệu quả của dịch vụ công nếu không có sự điều chỉnh hợp lý về tổ chức và nguồn lực. Trong khi đó, theo lý thuyết tổ chức (Organization Theory), sáp nhập có thể tạo ra sự xung đột về văn hóa tổ chức và làm giảm động lực làm việc của cán bộ, công chức nếu không có chính sách quản lý thay đổi phù hợp.
Ngoài ra, quá trình sáp nhập còn tác động sâu sắc đến cơ cấu tổ chức và hoạt động của các cơ quan nhà nước. Việc sắp xếp lại các sở, ban, ngành và điều chỉnh các đơn vị cấp huyện, xã đòi hỏi phải có một lộ trình rõ ràng, hợp lý, tránh tình trạng chồng chéo chức năng, nhiệm vụ hoặc bỏ sót các đầu mối quản lý quan trọng. Đồng thời, việc sáp nhập có thể dẫn đến tình trạng dư thừa hoặc thiếu hụt nhân sự ở một số vị trí, làm ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động của các cơ quan nhà nước.
Như vậy, việc sáp nhập các đơn vị hành chính cấp tỉnh, thành phố tại Việt Nam là một bước đi quan trọng trong quá trình cải cách hành chính, nhằm xây dựng bộ máy nhà nước tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả. Tuy nhiên, để đạt được mục tiêu này, cần có sự chuẩn bị kỹ lưỡng, đánh giá toàn diện về các tác động và xây dựng lộ trình thực hiện phù hợp. Trong bối cảnh đó, nghiên cứu về tác động của việc sáp nhập tỉnh, thành phố đến quản lý nhà nước trở nên cấp thiết và có ý nghĩa lý luận cũng như thực tiễn sâu sắc.
Cơ sở lý luận và tổng quan tài liệu nghiên cứu
Kinh nghiệm quốc tế về sáp nhập đơn vị hành chính
Nhiều quốc gia trên thế giới đã thực hiện sáp nhập địa giới hành chính để cải thiện hiệu quả quản lý công và phát triển kinh tế - xã hội, trong đó có Nhật Bản, Hàn Quốc và Trung Quốc [2].
Nhật Bản: Chương trình hợp nhất các thành phố (Heisei no Dai-gappei) được triển khai từ năm 1999 đến 2006 đã giảm đáng kể số lượng các đơn vị hành chính cấp địa phương, từ 3.232 xuống còn 1.820 đơn vị. Việc sáp nhập giúp tinh gọn bộ máy quản lý, tiết kiệm ngân sách và cải thiện hiệu quả cung cấp dịch vụ công. Tuy nhiên, quá trình này cũng gặp phải thách thức trong việc quản lý địa bàn rộng lớn hơn và duy trì sự hài hòa văn hóa giữa các cộng đồng dân cư [2].
Hàn Quốc: Chính phủ Hàn Quốc đã tiến hành cải cách hành chính địa phương thông qua việc hợp nhất các quận, huyện nhằm tăng cường hiệu quả quản lý và cung cấp dịch vụ công. Nghiên cứu của Park và đồng sự (2018) chỉ ra rằng việc sáp nhập đã góp phần giảm thiểu chi phí hành chính, tăng cường hiệu quả hoạt động của chính quyền địa phương, nhưng cũng làm gia tăng khoảng cách về dịch vụ công giữa các khu vực [2].
Trung Quốc: Việc sáp nhập các thành phố cấp huyện để hình thành các đô thị lớn đã giúp Trung Quốc tối ưu hóa nguồn lực phát triển kinh tế - xã hội và nâng cao hiệu quả quản lý đô thị. Tuy nhiên, quá trình này cũng dẫn đến sự chênh lệch phát triển giữa các khu vực trung tâm và vùng ngoại vi, đặt ra thách thức về công bằng xã hội và phân bổ nguồn lực [2].
Từ kinh nghiệm quốc tế, có thể thấy rằng việc sáp nhập đơn vị hành chính mang lại nhiều lợi ích về kinh tế và hiệu quả quản lý công, nhưng cũng đặt ra không ít thách thức về quản lý địa bàn rộng lớn, duy trì bản sắc văn hóa và đảm bảo công bằng xã hội.
Chủ trương và chính sách sáp nhập đơn vị hành chính tại Việt Nam
Tại Việt Nam, chủ trương sáp nhập đơn vị hành chính được thực hiện nhằm tinh gọn bộ máy nhà nước, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước theo Nghị quyết số 18-NQ/TW của Hội nghị Trung ương 6 khóa XII và Kết luận số 126-KL/TW của Bộ Chính trị. Chủ trương này được triển khai trong bối cảnh Việt Nam đang tiến hành cải cách hành chính mạnh mẽ, hướng tới xây dựng một nền hành chính phục vụ, hiện đại và chuyên nghiệp.
Theo Nghị quyết số 18-NQ/TW, việc sáp nhập đơn vị hành chính nhằm đảm bảo tổ chức hợp lý, tinh gọn bộ máy, giảm số lượng các cơ quan, đơn vị đầu mối và tiết kiệm chi phí quản lý nhà nước. Đồng thời, chủ trương này cũng hướng tới việc nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước và cải thiện chất lượng dịch vụ công, đáp ứng tốt hơn nhu cầu của người dân và doanh nghiệp [3].
Kết luận số 126-KL/TW của Bộ Chính trị nhấn mạnh việc rà soát, sắp xếp lại các đơn vị hành chính không còn phù hợp về quy mô diện tích, dân số, đảm bảo tinh gọn bộ máy, nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước. Theo đó, các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương cần thực hiện sáp nhập trên cơ sở nghiên cứu kỹ lưỡng về điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội, văn hóa và lịch sử của từng địa phương, đảm bảo sự đồng thuận của người dân và ổn định xã hội [3].
Tác động của sáp nhập đơn vị hành chính
Các nghiên cứu trong nước và quốc tế đã chỉ ra rằng việc sáp nhập đơn vị hành chính không chỉ tác động đến cơ cấu tổ chức mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả quản lý hành chính công và chất lượng dịch vụ công.
Tác động đến hiệu quả quản lý hành chính công: Nghiên cứu của Nguyễn Thị Hoa (2022) cho thấy việc sáp nhập giúp tinh gọn bộ máy, giảm thiểu sự chồng chéo về chức năng, nhiệm vụ giữa các cơ quan nhà nước, tăng cường hiệu quả quản lý hành chính công. Tuy nhiên, việc mở rộng địa bàn quản lý và tăng quy mô dân số có thể dẫn đến khó khăn trong quản lý địa bàn rộng lớn, đòi hỏi sự đổi mới trong phương thức quản lý và ứng dụng công nghệ thông tin [3].
Tác động đến chất lượng dịch vụ công: Theo lý thuyết về dịch vụ công (Public Service Theory), việc sáp nhập có thể giúp cải thiện chất lượng dịch vụ công nhờ tập trung nguồn lực tài chính và nhân lực. Tuy nhiên, nghiên cứu của Park và đồng sự (2018) tại Hàn Quốc cho thấy quá trình sáp nhập có thể làm gia tăng khoảng cách về dịch vụ công giữa các khu vực trung tâm và vùng ngoại vi nếu không có chính sách phân bổ nguồn lực hợp lý [2].
Ảnh hưởng đến cơ cấu tổ chức và hoạt động của cơ quan nhà nước: Nghiên cứu của Đặng Văn Hậu (2023) chỉ ra rằng việc sáp nhập đòi hỏi phải tái cơ cấu tổ chức, hợp nhất các sở, ban, ngành có chức năng tương đồng, sắp xếp lại đội ngũ cán bộ, công chức một cách hợp lý. Tuy nhiên, quá trình này cũng đặt ra thách thức về quản lý nhân sự, đặc biệt là trong việc đảm bảo công bằng, minh bạch và động lực làm việc của cán bộ, công chức [1].
Tóm lại, việc sáp nhập đơn vị hành chính có tác động đa chiều đến quản lý nhà nước, bao gồm cả lợi ích và thách thức trong hiệu quả quản lý hành chính công, chất lượng dịch vụ công và cơ cấu tổ chức của các cơ quan nhà nước. Việc nghiên cứu kỹ lưỡng và toàn diện các tác động này sẽ góp phần cung cấp cơ sở lý luận và thực tiễn quan trọng cho quá trình thực hiện chủ trương sáp nhập đơn vị hành chính tại Việt Nam trong thời gian tới.
Phân tích ảnh hưởng của việc sáp nhập đến hiệu quả quản lý hành chính công và cung cấp dịch vụ công
Lợi ích của việc sáp nhập
- Tinh gọn bộ máy hành chính và nâng cao hiệu quả quản lý: Theo báo cáo của Bộ Nội vụ, từ năm 2019 đến 2022, việc sáp nhập đã giảm được 239 đơn vị hành chính cấp huyện và xã trên cả nước, góp phần tinh giản biên chế, giảm bớt đầu mối trung gian và tiết kiệm ngân sách nhà nước đáng kể [4]. Điều này cũng phù hợp với mục tiêu của Nghị quyết số 18-NQ/TW về đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả.
Ngoài ra, việc giảm số lượng đơn vị hành chính giúp đơn giản hóa các thủ tục hành chính, rút ngắn thời gian giải quyết công việc, từ đó nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước và cải thiện sự hài lòng của người dân đối với dịch vụ công.
- Tăng cường nguồn lực và tối ưu hóa đầu tư phát triển kinh tế - xã hội: Việc hợp nhất các đơn vị hành chính giúp tập trung nguồn lực tài chính, nhân sự và cơ sở vật chất, tạo điều kiện thuận lợi cho việc đầu tư phát triển kinh tế - xã hội và cải thiện chất lượng dịch vụ công. Theo lý thuyết quy mô kinh tế (Economies of Scale), việc hợp nhất các đơn vị hành chính giúp tăng quy mô đầu tư công, giảm chi phí quản lý trên mỗi đầu dân cư và nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn lực.
Cụ thể, việc tập trung nguồn lực tài chính giúp các địa phương có điều kiện đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng đồng bộ, hiện đại hơn, từ đó thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội bền vững. Ví dụ, việc sáp nhập các huyện nghèo, có nguồn thu ngân sách hạn chế với các huyện phát triển hơn giúp cân đối nguồn lực tài chính, tăng cường khả năng đầu tư phát triển kinh tế và cải thiện chất lượng dịch vụ công như y tế, giáo dục, giao thông công cộng.
Bên cạnh đó, việc hợp nhất các đơn vị hành chính giúp tối ưu hóa nguồn nhân lực trong khu vực công, giảm thiểu tình trạng dư thừa lao động, đồng thời tạo điều kiện phát triển đội ngũ cán bộ công chức chất lượng cao, đáp ứng tốt hơn yêu cầu quản lý nhà nước trong tình hình mới.
- Cải thiện hiệu quả cung cấp dịch vụ công và nâng cao sự hài lòng của người dân: Sáp nhập đơn vị hành chính giúp giảm số lượng cơ quan quản lý nhà nước, từ đó rút ngắn quy trình giải quyết thủ tục hành chính, giảm thiểu phiền hà và nâng cao sự hài lòng của người dân, doanh nghiệp đối với dịch vụ công.
Ngoài ra, việc hợp nhất các đơn vị hành chính giúp tập trung nguồn lực để đầu tư phát triển các dịch vụ công quan trọng như y tế, giáo dục, giao thông công cộng, an sinh xã hội... Theo nghiên cứu của Đặng Văn Hậu (2023), việc sáp nhập đã góp phần cải thiện chất lượng dịch vụ công, đáp ứng tốt hơn nhu cầu ngày càng đa dạng của người dân [4].
Thách thức trong quá trình sáp nhập
- Khó khăn trong quản lý địa bàn rộng lớn và phức tạp: Thực tế cho thấy, việc mở rộng địa bàn quản lý dễ dẫn đến tình trạng chồng chéo trong quản lý lãnh thổ, khó khăn trong công tác an ninh trật tự và quản lý dân cư. Điều này đặc biệt rõ rệt tại các đơn vị hành chính có địa hình phức tạp hoặc dân cư phân tán.
Ngoài ra, việc mở rộng quy mô dân số cũng đòi hỏi phải đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng, dịch vụ công tương xứng, tránh tình trạng quá tải hoặc bất bình đẳng trong tiếp cận dịch vụ công giữa các khu vực trung tâm và vùng ngoại vi.
- Sự khác biệt về văn hóa và phong tục: Sự khác biệt về văn hóa có thể dẫn đến xung đột xã hội, mất ổn định trật tự an toàn xã hội nếu không có các chính sách quản lý văn hóa linh hoạt và hiệu quả. Điều này đòi hỏi các cơ quan quản lý nhà nước phải xây dựng các chính sách văn hóa phù hợp, đảm bảo tôn trọng bản sắc văn hóa địa phương và tăng cường đoàn kết cộng đồng.
Bên cạnh đó, sự khác biệt về phong tục tập quán cũng ảnh hưởng đến việc xây dựng và thực thi chính sách công, đặc biệt là trong các lĩnh vực nhạy cảm như giáo dục, y tế, tôn giáo, tín ngưỡng. Do đó, việc nghiên cứu kỹ lưỡng về đặc điểm văn hóa xã hội của từng địa phương là cần thiết để xây dựng chính sách quản lý phù hợp và hiệu quả.
- Thách thức về cơ cấu tổ chức và nguồn nhân lực: Việc sáp nhập đơn vị hành chính đòi hỏi phải tái cơ cấu tổ chức bộ máy quản lý nhà nước, hợp nhất các cơ quan có chức năng tương đồng và sắp xếp lại đội ngũ cán bộ, công chức một cách hợp lý. Điều này đặt ra thách thức trong việc quản lý nhân sự, đảm bảo công bằng, minh bạch và động lực làm việc của cán bộ, công chức.
Ngoài ra, việc sáp nhập cũng đặt ra yêu cầu cao hơn về năng lực quản lý và trình độ chuyên môn của đội ngũ cán bộ, công chức, đặc biệt là trong bối cảnh ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số mạnh mẽ hiện nay.
Tác động đến cơ cấu tổ chức và hoạt động của các cơ quan nhà nước sau sáp nhập
Thay đổi cơ cấu tổ chức
Việc sáp nhập đơn vị hành chính dẫn đến những thay đổi đáng kể trong cơ cấu tổ chức của bộ máy nhà nước, từ cấp tỉnh, thành phố đến cấp huyện, xã. Điều này không chỉ nhằm tinh gọn bộ máy quản lý, giảm thiểu sự chồng chéo trong chức năng, nhiệm vụ mà còn phải đảm bảo hiệu quả quản lý hành chính công trên địa bàn rộng lớn hơn, phức tạp hơn về địa lý và dân số.
- Sắp xếp lại các sở, ban, ngành: Sau khi sáp nhập, các cơ quan chuyên môn cấp tỉnh, thành phố cần được tổ chức lại để phù hợp với quy mô và đặc thù của đơn vị hành chính mới. Điều này bao gồm việc hợp nhất các sở, ban, ngành có chức năng, nhiệm vụ tương đồng để giảm bớt đầu mối trung gian, tinh gọn bộ máy quản lý, đồng thời nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của các cơ quan nhà nước.
Theo Kết luận số 126-KL/TW, việc sắp xếp lại các sở, ban, ngành phải đảm bảo nguyên tắc tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả, không chồng chéo chức năng, nhiệm vụ giữa các cơ quan [5]. Cụ thể, các sở như Sở Nội vụ, Sở Tài chính, Sở Kế hoạch và Đầu tư... thường có chức năng quản lý nhà nước liên quan đến tài chính, ngân sách và tổ chức bộ máy nên có thể được sáp nhập hoặc hợp nhất thành một cơ quan quản lý chung để giảm đầu mối và tinh giản biên chế.
Việc hợp nhất các sở, ban, ngành cũng tạo điều kiện thuận lợi cho việc điều phối nguồn lực, nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước trên các lĩnh vực chuyên ngành như giáo dục, y tế, giao thông, tài nguyên môi trường... Tuy nhiên, quá trình sắp xếp lại cần phải đảm bảo không gây xáo trộn lớn trong hoạt động của các cơ quan nhà nước và đảm bảo sự ổn định về tổ chức, nhân sự.
- Điều chỉnh cơ cấu tổ chức cấp huyện, xã: Việc sáp nhập các đơn vị hành chính cấp tỉnh, thành phố kéo theo sự thay đổi trong cơ cấu tổ chức của các cơ quan hành chính cấp huyện, xã. Các đơn vị này cần được tái cơ cấu để đáp ứng yêu cầu quản lý trên địa bàn rộng hơn, quy mô dân số lớn hơn và phức tạp hơn về đặc điểm kinh tế - xã hội.
Đặc biệt, việc sắp xếp lại cơ cấu tổ chức cấp huyện, xã phải đảm bảo sự phù hợp với điều kiện thực tiễn của từng địa phương, đồng thời tránh tình trạng trùng lặp chức năng, nhiệm vụ giữa các cơ quan quản lý nhà nước cấp huyện và xã.
Ví dụ, việc hợp nhất các huyện có địa bàn liền kề nhau cần đi đôi với việc sắp xếp lại các phòng, ban chuyên môn trực thuộc UBND huyện để đảm bảo sự tinh gọn, hiệu quả. Ngoài ra, việc sáp nhập các xã, phường có quy mô dân số nhỏ cũng giúp tinh giản bộ máy quản lý cấp xã, tập trung nguồn lực đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng và nâng cao chất lượng dịch vụ công tại địa phương. Tuy nhiên, việc điều chỉnh cơ cấu tổ chức cấp huyện, xã cũng đặt ra thách thức lớn về quản lý địa bàn rộng lớn, đảm bảo công bằng xã hội và giải quyết tốt mối quan hệ giữa các cộng đồng dân cư có sự khác biệt về văn hóa, phong tục tập quán.
Ảnh hưởng đến hoạt động của các cơ quan nhà nước
Việc sáp nhập đơn vị hành chính không chỉ tác động đến cơ cấu tổ chức mà còn ảnh hưởng sâu rộng đến hoạt động của các cơ quan nhà nước, từ hiệu quả cung cấp dịch vụ công đến quản lý nhân sự và năng lực thực thi chính sách công.
- Nâng cao chất lượng dịch vụ công: Một trong những mục tiêu quan trọng của việc sáp nhập đơn vị hành chính là cải thiện chất lượng dịch vụ công, đáp ứng tốt hơn nhu cầu của người dân và doanh nghiệp. Với bộ máy tinh gọn và nguồn lực tập trung hơn, các cơ quan nhà nước có điều kiện cải thiện hiệu quả hoạt động, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin và nâng cao chất lượng dịch vụ công.
Theo báo cáo của Ngân hàng Thế giới (2022), việc tinh gọn bộ máy hành chính giúp giảm thiểu thủ tục hành chính rườm rà, tăng cường tính minh bạch và trách nhiệm giải trình trong cung cấp dịch vụ công [5]. Tuy nhiên, để đạt được điều này, cần đầu tư mạnh mẽ vào đào tạo, bồi dưỡng nhân lực, cũng như phát triển hạ tầng công nghệ thông tin, đặc biệt là trong bối cảnh chuyển đổi số hiện nay.
Việc cung cấp dịch vụ công trên địa bàn rộng lớn sau khi sáp nhập cũng đòi hỏi phải đổi mới phương thức quản lý, đa dạng hóa hình thức cung cấp dịch vụ công trực tuyến, đảm bảo người dân được tiếp cận dễ dàng và thuận tiện hơn.
- Thách thức trong quản lý nhân sự: Quá trình sáp nhập có thể dẫn đến tình trạng dư thừa hoặc thiếu hụt nhân sự ở một số vị trí, gây khó khăn trong công tác quản lý nhân sự. Việc bố trí, sắp xếp lại cán bộ, công chức cần được thực hiện một cách hợp lý, đảm bảo công bằng, minh bạch và động lực làm việc của đội ngũ cán bộ, công chức.
Đặc biệt, việc hợp nhất các sở, ban, ngành có chức năng tương đồng dẫn đến tình trạng trùng lặp về vị trí việc làm, đòi hỏi phải tinh giản biên chế và sắp xếp lại tổ chức nhân sự. Điều này có thể gây ra tâm lý lo lắng, bất ổn trong đội ngũ cán bộ, công chức nếu không được thực hiện minh bạch, công khai và công bằng.
Ngoài ra, việc thay đổi cơ cấu tổ chức cũng đặt ra yêu cầu cao hơn về năng lực quản lý và trình độ chuyên môn của đội ngũ cán bộ, công chức, đặc biệt là trong bối cảnh ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số mạnh mẽ hiện nay. Do đó, cần có các chính sách đào tạo, bồi dưỡng nhân lực phù hợp để đảm bảo đội ngũ cán bộ, công chức đáp ứng tốt yêu cầu quản lý nhà nước trong tình hình mới.
Kết luận và kiến nghị
Việc sáp nhập các tỉnh, thành phố là một chủ trương quan trọng trong quá trình cải cách hành chính nhằm tinh gọn bộ máy nhà nước, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý hành chính công và cải thiện chất lượng dịch vụ công. Tuy nhiên, quá trình sáp nhập không chỉ mang lại những lợi ích về mặt tổ chức và quản lý mà còn đặt ra nhiều thách thức trong điều hành, quản lý địa bàn rộng lớn và đa dạng về văn hóa, dân cư.
Để phát huy hiệu quả của việc sáp nhập, cần có sự chuẩn bị kỹ lưỡng, đánh giá toàn diện các tác động và xây dựng lộ trình thực hiện phù hợp. Đồng thời, phải đảm bảo sự ổn định về tổ chức, nhân sự và nâng cao chất lượng dịch vụ công để đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của người dân. Bài viết đề xuất một số kiến nghị sau:
- Hoàn thiện khung pháp lý về sáp nhập đơn vị hành chính, đảm bảo tính nhất quán, đồng bộ và phù hợp với thực tiễn.
- Xây dựng cơ chế phân quyền, phân cấp rõ ràng, linh hoạt trong quản lý nhà nước, đáp ứng yêu cầu quản lý trên địa bàn rộng lớn.
- Tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số trong quản lý hành chính công để nâng cao hiệu quả hoạt động và chất lượng dịch vụ công.
- Những kiến nghị trên nhằm đảm bảo quá trình sáp nhập diễn ra thuận lợi, hiệu quả, góp phần xây dựng bộ máy nhà nước tinh gọn, hiệu lực và hiệu quả trong giai đoạn phát triển mới của đất nước.
Tài liệu tham khảo, trích dẫn
[1] Đặng Văn Hậu, “Sáp nhập đơn vị hành chính cấp tỉnh: Kinh nghiệm quốc tế và bài học cho Việt Nam”, Tạp chí Khoa học Hành chính, 2023.
[2] Nguyễn Thị Hoa, “Tác động của sáp nhập đơn vị hành chính đến phát triển kinh tế - xã hội”, Tạp chí Nghiên cứu Lập pháp, 2022.
[3] Nghị quyết số 18-NQ/TW của Hội nghị Trung ương 6 khóa XII.
[4] Báo cáo của Bộ Nội vụ về tình hình sáp nhập đơn vị hành chính giai đoạn 2019 - 2022.
[5] Thư viện pháp luật, “Sáp nhập sở, phòng thuộc UBND cấp tỉnh, cấp huyện”, 2022.
1. Thư viện pháp luật (2023). Sáp nhập đơn vị hành chính cấp huyện và xã theo Nghị quyết 18 vào thời điểm nào.
2. Thư viện pháp luật (2024). Báo cáo 8677/BC-BNV 2024 tình hình sắp xếp đơn vị hành chính huyện xã.
3. Tuổi Trẻ Online (2024). Thông tin mới nhất về sáp nhập huyện, xã trên cả nước đến 2025.
4. Sức khỏe & Đời sống (2025). Kết luận 126-KL/TW của Bộ Chính trị.
5. Báo Chính phủ (2025). Bộ Chính trị yêu cầu nghiên cứu bỏ cấp huyện, sáp nhập một số đơn vị hành chính cấp tỉnh.
6. Bnews.vn (2025). Nguyên Thứ trưởng Bộ Nội vụ Nguyễn Tiến Dĩnh: Sáp nhập tỉnh là điều tất yếu.
7. An ninh Thủ đô (2025). Bộ Chính trị: Nghiên cứu định hướng bỏ cấp hành chính trung gian, sáp nhập một số tỉnh.
8. Báo Thanh Hóa (2025). Quán triệt, triển khai các kết luận, kế hoạch kiểm tra của Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Ủy ban Kiểm tra Trung ương.
9. Dân trí (2025). Những lần sáp nhập tỉnh, thành ở Việt Nam.
10. Thư viện pháp luật (2025). Kết luận 121-KL/TW 2025 tổng kết Nghị quyết 18-NQ/TW sắp xếp tổ chức bộ máy.
11. Thư viện pháp luật (2024). Kết quả thực hiện sắp xếp đơn vị hành chính của 51 địa phương trên cả nước giai đoạn 2023 - 2025.
12. Thư viện pháp luật (2025). Kết luận 121-KL/TW: Thống nhất tinh gọn bộ máy còn 17 bộ ngành và 5 cơ quan trực thuộc, không tổ chức công an cấp huyện.
13. Tuổi Trẻ Online (2024). Bộ Nội vụ thông tin mới nhất về sáp nhập huyện, xã trên cả nước.
14. Wikipedia (2023). Đợt sắp xếp, sáp nhập đơn vị hành chính tại Việt Nam 2023-2030.
15. Thư viện pháp luật (2024). Báo cáo 8677 về kết quả sắp xếp đơn vị hành chính giai đoạn 2023 - 2025.
LÊ HÙNG
Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh
