Ảnh minh họa.
Vụ án này đã được TAND tỉnh Đắk Lắk đưa ra xét xử sơ thẩm ngày 10/01/2022. Theo đó, Hội đồng xét xử sơ thẩm đã tuyên phạt bị cáo Vi mức hình phạt 22 năm tù cho 2 tội danh “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản” và ”Làm giả giấy chứng nhận của cơ quan Nhà nước”.
Hành vi của Nguyễn Thị Bích Vi được xác định như sau: Vào tháng 5/2016, Nguyễn Thị Bích Vi biết bác ruột là ông Nguyễn Khắc Thắng, (sinh năm 1969, trú tại tổ dân phố 1 phường Khánh Xuân, thành phố Buôn Ma Thuột, tỉnh Đắk Lắk) có thửa đất số 52, tờ bản đồ số 108, diện tích 219,9m2 theo giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (GCNQSDĐ) số BP793930. Vi đã nảy sinh ý định lừa đảo để chiếm đoạt thửa đất này.
Hồ sơ vụ án đã thể hiện, để thực hiện hành vi lừa đảo, Vi đưa ra thông tin gian dối với ông Thắng là Vi đang đầu tư xây dựng nhà trẻ tư thục, hiện đang thiếu vốn. Vi nói với ông Thắng lập thủ tục ủy quyền cho Vi sử dụng thửa đất này để vay tiền ở ngân hàng.
Do có quan hệ họ hàng là bác - cháu, ông Thắng đã tin vào những điều Vi nói. Ngày 21/5/2016, ông Thắng đã cùng Vi đến Văn phòng Công chứng Đại An (số 38 Ngô Quyền, TP. Buôn Ma Thuột, tỉnh Đắk Lắk) để làm thủ tục ủy quyền.
Tại Văn phòng Công chứng, lợi dụng sự tin tưởng cùng với sự thiếu hiểu biết của ông Thắng, Vi không làm thủ tục ủy quyền mà làm thủ tục chuyển nhượng thửa đất trên từ ông Thắng qua cho Vi và chồng là ông Phạm Thành Huân.
Đến khoảng tháng 5/2019, hơn 3 năm từ ngày lập thủ tục ủy quyền cho mượn quyền sử dụng đất để vay tiền, ông Thắng yêu cầu Vi trả lại GCNQSDĐ của thửa đất số 52 nói trên. Vi đã thuê Lê Văn Đoàn làm giả GCNQSDĐ số BP793930 để đưa cho ông Thắng, ông Thắng tin là Vi đã trả lại giấy chứng nhận quyền sử dụng đất của thửa đất số 52, nên đã mang giấy chứng nhận này cất đi.
Đến ngày 01/6/2019, Vi đã bán thửa đất trên cho ông Nguyễn Hồng Lam với giá 2 tỉ đồng. Ông Phạm Thành Huân là chồng của Vi đã ly thân, không muốn liên quan đến việc làm của Vi nên trước đó đã ủy quyền toàn bộ tài sản cho Vi tự định đoạt. Số tiền chiếm đoạt được từ việc bán thửa đất Vi dùng để trả nợ vay ngân hàng số tiền 1.100.000.000 đồng, số còn lại Vi đã tiêu xài cá nhân hết.
Tại Bản kết luận định giá tài sản số 2176 ngày 23/7/2021, Hội đồng định giá tài sản trong tố tụng hình sự kết luận: Giá trị quyền sử dụng thửa đất số 52 nêu trên là 1.091.000.000 đồng.
Như vậy, Nguyễn Thị Bích Vi đã dùng thủ đoạn gian dối để chiếm đoạt tài sản là thửa đất số 52, tờ bản đồ số 108, diện tích 219,9m2 được cấp GCNQSDĐ số BP793930 của ông Nguyễn Khắc Thắng. Đây chính là tang vật của vụ án, lẽ ra phải được thu hồi để trả lại cho người bị hại.
Tuy nhiên, tại phiên xét xử sơ thẩm, Hội đồng xét xử TAND tỉnh Đắk Lắk đã chấp nhận hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất giữa bị cáo Nguyễn Thị Bích Vi với ông Nguyễn Hồng Lam, và buộc bị cáo Vi bồi thường cho ông Thắng số tiền 02 tỉ đồng - là giá trị của thửa đất đã chuyển nhượng cho ông Lam.
Sau khi xét xử sơ thẩm, trong hạn luật định, ông Nguyễn Khắc Thắng có đơn kháng cáo đối với phần dân sự của Bản án hình sự sơ thẩm số 01/2022/HSST ngày 10/01/2022 của TAND tỉnh Đắk Lắk.
Tại phiên tòa phúc thẩm, ông Thắng khẳng định rằng ngoài thủ tục ủy quyền, ông Thắng không ký vào bất kỳ giấy tờ, thủ tục nào khác, đề nghị Hội đồng xét xử cấp phúc thẩm giải quyết phần dân sự trả lại quyền sử dụng thửa đất số 52, tờ bản đồ số 108, diện tích 219,9m2 tại phường Khánh Xuân, TP. Buôn Ma Thuột do đã bị Nguyễn Thị Bích Vi chiếm đoạt.
Theo Luật sư bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp cho ông Thắng, bị cáo Nguyễn Thị Bích Vi dùng thủ đoạn gian dối, chiếm đoạt tài sản của ông Nguyễn Khắc Thắng là thửa đất số 52, sau đó được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cấp giấy GCNQSDĐ là hành vi vi phạm pháp luật,
Ông Thắng không chuyển nhượng thửa đất số 52 cho bất kỳ ai nên thửa đất số 52, tờ bản đồ số 108, diện tích 219,9m2 tại phường Khánh Xuân, TP. Buôn Ma Thuột phải được trả lại cho ông Thắng.
Tài sản là quyền sử dụng đất đứng tên bị cáo Nguyễn Thị Bích Vi là do thực hiện hành vi phạm tội mà có, do đó việc bị cáo Vi thực hiện chuyển nhượng tài sản trên cho ông Nguyễn Hồng Lam, đã vi phạm điều cấm của pháp luật, nên hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất đối với thửa đất số 52 nói trên phải được tuyên vô hiệu.
Mặt khác, thửa đất số 52 là tang vật của vụ án, nên cần được thu hồi để trả lại cho người bị hại.
Tại phiên tòa, Luật sư đã đề nghị Hội đồng xét xử cấp phúc thẩm căn cứ vào Điều 355 Bộ luật Tố tụng hình sự để tuyên hủy quyết định của bản án sơ thẩm về phần dân sự liên quan đến quyền tài sản của ông Nguyễn Khắc Thắng đối với thửa đất số 52 để xét xử lại sơ thẩm phần dân sự theo đúng quy định của pháp luật.
Tuy nhiên, Hội đồng xét xử cấp phúc thẩm TAND Cấp cao tại Đà Nẵng đã không chấp nhận đề nghị của Luật sư. Bản án hình sự phúc thẩm số 162/2022/HSPT, ngày 25/4/2022 đã tuyên không chấp nhận kháng cáo của ông Nguyễn Khắc Thắng, giữ y án sơ thẩm về phần dân sự.
Ông Nguyễn Khắc Thắng đã có đơn gửi đến TAND Tối cao đề nghị xem xét lại vụ án theo trình tự giám đốc thẩm.
Ngày 29/5/2023, TAND Tối cao đã ban hành Quyết định kháng nghị giám đốc thẩm số 06/2023/KN-HS, Quyết định đã nhận xét:
Về phần trách nhiệm dân sự:
“Nguyễn Thị Bích Vi đã có hành vi lừa dối ông Nguyễn Khắc Thắng ủy quyền cho Vi thế chấp thửa đất số 52 của ông Thắng để vay vốn ngân hàng, nhưng thực chất Vi làm hợp đồng chuyển nhượng cho vợ chồng Vi, sau đó, Vi bán thửa đất trên cho ông Nguyễn Hồng Lam với giá 2 tỉ đồng. Như vậy, thửa đất trên là vật chứng của vụ án cần phải thu hồi để trả lại cho bị hại (Nguyễn Khắc Thắng) còn các giao dịch giữa vợ chồng Vi, giữa Vi với ông Lam là vô hiệu do bị lừa dối (Điều 127 Bộ luật Dân sự).
Tòa án cấp sơ thẩm không thu hồi thửa đất trên để trả lại cho ông Thắng mà buộc Vi phải bồi thường cho ông Thắng 2 tỉ đồng, là không đúng với khoản 1 Điều 48 Bộ luật Hình sự, Điều 131 Bộ luật Dân sự. Sau khi xét xử sơ thẩm, ông Thắng kháng cáo đề nghị cấp phúc thẩm xem xét lại quyết định này, Tòa án cấp phúc thẩm không phát hiện ra sai lầm của cấp sơ thẩm và nhận định “việc ông Lam nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất này là ngay tình, công khai, hợp đồng đã hoàn thành… nên không thể buộc bị cáo trả lại bằng hiện vật”. Từ đó, Tòa án cấp phúc thẩm không chấp nhận kháng cáo của ông Thắng và giữ nguyên bản án sơ thẩm về quyết định này là sai lầm nghiêm trọng”.
Quyết định kháng nghị giám đốc thẩm do Phó Chánh án TAND Tối cao Nguyễn Trí Tuệ ký, đề nghị Hội đồng Thẩm phán TAND Tối cao xem xét theo thủ tục giám đốc thẩm, hủy Bản án hình sự phúc thẩm số 162/2022/HSPT ngày 25/4/2022 của TAND Cấp cao tại Đà Nẵng và Bản án hình sự sơ thẩm số 01/2022/HSST ngày 10/01/2022 của TAND tỉnh Đắk Lắk về phần trách nhiệm dân sự liên quan đến thửa đất số 52 của ông Nguyễn Khắc Thắng.
Thạc sĩ, Luật sư TẠ QUANG TÒNG
