Ngày 11/7/2025, UBND tỉnh Quảng Ngãi ban hành Quyết định số 01/QĐ-SNNMT (Quyết định 01) về việc công nhận kết quả trúng đấu giá trên địa bàn tỉnh. Theo đó, Liên danh Công ty Cổ phần Vật Liệu Xây Dựng Dung Quất – Công ty TNHH Đầu tư Xây dựng DACINCO (Liên danh) là đơn vị trúng đấu giá duy nhất đối với 07 khu vực mỏ đã có kết quả thăm dò khoáng sản.
Mỏ Hóc Xanh cách điểm đổ trên 12km có giá là 2.181 đồng/m3.
Theo Quyết định trên, 07 mỏ đất Liên danh trúng đấu giá gồm: Núi Phố Tinh, xã Bình Hòa (nay là xã Vạn Tường); Núi Chồi Chước, xã Bình Phước (nay là xã Vạn Tường); Núi Chóp Chài, xã Bình Thuận (nay là xã Vạn Tường); Núi Hóc Xanh, xã Bình Long (nay là xã Bình Sơn); Núi Động Sản, xã Bình Thanh (nay là xã Đông Sơn); Núi Chùa, xã Bình Thanh (nay là xã Đông Sơn) và mỏ đất Trì Bình, xã Bình Nguyên và xã Bình Chánh (nay là xã Bình Sơn).
Được biết, 6/7 mỏ đất Liên danh trúng đấu giá đều nằm trên địa bàn huyện Bình Sơn (cũ) được sử dụng vào mục đích cung cấp cho Dự án nâng cấp mở rộng Nhà máy lọc dầu Dung Quất. Tuy nhiên, 4 trong tổng số 6 mỏ cung cấp vật liệu cho Nhà máy Lọc dầu Dung Quất, bao gồm: Phố Tinh, Chóp Chài, Hóc Xanh, Núi Chùa mặc dù có trữ lượng khác nhau, ở những vị trí khác nhau nhưng đều có mức sau đấu giá trung bình là 2.181 đồng/m3 đất.
Cụ thể, mỏ Phố Tinh sau đấu giá có giá trị 1.551.259.195 đồng cho trữ lượng 711.200m3; Chóp Chài: 1.308.177.256 đồng, trữ lượng 599.772m3; Hóc Xanh: 1.519.861.909 đồng, trữ lượng 686.925m3; Núi Chùa: 1.706.657.759 đồng, trữ lượng 782.467m3.
Khoảng cách các mỏ đối với vị trí san lấp là Nhà máy Lọc dầu Dung Quất cũng có sự khác biệt, mỏ Phố Tinh, Chóp Chài cách khoảng 6km; mỏ Hóc Xanh, Động Sản trên 10km nhưng vẫn có chung mức sau đấu giá là 2.181 đồng/m3.
Đây là sự trùng hợp và bất thường khiến nhiều doanh nghiệp tham gia đấu giá rất ngạc nhiên, đặt ra nhiều nghi vấn về tính minh bạch của cuộc đấu giá.
Mỏ Động Sản cách điểm đổ cũng trên 11km nhưng có giá 17.388 đồng/m3.
Trái ngược, trong khi các mỏ: Chồi Chước (sau đấu giá có giá trị 62.999.186.074 đồng, trữ lượng 856.979m3); mỏ Động Sản (13.875.424.543 đồng, trữ lượng 798.009m3) giá trị 1 mét khối đất sau đấu giá cao gấp hàng chục lần (73.513 đồng/m3 và 17.388 đồng/m3). Trong đó, nhiều mỏ cùng trên địa bàn xã nhưng vẫn có sự khác biệt rất lớn về mức giá.
Theo nhiều doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực khai khoáng, đối với việc khai thác nguyên liệu san lấp thông thường thì vị trí mỏ càng gần công trình thì giá trị càng cao vì giảm được chi phí vận chuyển, trái ngược mỏ càng xa doanh nghiệp mất nhiều chi phí nên mức đấu giá sẽ giảm.
Theo một doanh nghiệp tham gia phiên đấu giá cho biết, đối với 2 mỏ được đấu giá cao có sự tham gia của một doanh nghiệp có năng lực, kinh nghiệm lâu năm trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi. Đối với 4 mỏ có giá trị bằng nhau chỉ có 2 doanh nghiệp tham gia, trong đó có Liên danh trúng đấu giá. Doanh nghiệp này cho biết, điều bất thường đó là đến vòng đấu thứ 7 thì doanh nghiệp còn lại không tiếp tục tham gia, do đó Liên danh nghiễm nhiên trúng đấu giá.
Sở NN&MT tỉnh Quảng Ngãi.
Trước những bất thường của phiên đấu giá, Công ty TNHH Lý Tuấn (doanh nghiệp trước đó đã nộp hồ sơ đấu giá) đã gửi đơn đến UBND tỉnh Quảng Ngãi đề nghị làm rõ. Ngay sau đó, UBND tỉnh Quảng Ngãi đã ban hành các Công văn chỉ đạo số 4263, 164 và 211 trong tháng 6-7/2025), giao Sở Nông nghiệp và Môi trường (NN&MT) xem xét, giải quyết.
Tại văn bản phản hồi, Sở NN&MT cho rằng: “Giá trúng đấu giá phụ thuộc vào vị trí, chất lượng của từng mỏ và chiến lược của từng doanh nghiệp… Việc trúng giá thấp không đồng nghĩa vi phạm pháp luật… Mức giá tại các mỏ đất san lấp không chênh lệch lớn so với các phiên đấu giá cuối 2024 – đầu 2025”.
Tuy nhiên, đại diện Công ty TNHH Lý Tuấn cho rằng, lập luận trên có nhiều điểm cần tiếp tục làm rõ. Cụ thể, giá 2.181 đồng/m3 đất san lấp trong thời điểm vật liệu san lấp khan hiếm vì Dự án nâng cấp, mở rộng Nhà máy Lọc dầu Dung Quất không phù hợp với tình hình thực tế thị trường, và nhiều năm nay trên địa bàn huyện Bình Sơn cũ (nơi có mỏ đất đấu giá) không có mỏ khoáng sản nào được đưa ra đấu giá nên càng làm tăng nhu cầu về nguồn vật liệu này.
Cũng theo doanh nghiệp này, mức giá thị trường của đất san lấp trên địa bàn Quảng Ngãi và lân cận dao động trong khoảng từ 30.000 – 50.000 đồng/m3. Sở NN&MT tỉnh Quảng Ngãi cho rằng “giá đấu giá phụ thuôc chất lượng của từng mỏ khác nhau…”, là chưa phù hợp vì các mỏ này đều đã được cấp có thẩm quyền khảo sát, lựa chọn đưa vào quy hoạch khoáng sản dùng làm vật liệu san lấp.
Để làm rõ những vấn đề liên quan đến việc đấu giá đất, PV đã liên hệ với Văn phòng UBND tỉnh Quảng Ngãi, Sở NN&MT tỉnh Quảng Ngãi nhưng chưa nhận được phản hồi chính thức.
Quan điểm của luật sư
Liên quan đến vấn đề trên, Luật sư Mai Duy Phước, Đoàn Luật sư TP. Đà Nẵng cho rằng, nội dung phản hồi của Sở NN&MT tỉnh Quảng Ngãi cần được xem xét lại một cách khách quan, đúng pháp luật và phù hợp với nguyên tắc thị trường.
Thứ nhất, Sở NN&MT cho rằng "giá trúng đấu cao hay thấp là kết quả của quá trình cạnh tranh tự do, tùy thuộc vào vị trí, chất lượng mỏ và chiến lược đấu giá của từng doanh nghiệp", cần phải phân biệt rõ giữa giá trúng thấp thông thường và giá trúng thấp bất thường có dấu hiệu bất thường không. Khi nhiều mỏ có vị trí địa lý, quy mô khác nhau nhưng lại có giá trúng giống hệt nhau đến từng đồng, và mức giá đó thấp hơn vài chục lần so với giá trúng các mỏ cùng loại trong cùng thời điểm, vấn đề này cần được xem xét lại.
Luật Đấu giá tài sản năm 2016 và Luật Cạnh tranh 2018 đều nghiêm cấm hành vi thông đồng, dàn xếp kết quả đấu giá nhằm làm sai lệch giá trúng.
Thứ hai, Sở NN&MT nêu quan điểm rằng "tiền trúng đấu giá chỉ là một phần nghĩa vụ của doanh nghiệp", bởi doanh nghiệp còn phải nộp thuế tài nguyên, phí môi trường, chi phí đầu tư, khai thác, chế biến, vận chuyển... Đấu giá là hình thức định giá tài nguyên công khai, minh bạch để xác lập giá trị tài sản quốc gia ngay từ đầu. Việc "hạ thấp giá trúng đấu" dưới mức giá thị trường làm mất đi khoản thu trực tiếp, rõ ràng và thiệt hại ngay lập tức cho ngân sách nhà nước. Còn các khoản thuế phí khác chỉ phát sinh nếu có hoạt động khai thác, sản xuất và có thể được khấu trừ, miễn giảm trong nhiều trường hợp.
Thứ ba, Sở NN&MT dẫn các công điện và văn bản chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Bộ TN&MT (nay là Bộ NN&MT), Tỉnh ủy và UBND tỉnh Quảng Ngãi để khẳng định mục tiêu “bình ổn giá vật liệu xây dựng”, từ đó gián tiếp bảo vệ mức giá trúng thấp. Tuy nhiên, đây là sự đánh đồng giữa hai phạm trù hoàn toàn khác nhau: Một bên là giá trúng đấu giá, khoản nộp cho Nhà nước để được quyền khai thác tài nguyên, một bên là giá bán vật liệu trên thị trường (sau khi đã cộng tất cả các chi phí để ra giấy phép).
"Chính phủ yêu cầu bình ổn giá vật liệu xây dựng là để kiểm soát giá đầu ra, không phải là lý do để dìm giá tài sản quốc gia ở đầu vào. Nếu muốn hỗ trợ doanh nghiệp, Nhà nước có thể miễn, giảm thuế, trợ giá đầu ra, chứ không thể hy sinh quyền lợi ngân sách bằng cách cho phép mua tài nguyên rẻ mạt thông qua hình thức đấu giá méo mó", Luật sư nói.
Thứ tư, Sở NN&MT cho rằng “giá trúng không chênh lệch lớn so với các mỏ khác vào cuối năm 2024, đầu năm 2025”. Nhưng chính tại thời điểm này, đã có những mỏ trúng giá cao hơn gấp hàng chục lần, ví dụ như mỏ Núi Chồi Chước trúng giá 73.513 đồng/m3. Việc so sánh giữa các mỏ có thể bị thao túng chung trong một chu kỳ, cùng một liên danh hoặc nhóm doanh nghiệp, thì việc “không chênh lệch lớn” lại càng phải được xem xét kỹ về tính hệ thống của hành vi dìm giá.
Việc đấu giá tài nguyên quốc gia cần đảm bảo nguyên tắc thị trường, minh bạch, công bằng, đúng pháp luật. Mọi dấu hiệu bất thường đều phải được thanh tra độc lập, điều tra kỹ lưỡng.
Đơn vị trúng đấu giá được công bố là “Liên danh Công ty Cổ phần VLXD Dung Quất – Công ty TNHH DACINCO”.
Trong khi đó, Công ty cổ phần Vật liệu xây dựng Dung Quất mới được thành lập vào ngày 30/5/2025, tức chỉ 27 ngày trước thời điểm phiên đấu giá ngày 26/6/2025.
Theo Luật sư Mai Duy Phước, Đoàn Luật sư TP. Đà Nẵng cho biết, theo quy định pháp luật liên danh (liên doanh không có tư cách pháp nhân) là sự thỏa thuận hợp tác giữa hai hoặc nhiều doanh nghiệp trên cơ sở hợp đồng, không thành lập pháp nhân mới. Trường hợp này, mỗi doanh nghiệp vẫn giữ tư cách pháp nhân riêng, và liên danh không được xem là một chủ thể pháp lý độc lập. Nếu Công ty Dung Quất và DACINCO chỉ ký hợp đồng hợp tác liên danh (liên doanh) mà không thành lập một công ty liên doanh độc lập, liên danh này không phải là một pháp nhân, và không đủ điều kiện pháp lý để đứng tên tham gia đấu giá quyền khai thác khoáng sản.
NGUYÊN TRUNG
.
