Ảnh minh họa.
Điều 239, Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015 sửa đổi, bổ sung năm 2021 (BLTTHS) quy định về thẩm quyền truy tố như sau: “Viện Kiểm sát cấp nào thực hành quyền công tố và kiểm sát điều tra thì Viện Kiểm sát cấp đó quyết định việc truy tố. Thẩm quyền truy tố của Viện Kiểm sát được xác định theo thẩm quyền xét xử của Tòa án đối với vụ án”.
Về thời hạn quyết định việc truy tố vụ án hình sự, khoản 1, Điều 240, BLTTHS quy định như sau:
“Trong thời hạn 20 ngày đối với tội phạm ít nghiêm trọng và tội phạm nghiêm trọng, 30 ngày đối với tội phạm rất nghiêm trọng và tội phạm đặc biệt nghiêm trọng kể từ ngày nhận hồ sơ vụ án và bản kết luận điều tra, Viện Kiểm sát phải ra một trong các quyết định sau:
a) Truy tố bị can trước Tòa án;
b) Trả hồ sơ để yêu cầu điều tra bổ sung;
c) Đình chỉ hoặc tạm đình chỉ vụ án; đình chỉ hoặc tạm đình chỉ vụ án đối với bị can.
Trường hợp cần thiết, Viện trưởng Viện Kiểm sát có thể gia hạn thời hạn quyết định trong việc truy tố nhưng không quá 10 ngày đối với tội phạm ít nghiêm trọng và tội phạm nghiêm trọng, không quá 15 ngày đối với tội phạm rất nghiêm trọng, không quá 30 ngày đối với tội phạm đặc biệt nghiêm trọng”.
Điều luật trên quy định rất rõ thời hạn để ra quyết định truy tố vụ án trong trường hợp thông thường và trong trường hợp gia hạn thêm thời hạn truy tố đối với vụ án hình sự. Tuy nhiên, điều luật lại không có quy định về truy tố vụ án trong trường hợp Viện Kiểm sát nhận lại hồ sơ vụ án do trả hồ sơ để điều tra bổ sung.
Về quy định trả hồ sơ để điều tra bổ sung, khoản 2, Điều 174, BLTTHS quy định về thời hạn điều tra bổ sung vụ án hình sự như sau: “Trường hợp vụ án do Viện Kiểm sát trả lại để yêu cầu điều tra bổ sung thì thời hạn điều tra bổ sung không quá 02 tháng; nếu do Tòa án trả lại để điều tra bổ sung thì thời hạn điều tra bổ sung không quá 01 tháng”. Bên cạnh đó, tại khoản 2, Điều 277, BLTTHS cũng quy định thời hạn ra quyết định đưa vụ án ra xét xử như sau: “Đối với vụ án được trả lại để yêu cầu điều tra bổ sung thì trong thời hạn 15 ngày kể từ ngày nhận lại hồ sơ, Thẩm phán chủ tọa phiên tòa phải ra quyết định đưa vụ án ra xét xử”.
Có thể thấy, BLTTHS có quy định đầy đủ về thời hạn để điều tra bổ sung vụ án hình sự và thời hạn phải ra quyết định đưa vụ án ra xét xử đối với vụ án được trả lại để điều tra bổ sung, thời hạn nêu trên đều ít hơn so với thời hạn điều tra, chuẩn bị xét xử vụ án theo trình tự ban đầu (khi vụ án không bị trả hồ sơ điều tra bổ sung). Xét về mặt logic theo thứ tự khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử vụ án hình sự thì giai đoạn truy tố cũng cần phải có quy định về thời hạn truy tố vụ án hình sự khi Viện Kiểm sát nhận lại hồ sơ sau khi trả hồ sơ để điều tra bổ sung. Theo quan điểm cá nhân của người viết, hiện nay, Điều 240, BLTTHS không quy định về thời hạn truy tố khi Viện Kiểm sát nhận lại hồ sơ sau khi trả hồ sơ để điều tra bổ sung là một thiếu sót, gây ra khó khăn, vướng mắc dẫn đến nhiều cách hiểu không thống nhất trong quá trình áp dụng pháp luật.
Do vậy, để bảo đảm tính thống nhất trong quá trình áp dụng pháp luật, người viết kiến nghị cần bổ sung thêm quy định về thời hạn truy tố vụ án khi Viện Kiểm sát nhận lại hồ sơ vụ án sau khi trả hồ sơ điều tra bổ sung, thời hạn này có thể ít hơn hoặc bằng với thời hạn quy định tại khoản 1, Điều 240. Có thể bổ sung thêm khoản 4 vào Điều 240, BLTTHS như sau: “Trường hợp Viện Kiểm sát nhận lại hồ sơ vụ án do trả hồ sơ để điều tra bổ sung thì thời hạn quyết định việc truy tố và chuyển hồ sơ vụ án cho Tòa án không được quá thời hạn quy định tại khoản 1, khoản 2, Điều này”.
LÊ XUÂN QUANG
Tòa án Quân sự Khu vực - Quân Khu 1
