Để có câu trả lời chính xác cho các thắc mắc nêu trên, chúng ta phải bắt đầu tìm hiểu về quy định tại Luật Lâm nghiệp năm 2017. Quốc hội đã giao Chính phủ quy định danh mục và chế độ quản lý, bảo vệ thực vật rừng, động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm; trình tự, thủ tục khai thác các loài thực vật rừng, động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm và các loài thực vật rừng hoang dã, động vật rừng hoang dã thuộc Phụ lục của Công ước về buôn bán quốc tế các loài động vật, thực vật hoang dã nguy cấp (khoản 2 Điều 38 Luật Lâm nghiệp năm 2017).
Ảnh minh họa. Nguồn: Internet.
Ngày 22/01/2019, Chính phủ ban hành Nghị định 06/2019/NĐ-CP về quản lý thực vật rừng, động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm và thực thi công ước về buôn bán quốc tế các loài động vật, thực vật hoang dã nguy cấp (Nghị định 06); ngày 22/9/2021, Chính phủ ban hành Nghị định 84 sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 06 là hoàn toàn đúng với thẩm quyền của Chính phủ.
Tuy nhiên, nhằm phù hợp với tình hình mới của đất nước do sắp xếp tổ chức bộ máy nhà nước nên ngày 12/6/2025, Chính phủ ban hành Nghị định 136/2025/NĐ-CP quy định phân quyền, phân cấp trong lĩnh vực nông nghiệp và môi trường (Nghị định 136). Theo đó, việc quy định danh mục và chế độ quản lý, bảo vệ thực vật rừng, động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm; trình tự, thủ tục khai thác các loài thực vật rừng, động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm và các loài thực vật rừng hoang dã, động vật rừng hoang dã thuộc Phụ lục của Công ước về buôn bán quốc tế các loài động vật, thực vật hoang dã nguy cấp quy định tại khoản 2 Điều 38 Luật Lâm nghiệp năm 2017 đã được Chính phủ phân quyền cho Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường thực hiện (khoản 2 Điều 20 Nghị định 136).
Thực hiện theo nhiệm vụ, quyền hạn của mình, ngày 24/6/2025, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã ban hành Thông tư 27 quy định về quản lý loài nguy cấp, quý, hiếm; nuôi động vật rừng thông thường và thực thi công ước về buôn bán quốc tế các loài động vật, thực vật hoang dã nguy cấp, bắt đầu có hiệu lực thi hành kể từ ngày 01/7/2025.
Khoản 1 Điều 63 Nghị định 136 quy định “Văn bản quy phạm pháp luật, văn bản hành chính của cơ quan nhà nước, người có thẩm quyền phân quyền, phân cấp ban hành trước ngày Nghị định này có hiệu lực thi hành thì tiếp tục có hiệu lực thi hành cho đến khi cơ quan nhà nước, người có thẩm quyền được phân quyền, phân cấp ban hành văn bản thay thế theo quy định của Nghị định này, trừ trường hợp quy định tại khoản 3 Điều 62 Nghị định này.”.
Như vậy, xét về bản chất vấn đề thì Nghị định 06 và Nghị định 84 không còn giá trị áp dụng trên thực tế kể từ ngày Thông tư 27 có hiệu lực thi hành. Do đó, kể từ ngày 01/7/2025, danh mục loài nguy cấp, quý, hiếm sẽ được thực hiện theo Thông tư 27. Tuy nhiên, về yếu tố kỹ thuật ban hành văn bản quy phạm pháp luật thì Chính phủ cần sớm ban hành Nghị định quy định về việc bãi bỏ Nghị định 06, Nghị định 84 để tránh sự nhầm lẫn trong việc áp dụng pháp luật.
Luật sư PHẠM THANH HỮU
Đoàn Luật sư TP. HCM
