Từ hồ sơ vụ việc và thông báo của Toà án
Theo đó, ngày 16/01/2024, TAND Cấp cao tại Hà Nội có Thông báo số 02/TB-TANDCC-KDTM về việc giải quyết đơn đề nghị giám đốc thẩm của ông Nguyễn Văn Sâm ở phường Láng Thượng, quận Đống Đa, TP. Hà Nội.
Ngày 16/01/2024, TAND Cấp cao tại Hà Nội có Thông báo số 02/TB-TANDCC-KDTM.
Theo TAND Cấp cao tại Hà Nội, việc bà Liên cho rằng HTX Láng Trung tiến hành sửa đồi Điều lệ không đúng quy định của pháp luật, bà Liên không được mời tham gia, thấy rằng, tại Biên bản họp Đại hội thành viên thường niên năm 2017-2018 ngày 20/01/2018 tổng số 139/144 thành viên tham gia đại hội đạt 96,5% đã biểu quyết thông qua nội dung... Không mời thành viên Đỗ Thị Liên tham dự đại hội thành viên, các cuộc họp, làm việc của HTX để bàn bạc và biểu quyết công việc của HTX từ ngày 20/01/2018. Việc sửa đổi, bổ sung điều lệ HTX sẽ để lại, các thành viên nghiên cứu và tổ chức thông qua bằng một cuộc đại hội khác. Bà Liên tham gia đại hội có ý kiến: “Sẽ tiếp tục đi kiên để mang lại quyền lợi cho các thành viên, không có ý kiến và khiếu nại gì về các nội dung trên (trong đó có nội dung sửa đổi điều lệ) của đại hội thành viên ngày 20/01/2018). Ngày 20/4/2018, HTX Láng Trung họp và thông qua việc sửa đổi Điều lệ của HTX trong đó sửa đổi, bổ sung Điều 10 quy định về các trường hợp chấm dứt tư cách thành viên là phù hợp với quy định tại Điều 21, Điều 31, Điều 34 Luật HTX năm 2012; Điều 16, Điều 19 Điều lệ HTX Láng Trung". Do đó, bà Liên cho rằng HTX không thông qua ý kiến của bà về việc sửa Điều lệ và nội dung Điều 10 của Điều lệ hạn chế quyền khiếu nại, khiếu kiện của xã viên do không có có sở chấp nhận.
Đối với nội dung bà Liên cho rằng HTX chấm dứt tư cách thành viên của bà là chưa đúng pháp luật, xét thấy, Đại hội thành viên ngày 10/01/2020 của HTX Láng Trung với sự tham ra của 137/144 thành viên đã biểu quyết nhất trí khai trừ bà Liên ra khỏi HTX 135/137/144 đai biểu biểu quyết, đạt tỷ lệ 98,5%. Tại cuộc họp này, bà Liên có mặt và có ý kiến sẽ tiếp tục đi kiện để mang lại quyền lợi cho các thành viên. Đại hội biểu quyết thời gian 60 ngày cho bà Liên đến HTX giải trình, nếu bà Liên không đến và không hợp tác thì HTX sẽ ra quyết định khai trừ bà Liên ra khỏi HTX. Trên cơ sở Nghị quyết Đại hội thành viên ngày 10/01/2020, ngày 17/03/2020, HTX Láng Trung ban hành Thông báo số 03/2020/TB-HTX về việc chấm dứt tư cách thành viên HTX đối với bà Liên, thông báo cho bà Liên 10 ngày kể từ ngày nhận được thông báo, bà Liên có quyền có ý kiến, nếu không HTX giải quyết tư cách thành viên của bà theo quy định pháp luật.
Ngày 31/3/2020, HTX Láng Trung ra Quyết định số 01/2020/QĐ-CDTCTV chấm dứt tư cách thành viên đối với bà Liên. Theo đó, bà Liên được hưởng tất cả các quyền lợi liên quan đến khu đất số 4A; được hưởng tiền hỗ trợ, đền bù dự án mở rộng đường Huỳnh Thúc Kháng kéo dài; được hưởng lợi nhuận tiền lương đến quý I/năm 2020; được hoàn trả vốn góp bằng tiền khi ra khỏi HTX. Như vậy, về thẩm quyền, trình tự, thủ tục ban hành Nghị quyết số 01/2020/QĐ-CDTCTV của HTX Láng Trung là đúng quy định tại điểm b, khoản 2, khoản 3 Điều 16, khoản 16 Điều 32 và điều 34 Luật Hợp tác xã năm 2012; Điều 16, Điều 19 Điều lệ HTX Láng Trung.
Vì vậy, TAND Cấp cao tại Hà Nội cho rằng, không có căn cứ để kháng nghị theo thủ tục giám đốc thẩm đối với Quyết định số 13/2022/QĐPT-KDTM ngày 17/01/2022 của TAND TP. Hà Nội.
Theo ông Nguyễn Văn Sâm: “Nguyên nhân cũng chỉ gia đình tôi dũng cảm đứng lên đấu tranh đòi quyền lợi cho xã viên HTX ở Dự án Tòa nhà thương mại, văn phòng và căn hộ Hateco Plaza có địa chỉ tại số 4A, phường Láng Thượng. Dự án trên được HTX Láng Trung liên doanh liên kết với Công ty Cổ phần Hateco Thăng Long (Tập đoàn Hateco). Tuy nhiên, sau đó HTX lại bán đất “trá hình” cho Tập đoàn Hateco với đơn giá 8,5 triệu/m2 (diện tích khoảng 3.300m2). Và đến nay, xã viên HTX không còn bất kì một quyền lợi gì ở dự án trên. Chính vì chúng tôi dám đứng lên đấu tranh, tố cáo những hoạt động sai trái của HTX nên HTX đã “bất chấp” họp Đại hội xã viên và viện cớ, lấy lí do bà Liên bôi nhọ uy tín của HTX, rải tờ rơi với nội dung tung tin sai sự thật về ban lãnh đạo HTX, khiếu kiện, khiếu nại HTX... Dẫn tới, ngày 10/01/2020, HTX đã tổ chức đại hội thành viên và ra Nghị quyết, Quyết định chấm dứt tư cách thành viên của bà Liên. Bên cạnh, HTX căn cứ Điều 10 Điều lệ sửa đổi để khai trừ bà Liên khỏi HTX”.
Sau khi nhận được Thông báo trên, ông Sâm và bà Liên tiếp tục có đơn gửi Chánh án TAND Tối cao và Viện trưởng VKSND Tối cao xem xét kháng nghị theo thủ tục giám đốc thẩm với Quyết định số 13/2022/QĐPT-KDTM ngày 17/01/2022 của TAND TP. Hà Nội và Quyết định sơ thẩm số 55/2021/QĐST-KTM ngày 27/9/2021 của TAND quận Đống Đa, bởi vụ án có nhiều tình tiết chưa được các cấp Toà sơ thẩm và phúc thẩm làm rõ, do đó cần phải xem xét vụ án một cách toàn diện.
“Vợ chồng tôi nay đã nhiều tuổi, nhìn thấy những sự việc chướng tai gai mắt, lên tiếng đấu tranh nhưng lại bị trù dập, triệt tiêu khiến chúng tôi vô cùng mệt mỏi, thất vọng. Đến nay chúng tôi vẫn cố gắng “gõ cửa” từng cơ quan để tìm lại công lý nhưng sự việc đều rơi vào “ngõ cụt” khiến chúng tôi vô cùng khổ tâm, đau đớn. Chúng tôi chỉ mong muốn tìm lại công lý, công bằng xã hội nhưng các sự việc cứ dần rơi vào vô vọng. Hi vọng, tới đây Chánh án TAND Tối cao và các cơ quan chức năng sẽ xem xét vụ án một cách toàn diện, bảo vệ quyền lợi cho những người người cao tuổi “thấp cổ bé họng” như chúng tôi và sự thật sẽ được phơi bày....”, ông Sâm cho biết.
Góc nhìn Luật sư từ nội dung vụ việc
Liên quan nội dung vụ việc trên, TS. Luật sư Đặng Văn Cường, Đoàn Luật sư TP. Hà Nội đã có góc nhìn khách qua, đa chiều về các quy định của pháp luật. Theo TS. Luật sư Đặng Văn Cường, về vụ việc này, HTX Láng Trung sửa đổi điều lệ HTX và ban hành Nghị quyết chấm dứt tư cách thành viên của bà Đỗ Thị Liên là chưa phù hợp với Điều lệ HTX và quy định pháp luật.
Theo quy định pháp tại khoản 14 Điều 32 Luật Hợp tác xã thì Đại hội thành viên sẽ quyết định việc sửa đổi, bổ sung điều lệ. Về việc chuẩn bị cho đại hội thành viên thì Điều 33 Luật Hợp tác xã quy định: Người triệu tập đại hội thành viên phải lập danh sách thành viên, hợp tác xã thành viên, đại biểu thành viên có quyền dự họp; chuẩn bị chương trình, nội dung, tài liệu và dự thảo nghị quyết; xác định thời gian, địa điểm và gửi giấy mời đến thành viên, hợp tác xã thành viên hoặc đại biểu thành viên dự họp. Giấy mời họp phải kèm theo chương trình, tài liệu liên quan đến nội dung đại hội thành viên ít nhất 07 ngày trước ngày đại hội thành viên khai mạc. Việc biểu quyết trong Đại hội thành viên được quy định tại Điều 34 Luật Hợp tác xã 2012.
Tuy nhiên, bà Liên không được HTX mời họp, không được thông báo về chương trình tài liệu liên quan đến nội dung họp và không biết về cuộc họp sửa đổi điều lệ này mặc dù thời điểm đó bà Liên vẫn là xã viên HTX. Kể từ ngày 20/01/2018 là HTX đã không mời bà tham gia bất kỳ cuộc họp nào của HTX. Ngay tại Biên bản họp số 01/2018/BBH-ĐHTV ngày 20/01/2018 của HTX, chính tại buổi họp đó HTX đã biểu quyết thông qua thống nhất dừng chi trả toàn bộ các khoản lợi nhuận được chia đối với bà Liên kể từ ngày 01/01/2018 cho đến khi có quyết định của HTX về việc khai trừ tư cách thành viên đối với bà Liên cũng như không mời bà Liên tham dự đại hội thành viên, các cuộc họp, làm việc của HTX để bàn bạc và biểu quyết các công việc của HTX kể từ ngày 20/01/2018. Sau này thì bà Liên được biết là HTX đã họp đại hội thành viên để sửa đổi điều lệ nhưng buổi họp đó bà không được mời tham gia. Bà Liên cũng không được HTX phát điều lệ mới mà sau này bà được các xã viên khác cho mượn xem.
Đến nay, HTX cho biết là Điều lệ được họp và thông qua ngày 02/4/2018, như vậy thì ngày đó bà không được mời họp (theo Biên bản họp số 01/2018/BBH-ĐHTV đã thống nhất trên). Như vậy HTX đã tự ý sửa đổi điều lệ mà không thông báo cho bà Liên, không thông qua ý kiến của bà Liên. Hồ sơ vụ án cũng thể hiện bà Liên rất nhiều lần phản đối HTX khai trừ bà, việc bà Liên phản đối thì xã viên ai cũng biết, khi HTX ra các văn bản thông báo thì ngày 18/3/2020 bà Liên đã gửi thông báo đến HTX về ý kiến của bà không đồng ý việc HTX khai trừ đồng thời gửi đơn đến UBND phường Láng Thượng và UBND quận Đống Đa xem xét về việc HTX chấm dứt tư cách thành viên của bà trái pháp luật.
Luật sư Cường cho rằng, thời điểm đó bà Liên đang khởi kiện HTX Láng Trung liên quan đến lô đất 4A Láng Thượng nên HTX cho rằng bà khiếu kiện làm ảnh hưởng đến HTX và không giải quyết các quyền lợi của bà. HTX cho rằng bà Liên đã ký và đồng ý sửa điều lệ HTX cuộc họp vào ngày 2/4/2018. Tuy nhiên HTX cũng không cung cấp chữ ký của bà Liên vào ngày hôm đó. Tại phiên họp phúc thẩm thì Hội đồng phúc thẩm cho rằng tại Biên bản họp Đại hội thành viên thường niên năm 2017-2018 họp ngày 20/01/2018 có sự tham dự của bà Liên, đại hội đã biểu quyết với 96.5% thành viên có mặt thông qua Nghị quyết: "Không mời thành viên Đỗ Thị Liên tham dự Đại hội thành viên, các cuộc họp, làm việc của Hợp tác xã để bàn bạc, biểu quyết công việc của Hợp tác xã kể từ ngày 20/01/2018". Hội đồng phúc thẩm cho rằng do Đại hội đã nhất trí không mời bà Liên nên việc không thông báo cho bà Liên tham dự đại hội ngày 02/4/2018 là có cơ sở.
Luật sư Cường cho biết thêm: "Chúng tôi cho rằng nhận định này là không phù hợp quy định pháp luật bởi lẽ thời điểm đó bà Liên vẫn là xã viên HTX, HTX không thể tiến hành đại hội để không mời bà Liên tham dự đại hội thành viên, các cuộc họp, làm việc của HTX.
TS. Luật sư Đặng Văn Cường, Đoàn Luật sư TP. Hà Nội.
Về nội dung sửa đổi Điều lệ, nội dung của Điều 10 Điều lệ sửa đổi là nhằm mục đích khai trừ xã viên có khiếu kiện tố cáo. Theo đó, Hội đồng cấp phúc thẩm cho rằng Điều 10 Điều lệ HTX phù hợp quy định tại Điều 21 Luật HTX 2012 nên việc bà Liên cho rằng Điều 10.2 hạn chế quyền của xã viên khiếu nại, khởi kiện là không có cơ sở. Tuy nhiên, quy định tại Điều 10 Điều lệ là trái quy định pháp luật, xâm phạm quyền lợi của xã viên, quyền lợi của công dân. Pháp luật quy định công dân nói chung và xã viên HTX nói riêng có quyền kiến nghị, yêu cầu, khiếu nại, tố cáo và khởi kiện khi nhận thấy quyền lợi của mình bị xâm phạm.
Việc HTX ban hành Nghị quyết đại hội thành viên ngày 10/01/2020 và Quyết định số 01/2020/QĐ-CDTCTV ngày 31/3/2020 về chấm dứt tư cách thành viên của bà Đỗ Thị Liên là căn cứ vào Điều 10 Điều lệ sửa đổi. Tuy nhiên tôi đã phân tích nêu trên thì việc sửa đổi điều lệ là chưa đúng quy định pháp luật, không tuân thủ trình tự, thủ tục và nội dung sửa đổi xâm phạm quyền công dân, trái pháp luật. Mặt khác, Hội đồng quản trị cũng chưa bao giờ có văn bản nhắc nhở bà Liên về hành vi gây rối hay vu khống HTX thì chưa đủ điều kiện để chấm dứt tư cách thành viên theo Điều 10 HTX.
Tòa án cấp phúc thẩm cho rằng mặc dù HĐQT không có văn bản nhắc nhở nhưng sau khi bản án của Tòa án có hiệu lực pháp luật, các đương sự phải chấp hành nhưng bà Liên vẫn chưa dừng lại việc khiếu nại tố cáo nên căn cứ điểm 10.2 điều 10 Điều lệ HTX, đại hội thành viên ngày 10/01/2020 khai trừ bà Liên ra khỏi HTX là phù hợp. Nhận định này của Tòa án là hoàn toàn không phù hợp, Điều lệ đã quy định phải có biên bản nhắc nhở nhưng HĐQT không nhắc nhở mà đã chấm dứt tư cách thành viên của bà Liên là chưa đúng quy định".
Bên cạnh đó, việc đương sự có quyền khiếu nại theo thủ tục giám đốc thẩm nếu không đồng ý với bản án sơ thẩm và phúc thẩm đã được quy định trong Bộ luật Tố tụng dân sự 2015, do đó không thể xác định hành vi của bà Liên là vu khống, gây rối.
HTX cho rằng bà Liên đã tung tin sai sự thật, gửi đơn tố cáo, đơn khởi kiện đi nhằm mục đích bôi nhọ danh dự, uy tín của ban lãnh đạo HTX, gây mất đoàn kết trong mối quan hệ giữa ban lãnh đạo HTX đối với các thành viên khác của HTX, đồng thời gây ảnh hưởng xấu đến uy tín của những người bị bà Liên tố cáo sai sự thật trong mối quan hệ với các đối tác khác của HTX Láng Trung. Do đó HTX căn cứ Điều 10 Điều lệ sửa đổi để khai trừ bà Liên khỏi HTX.
Hội đồng phúc thẩm cũng cho rằng trước, trong và sau khi khởi kiện bà Liên vẫn tiếp tục tố cáo, gây ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh, ảnh hưởng kinh tế của HTX. Tuy nhiên, bà Liên không có những hành vi như trên, bà Liên không tung tin sai sự thật, không bôi nhọ danh dự uy tín của ai. Việc bà Liên khởi kiện, tố cáo là hoàn toàn đúng quy định pháp luật, tuân theo đúng trình tự, thủ tục tố tụng mà pháp luật ghi nhận, cho pháp công dân thực hiện. Việc Tòa án, cơ quan có thẩm quyền giải quyết cũng đều dựa vào các tài liệu, chứng cứ được cung cấp hợp pháp.
Bản thân bà Liên cũng khẳng định, tất cả các việc bà Liên làm chỉ vì quyền lợi của xã viên HTX, không phải vì cái lợi của cá nhân bà Liên. Việc bà Liên gửi đơn khởi kiện hay tố cáo đều theo trình tự, thủ tục pháp luật quy định. Thời gian, thời hạn cũng do pháp luật quy định, do đó nhận định của Tòa án phúc thẩm là hoàn toàn thiếu khách quan. Quyền khiếu kiện, tố cáo cũng là quyền của công dân được Hiến pháp, pháp luật cũng như điều lệ HTX ghi nhận. Nếu như cá nhân có hành vi vu khống, bôi nhọ danh dự, uy tín của người khác thì có thể bị xử phạt vi phạm hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự. Cho đến nay không có bất kỳ cơ quan nào xử lý bà Liên về hành vi vu khống, bôi nhọ danh dự, uy tín của người khác.
Tại phiên họp giải quyết sơ thẩm, HTX cho rằng vợ chồng bà Liên có nhiều hành động nhằm mục đích bôi nhọ uy tín của HTX, tung tin sai sự thật về Ban lãnh đạo HTX. Tuy nhiên, đến nay hồ sơ vụ án không có bất kỳ tài liệu nào do HTX cung cấp chứng minh bà Liên có hành động bôi nhọ uy tín HTX...
Từ những căn cứ trên, Luật sư cho rằng yêu cầu của bà Đỗ Thị Liên về việc hủy Nghị quyết đại hội thành viên ngày 10/01/2020 của Hợp tác xã thương mại dịch vụ Láng Trung về chấm dứt tư cách thành viên của bà Đỗ Thị Liên; hủy Quyết định số 01/2020/QĐ-CDTCTV ngày 31/3/2020 của Hợp tác xã thương mại dịch vụ Láng Trung về chấm dứt tư cách thành viên của bà Đỗ Thị Liên; Khôi phục tư cách thành viên của bà Đỗ Thị Liên trong Hợp tác xã thương mại dịch vụ Láng Trung để bà Liên được hưởng tất cả quyền lợi của xã viên Hợp tác xã; Hủy một phần Điều lệ Hợp tác xã thương mại dịch vụ Láng Trung trái pháp luật, cụ thể là hủy Điều 10 về Chấm dứt tư cách thành viên hợp tác xã là có căn cứ để chấp nhận.
Do vậy, việc gửi văn bản đến Chánh án TAND Tối cao để kháng nghị kịp thời theo thủ tục giám đốc thẩm đối với Quyết định giải quyết việc Kinh doanh thương mại sơ thẩm số 55/2021/QĐST-KDTM ngày 27/9/2021 của TAND quận Đống Đa và Quyết định số 13/2021/QĐPT-KDTM ngày 17/01/2022 của TAND thành phố Hà Nội về việc hủy Nghị quyết Đại hội thành viên là rất cần thiết và hợp lý.
