Mới đây, Bộ Tài chính đã có đề xuất cá nhân có hoạt động sản xuất, kinh doanh có doanh thu năm từ 200 triệu đồng trở xuống sẽ không phải nộp thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN) đồng bộ với Luật Thuế giá trị gia tăng, Luật Thuế TNDN và chủ trương bỏ khoán thuế từ 01/01/2026.
Tuy nhiên, đa số cho rằng doanh thu 200 triệu đồng trong một năm là quá thấp và "không phù hợp với tình hình giá cả, thực tế nền kinh tế".
Cụ thể, với mức doanh thu dưới 200 triệu đồng/năm mới được miễn thuế, trung bình một ngày, hộ kinh doanh sẽ chỉ đạt doanh thu khoảng 540.000 đồng, chưa bao gồm các chi phí đầu vào.
Cũng tại hội thảo lấy ý kiến dự thảo Luật Quản lý thuế mới đây, một số chuyên gia thuế đề xuất, chỉ hộ kinh doanh có doanh thu trên 01 tỉ đồng/năm mới đóng thuế, dưới mức đó nên cho miễn thuế và không phải thực hiện hóa đơn chứng từ, chế độ kế toán... nhằm giảm áp lực, chi phí tuân thủ cho hộ kinh doanh. Đặc biệt, việc này giảm được nguồn lực cho công chức ngành thuế. Với mức đề xuất này, doanh thu chưa bao gồm chi phí của hộ kinh doanh trong một ngày khoảng 2,7 triệu đồng.
Vậy, ngưỡng chịu thuế hộ kinh doanh bao nhiêu là phù hợp?
Ảnh minh họa. Nguồn: Internet.
Theo Luật sư Hà Thị Khuyên, Đoàn Luật sư TP. Hà Nội cho biết, trong nền kinh tế Việt Nam, hộ kinh doanh cá thể và cá nhân kinh doanh đóng góp không nhỏ cho ngân sách, tạo việc làm và thu nhập đáng kể cho hàng triệu người dân. Tuy nhiên, cùng với sự phát triển này là yêu cầu quản lý thuế công bằng, minh bạch và phù hợp thực tế.
Hiện nay, ngưỡng chịu thuế đối với hộ và cá nhân kinh doanh được quy định tại Luật Quản lý thuế số 38/2019/QH14, Nghị định số 126/2020/NĐ-CP hướng dẫn thi hành Luật Quản lý thuế và Thông tư số 40/2021/TT-BTC của Bộ Tài chính hướng dẫn thuế giá trị gia tăng (GTGT), thuế thu nhập cá nhân (TNCN) và quản lý thuế đối với hộ, cá nhân kinh doanh.
Theo khoản 2, Điều 3 Thông tư 40/2021/TT-BTC, hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh có doanh thu từ 100 triệu đồng/năm trở xuống thì không phải nộp thuế GTGT và thuế TNCN. Đây là ngưỡng chịu thuế cơ bản đang được áp dụng thống nhất trên toàn quốc. Khi doanh thu trên 100 triệu đồng/năm, hộ hoặc cá nhân kinh doanh phải nộp:
- Thuế Giá trị gia tăng (GTGT): tính theo tỉ lệ % trên doanh thu (1% - 5% tùy ngành nghề);
- Thuế Thu nhập cá nhân (TNCN): tính theo tỉ lệ % tương ứng (0,5% - 2% tùy loại hình);
- Lệ phí môn bài: từ 300.000 - 1.000.000 đồng/năm, tùy doanh thu.
Ngưỡng doanh thu chịu thuế 100 triệu đồng/năm đến nay đã không còn phù hợp trong bối cảnh kinh tế mới. Trong khi đó, giá tiêu dùng, chi phí sinh hoạt, giá hàng hóa, dịch vụ đều tăng mạnh, khiến mức doanh thu 100 triệu đồng/năm sau khi trừ chi phí đi, lợi nhuận của hộ kinh doanh không đáng bao nhiêu.
Do đó, để xác định mức ngưỡng chịu thuế hợp lý, cần cân nhắc 03 nhóm yếu tố chính:
Thứ nhất, mức sống và thu nhập bình quân của người dân. Ngưỡng chịu thuế cần phản ánh được mức thu nhập tối thiểu đảm bảo đời sống cơ bản. Nếu ngưỡng quá thấp, chính sách thuế vô hình trung đánh vào nhóm “vừa đủ sống”.
Thứ hai, tốc độ trượt giá và biến động kinh tế. Khi giá cả hàng hóa, chi phí đầu vào, tiền thuê mặt bằng, nhân công đều tăng, doanh thu tăng theo nhưng không phản ánh đúng lợi nhuận thực tế.
Thứ ba, công bằng giữa các nhóm người nộp thuế. Hộ kinh doanh, các nhân kinh doanh nhỏ lẻ có đặc thù khác với doanh nghiệp đó là: không khấu trừ được chi phí, không hạch toán kế toán, rủi ro cao hơn. Do đó, ngưỡng chịu thuế nên cao hơn để tạo điều kiện phát triển tự nhiên trước khi bị thu thuế.
Để phù hợp với biến động kinh tế - xã hội và hướng tới chính sách thuế công bằng, Luật sư cho rằng, nên nâng ngưỡng doanh thu chịu thuế của hộ, cá nhân kinh doanh lên trên 200 triệu đồng/năm. Điều chỉnh này tương ứng với mức trượt giá và thu nhập bình quân của người dân và không làm giảm đáng kể số thu ngân sách nhà nước.
Thêm vào đó, cần phân loại nhóm ngành nghề kinh doanh và ngưỡng doanh thu chịu thuế để áp dụng chính sách thu thuế phù hợp.
Ngoài ra, khuyến khích hộ kinh doanh thực hiện chuyển đổi sang loại hình doanh nghiệp siêu nhỏ bằng chính sách miễn, giảm thuế trong 02–03 năm đầu, vừa tăng thu ngân sách, vừa tạo môi trường kinh doanh chính quy.
Ngưỡng doanh thu chịu thuế không nên cố định quá lâu, thay vào đó nên điều chính định kỳ 03-05 năm/lần dựa theo biến động giá tiêu dùng và thu nhập bình quân đầu người.
Song song với việc điều chỉnh ngưỡng doanh thu chịu thuế thì cần hoàn thiện cơ chế quản lý thuế hộ kinh doanh, tránh tình trạng “thu nhầm người, bỏ sót đối tượng”.
