Vụ cháu bé 5 tuổi tử vong tại Nghệ An: Nam sinh lớp 11 có phải chịu trách nhiệm hình sự?

(LSO) - Tại thời điểm thực hành vi H. đã đủ 16 tuổi, do vậy H. đủ tuổi chịu trách nhiệm hình sự về mọi tội phạm theo quy định tại khoản 1 Điều 12 Bộ luật Hình sự 2015.

Liên quan đến cái chết của bé trai H. T. V. Đ. (5 tuổi, xã Quỳnh Tam, huyện Quỳnh Lưu, tỉnh Nghệ An), cơ quan Công an đang tạm giữ Đào Ngọc H. (17 tuổi, học sinh lớp 11, hàng xóm của Đ.). Nam sinh này bị cho là có liên quan đến cái chết của bé Đ.

Được biết, H. nghiện trò chơi điện tử, nên đã giấu bé trai 5 tuổi với ý định sau đó đưa bé về như "người hùng". Tuy nhiên, khi biết cơ quan chức năng tìm kiếm, nam sinh sợ nên không dám đưa bé về, dẫn đến sự việc đau lòng.

Tại thời điểm thực hiện hành vi, H. đang là học sinh lớp 11 (17 tuổi). Theo đó, pháp luật hiện nay quy định như thế nào về trách nhiệm pháp lý khi xảy ra sự việc?. Tại thời điểm thực hành vi H. đã đủ 16 tuổi, do vậy H. đủ tuổi chịu trách nhiệm hình sự về mọi tội phạm theo quy định tại khoản 1 Điều 12 Bộ luật Hình sự 2015.

Theo những lời khai ban đầu của H., được biết H. nghiện các loại game bạo lực, có nội dung bắt cóc, tống tiền, trinh thám… Vì ám ảnh, H. nghĩ ra việc bắt cóc và giấu cháu Đ. vào chỗ hoang vắng để khi gia đình nạn nhân tổ chức tìm kiếm, đối tượng này sẽ giả vờ tìm thấy, giải cứu để lập công. Sau khi giấu cháu Đ. ở ngôi nhà hoang, H. thấy gia đình, chính quyền địa phương ráo riết tìm kiếm nên hoảng sợ, không dám thông tin về cháu Đ. nên nạn nhân bị bỏ đói đã tử vong.

Nội dung ban đầu cho thấy H. đã có dấu hiệu của hành vi bắt và giữ người trái pháp luật. Quá trình điều tra, CQĐT sẽ xác minh thêm về nội dung: động cơ, mục đích của H. khi bắt giữ cháu Đ. có vì để tống tiền đối với gia đình cháu Đ. hay không?, hay chỉ vì nghiện game nên đã bắt cóc cháu Đ. để mô phỏng lại game? Từ những thông tin điều tra được sẽ xác định được tội danh đối với H.

Nếu H. bắt giữ cháu Đ. nhằm mục đích tống tiền đối với gia đình cháu Đ. thì hành vi của H. có dấu hiệu của tội “Bắt cóc nhằm chiếm đoạt tài sản” theo quy định tại điểm b khoản 4 Điều 169 Bộ luật Hình sự.

Đối với hành vi này, mức hình phạt từ 15 năm đến 20 năm tù hoặc tù chung thân. Tuy nhiên, H. hiện tại chưa đủ 18 tuổi nên sẽ không bị phạt tù chung thân, mức hình phạt cũng sẽ nhẹ hơn so với người đủ 18 tuổi phạm tội theo quy định tại Chương XII Bộ luật Hình sự quy định đối với người dưới 18 tuổi phạm tội.

Nếu H. bắt giữ cháu Đ không nhằm mục đích tống tiền mà chỉ vì nghiện game dẫn tới thực hiện hành vi mô phỏng trong game thì hành vi này có dấu hiệu của tội “Bắt giữ người trái pháp luật” theo quy định tại điểm a khoản 3 Điều 157 Bộ luật Hình sự. Mức hình phạt từ 5 năm đến 12 năm tù. Tuy nhiên, H. hiện tại chưa đủ 18 tuổi nên chịu mức hình phạt cũng sẽ nhẹ hơn so với người đủ 18 tuổi phạm tội theo quy định tại Chương XII Bộ luật Hình sự quy định đối với người dưới 18 tuổi phạm tội.

H. là người dưới 18 tuổi nên trong quá trình  điều tra, truy tố, xét xử sẽ phải tuân theo những quy định của pháp luật tố tụng hình sự đối với người dưới 18 tuổi theo quy định tại chương XXVIII  Bộ luật Tố tụng hình sự quy định về thủ tục tố tụng đối với người dưới 18 tuổi. Cụ thể:

- Khi lấy lời khai, hỏi cung H. phải có mặt của người đại diện hợp pháp (bố hoặc mẹ);

- Trường hợp H. bị khởi tố thì H. bắt buộc phải có người bào chữa. Nếu gia đình H. không mời luật sư bào chữa thì CQĐT phải có văn bản đề nghị Đoàn Luật sư tỉnh Nghệ An, Trung tâm trợ giúp pháp lý cử người bào chữa chỉ định cho H.;

- Việc áp dụng biện pháp ngăn chặn (tạm giam, tạm giữ) chỉ khi có căn cứ cho rằng áp dụng các biện pháp khác không có hiệu quả;

- Khi xét xử phải có một Hội thẩm nhân dân là giáo viên hoặc cán bộ Đoàn Thanh niên hoặc người có kinh nghiệm hiểu biết về tâm lý người dưới 18 tuổi.

TRẦN HÙNG