Ở nhiều vụ án, người dùng dao bếp để đe dọa, tấn công hoặc giải quyết mâu thuẫn đã bị khởi tố hình sự, trong đó có trường hợp bị xử lý theo tội "Sử dụng trái phép vũ khí quân dụng" dù hậu quả chưa xảy ra.
Ảnh minh họa. Nguồn: Internet.
Nhận diện “dao có tính sát thương cao” - Không chỉ là dao phóng lợn hay dao tự chế
Khoản 1 Điều 2 Luật Quản lý, sử dụng vũ khí, vật liệu nổ và công cụ hỗ trợ 2024 phân loại vũ khí thành vũ khí quân dụng, vũ khí thô sơ, vũ khí thể thao và súng săn, trong đó, hung khí tự chế có tính năng như vũ khí quân dụng được xem là vũ khí quân dụng. Những loại dao phóng lợn, dao hai lưỡi, dao găm tự chế… thường được giám định là hung khí có khả năng gây sát thương đặc biệt cao.
Tuy nhiên, đáng chú ý hơn cả là việc dao làm bếp - dao thái thịt, dao chặt xương, dao gọt trái cây - vẫn được cơ quan tố tụng xác định là hung khí nguy hiểm khi được sử dụng để tấn công. Trong nhiều vụ án, một nhát dao bếp cũng gây thương tích nặng hoặc tử vong, thể hiện rõ mức độ sát thương của loại công cụ này.
Hình ảnh một số loại dao.
Nguy cơ pháp lý càng tăng khi dao bếp bị mài lại, cắt gọt, làm nhọn hoặc gắn cán để đâm chém. Khi đó, cơ quan giám định có thể kết luận vật này có tính năng tương tự dao găm quân dụng, kéo theo việc sử dụng hoặc mang theo nó sẽ bị xử lý theo hướng vũ khí quân dụng, không còn là vật dụng sinh hoạt.
Khi nào sử dụng dao làm bếp trở thành tội phạm? Căn cứ pháp lý và hướng tiếp cận mới
Một con dao bếp chỉ thực sự nguy hiểm khi được dùng sai mục đích. Nếu dùng dao để đe dọa, uy hiếp hoặc gây thương tích, người thực hiện có thể bị xử lý theo tội "Cố ý gây thương tích" hoặc tội "Đe dọa giết người".
Trường hợp dao bếp đã được cải tạo khiến tính sát thương tăng cao, hoặc được mang theo để tham gia ẩu đả, hỗn chiến, người vi phạm có thể bị xử lý về Tội sử dụng trái phép vũ khí quân dụng theo Điều 306 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2025) với mức phạt tù từ 01 đến 07 năm, kể cả khi hậu quả chưa xảy ra. Ngoài ra, hành vi dùng dao bếp trong các vụ hỗn chiến, gây rối trật tự công cộng cũng sẽ bị xem xét thêm tình tiết tăng nặng “sử dụng hung khí nguy hiểm”.
Như vậy, dao bếp - tuy quen thuộc - hoàn toàn có thể trở thành thủ phạm pháp lý khi bị biến dạng, cải tạo hoặc dùng sai mục đích.
Điều 306 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2025) quy định xử lý nghiêm đối với việc tàng trữ, vận chuyển hoặc sử dụng trái phép vũ khí quân dụng và các loại vũ khí có tính năng tương tự. Chính sách hình sự hiện nay nhấn mạnh việc ngăn chặn sớm, xử lý ngay từ hành vi mang theo hoặc sử dụng hung khí chứ không chờ hậu quả xảy ra.
So với các giai đoạn trước, việc xác định dao bếp đã cải tạo là “vũ khí có tính năng tương tự dao găm quân dụng” đang được các cơ quan tố tụng áp dụng thống nhất hơn, phù hợp với thực tiễn tội phạm ngày càng có xu hướng tự chế hung khí nguy hiểm từ vật dụng sinh hoạt.
Cảnh báo từ thực tiễn - Một phút nóng giận, hệ lụy cả đời
Không ít vụ án bắt nguồn từ những va chạm nhỏ: mâu thuẫn gia đình, xích mích hàng xóm hay tranh cãi khi tham gia giao thông. Chỉ vì một phút mất bình tĩnh và hành vi sử dụng dao bếp sai mục đích, người vi phạm có thể đối diện mức án 07-20 năm tù hoặc tù chung thân nếu dẫn đến chết người.
Vấn đề đặt ra không chỉ là xử phạt mà còn là trách nhiệm giáo dục ý thức: dao bếp không phải vũ khí nhưng sẽ trở thành vũ khí nếu người sử dụng biến nó thành công cụ tấn công. Nhận thức đúng - hành xử đúng là cách duy nhất để tránh những bi kịch pháp lý không đáng có.
Từ các loại dao tự chế có tính sát thương cao đến những con dao bếp quen thuộc, pháp luật đều có cơ chế điều chỉnh rõ ràng nhằm bảo vệ tính mạng, sức khỏe và trật tự xã hội. Dao bếp không phải vũ khí quân dụng, nhưng khi được cải tạo hoặc dùng sai mục đích thì hoàn toàn có thể bị xử lý như vũ khí quân dụng theo Điều 306 BLHS. Đây là lời nhắc nhở mạnh mẽ rằng mọi hành vi liên quan đến hung khí - kể cả những công cụ đơn giản nhất - đều phải được sử dụng đúng mục đích và tuân thủ quy định của pháp luật.
Luật sư PHẠM THỊ THÚY NGA
Hãng luật MKLaw
