Đường mòn “hồ lương sơn”, sự so sánh ngạo mạn
“Ái nữ” của gia đình có công trình xây dựng trái phép, lấn chiếm gần 07ha di tích thắng cảnh đồi Cát Bay Mũi Né, PTBT, nay là PTLĐ, đã ví con đường dẫn vào nhà mình như “đường mòn Hồ Chí Minh”. Điều đáng nói, việc lấn chiếm, xây dựng trái phép diễn ra từ năm 2021, có dấu hiệu phức tạp và đã chuyển sang cơ quan điều tra (bây giờ thuộc Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh Lâm Đồng). Sau đó, tháng 10/2024 UBND tỉnh Bình Thuận (nay là tỉnh Lâm Đồng) đã ra quyết định xử phạt hành chính buộc tháo dỡ công trình sai phạm, trả lại hiện trạng đất bị chiếm. Tuy nhiên, đến nay công trình này vẫn ngang nhiên tồn tại...
Trên mạng xã hội Facebook Ho Thi Thuy Linh (con gái Hồ Lương Sơn-PV) đã ví: “Ngày xưa có đường mòn Hồ Chí Minh ngày nay có đường mòn Hồ Lương Sơn-(3 em) ”. Vậy, Hồ Lương Sơn (HLS) là ai? Tạp chí Luật sư Việt Nam đã tìm hiểu về HLS như sau.
Trốn trại tâm thần ra ngoài tranh chấp đất đai?
Tại Bản án “lừa đảo chiếm đoạt tài sản” số-208/2019/HS-ST, ngày 29/11/2019 của TAND TP. Phan Thiết, tỉnh Bình Thuận (nay là Tòa án khu vực 10-Lâm Đồng), Thẩm phán, chủ tọa phiên tòa, Phạm Phong Lan đã tuyên: “Bị cáo HLS 28 (hai mươi tám) tháng và 14 (mười bốn) ngày tù. Thời hạn chấp hành hình phạt tù tính từ ngày bị bắt giam 11 tháng 3 năm 2017. Do thời hạn phạt tù bằng thời gian bị cáo bị tạm giam cộng với thời gian bị cáo bị bắt buộc chữa bệnh nên bị cáo đã chấp hành xong hình phạt tù”.
Theo Bản án 208, thì HLS “bị bắt buộc chữa bệnh” tại Viện Pháp y tâm thần Trung ương Biên Hòa (VPYTTTWBH) từ ngày 11/3/2017 cho đến ngày 29/11/2019. HLS có hay không “bị bắt buộc chữa bệnh” tâm thần như nội dung Bản án 208?
Quay trở lại trong quá trình điều tra, Công an PTBT (nay là Công an PTLĐ), điều tra như sau: “Trong quá trình tạm giam để điều tra, gia đình HLS cung cấp thông tin trước đây Sơn bị bệnh thần kinh và có thời gian điều trị tại VPYTTTWBH. Kết quả xác minh do VPYTTTWBH cung cấp thông tin: “HLS có điều trị nội trú tại Viện từ ngày 28/7/2003 đến ngày 24/9/2003; chuẩn đoán bệnh: Loạn tâm thần thực tổn”.
Ngày 04/5/2017, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an PTBT nay là Công an PTLĐ đã ra Quyết định trưng cầu giám định số 287 để giám định tâm thần đối với HLS. Tại Kết luận giám định pháp y tâm thần số 258/KL-VPYTW ngày 12/6/2017 của VPYTTTWBH, kết luận: “Về y học: Trước, trong và sau khi gây án: đương sự bị bệnh Rối loạn cảm xúc không ổn định (suy nhược) thực tổn (F006.6-ICD.10). Hiện nay: đương sự bị bệnh Rối loạn stress sau chấn / Rối loạn cảm xúc không ổn định (suy nhược) thực tổn (F43.1 / F06.6- ICD.10).Về năng lực nhận thức và điều khiển hành vi: Tại thời điểm gây án: Đương sự bị hạn chế năng lực nhận thức và điều khiển hành vi/Hiện nay: Đương sự chưa đủ năng lực nhận thức và điều khiển hành vi để làm việc với cơ quan pháp luật”.
Biên bản chính quyền đại phương xác lập hành vi của Hồ Lương Sơn trong thời gian "Bị bắt buộc chữa bệnh".
Theo tuyên án của chủ tọa phiên tòa Phạm Phong Lan, thời gian chấp hành án của HLS đã được cấn trừ vào thời gian bị cáo bị “bắt buộc chữa bệnh”.Theo luật định, “bị bắt buộc chữa bệnh” là phải ở nội trú điều trị tại VPYTTTWBH, cụ thể ông Sơn bị bắt tạm giam 11/3/2017 cho đến ngày 29/11/2019. Vậy, trong thời gian được “cấn trừ” theo bản án, HLS có điều trị tại VPYTTTWBH hay không?
Theo đơn tố cáo của người dân: “Ngày 01/3/2019, Công an xã Hàm Mỹ nay là Công an xã Tuyên Quang, tỉnh Lâm Đồng phối hợp với các cán bộ là đại diện của UBND xã Hàm Mỹ nay là UBND xã Tuyên Quang, tỉnh Lâm Đồng, trực tiếp đến hiện trường xảy ra sự việc để ghi nhận, lấy lời khai của ông HLS nội dung theo “Biên Bản ghi nhận hiện trạng” lúc 14h ngày 01/3/2019.
Tháng 09/2019, Công an huyện Hàm Thuận Nam nay là Công an xã Hàm Thuận Nam, tỉnh Lâm Đồng, phối hợp với cơ quan ban ngành liên quan như VKSNDTC huyện Hàm Thuận Nam, nay là VKSND khu vực 11, tỉnh Lâm Đồng, Công an xã Hàm Mỹ nay là Công an xã Tuyên Quang, tỉnh Lâm Đồng, cán bộ thuộc UBND xã Hàm Mỹ nay là UBND xã Tuyên Quang, tỉnh Lâm Đồng trực tiếp đến hiện trường khu đất để xem xét hiện trạng và kiểm đếm số lượng cây trồng bị ông Sơn hủy hoại, tồng hợp thiệt hại để làm căn cứ giải quyết vụ việc”.
HLS cùng vợ là Trang, đã đi chiếm đất trong thời gian HLS, theo Bản án 208, phải “bị bắt buộc chữa bệnh” tại VPYTTTWBH. Cụ thể, theo đơn tố cáo của người dân, chủ sử dụng các diện tích đất như sau.
Quyền sử dụng đất có diện tích 18,427m2 theo giấy chứng nhận QSDĐ số AD 514611 do UBND huyện Hàm Thuận Nam, tỉnh Bình Thuận nay là UBND xã Hàm Thuận Nam, tỉnh Lâm đồng cấp cho bà Nguyễn Thị Thu ngày 30/12/2005
Quyền sử dụng đất có diện tích 3569,0m2 theo giấy chứng nhận QSDĐ số AG011369 do UBND huyện Hàm Thuận Nam, Tỉnh Bình Thuận nay là Xã Hàm Thuận Nam - Tỉnh Lâm đồng cấp cho ông Nguyễn Văn Hiền Phúc ngày 27/07/2006.
Quyền sử dụng đất có diện tích 7646,0m2 theo giấy chứng nhận QSDĐ số AĐ 038911 do UBND huyện Hàm Thuận Nam, tỉnh Bình Thuận nay là UBND xã Hàm Thuận Nam, tỉnh Lâm Đồng cấp cho bà Nguyễn Thị Hồng ngày 30/12/2005.
Quyền sử dụng đất có diện tích 15371,0m2 theo giấy chứng nhận QSDĐ số AD 514605 do UBND huyện Hàm Thuận Nam, tỉnh Bình Thuận nay là UBND xã Hàm Thuận Nam-tỉnh Lâm Đồng cấp cho ông Lê Văn Tám ngày 30/12/2005.
Tổng cộng HLS cùng vợ là Trang chiếm đoạt đất của người khác hơn 2,66ha.
Trích vụ án 208 lừa đảo chiếm đoạt tài sản mà HLS nhận 28 tháng 14 ngày nhưng được cấn trừ khỏi thi hành án...
Tạp chí Luật sư Việt Nam đã làm việc tại UBND xã Tuyên Quang, tỉnh Lâm Đồng. Lãnh đạo xã Tuyên Quang, tỉnh Lâm Đồng này nắm rất rõ vụ việc HLS cùng vợ chiếm đất của người khác và gây rối trật tự công cộng trên địa bàn xã Hàm Mỹ, tỉnh Bình Thuận cũ. Để chứng minh vụ việc HLS và vợ chiếm đất người khác trong thời gian HLS phải bị “bắt buộc chữa bệnh” tại VPYTTTWBH, lãnh đạo xã cho phóng viên xem những biên bản vi phạm hành chánh của HLS cùng vợ trước ngày 29/11/2019, và nói: “ Theo nguyên tắc, tôi chỉ cho nhà báo xem để chứng minh sự việc là có thật. Tôi không cho nhà báo sao chụp...”.
Tạp chí Luật sư Việt Nam đã gặp điều tra viên, điều tra vụ việc vào tháng 09/2019 ( xin giấu tên). Điều tra viên này thuộc Đội điều tra cảnh sát kinh tế Công an Huyện Hàm Thuận Nam nay là Xã Hàm Thuận Nam, tỉnh Lâm Đồng. Điều tra viên này tâm sựu với Tạp chí Luật sư Việt Nam, “Tôi là người điều tra sự việc, nhưng HLS và Trang không có mặt, không ký vào biên bản nên tôi đề xuất việc tranh chấp đất đai này thuộc lĩnh vực dân sự. Còn việc HLS gây rối trật tự công cộng, tôi ghi nhận thực tế hiện trường và báo cáo lên lãnh đạo...”.
Tạp chí Luật sư Việt Nam sẽ thông tin tiếp.
Luật sư Trần Quốc Tuấn, Văn phòng Luật sư Quốc Tuấn Phát, Đoàn Luật sư tỉnh Đồng Nai nhận định:
Theo quy định tại Điều 49 Bộ luật Hình sự 2015 quy định về việc bắt buộc chữa bệnh đối với người phạm tội như sau:
- Đối với người thực hiện hành vi nguy hiểm cho xã hội trong khi mắc bệnh quy định tại Điều 21 Bộ luật Hình sự 2015 như người thực hiện hành vi nguy hiểm cho xã hội trong khi đang mắc bệnh tâm thần, một bệnh khác làm mất khả năng nhận thức hoặc khả năng điều khiển hành vi của mình thì Viện kiểm sát hoặc Tòa án căn cứ vào kết luận giám định pháp y, giám định pháp y tâm thần có thể quyết định đưa họ vào một cơ sở điều trị chuyên khoa để bắt buộc chữa bệnh.
- Đối với người phạm tội trong khi có năng lực trách nhiệm hình sự nhưng trước khi bị kết án đã mắc bệnh tới mức mất khả năng nhận thức hoặc khả năng điều khiển hành vi của mình, thì căn cứ vào kết luận giám định pháp y, giám định pháp y tâm thần, Tòa án có thể quyết định đưa họ vào một cơ sở điều trị chuyên khoa để bắt buộc chữa bệnh. Sau khi khỏi bệnh, người đó có thể phải chịu trách nhiệm hình sự.
- Đối với người đang chấp hành hình phạt tù mà bị bệnh tới mức mất khả năng nhận thức hoặc khả năng điều khiển hành vi của mình, thì căn cứ vào kết luận giám định pháp y, giám định pháp y tâm thần, Tòa án có thể quyết định đưa họ vào một cơ sở điều trị chuyên khoa để bắt buộc chữa bệnh. Sau khi khỏi bệnh, nếu không có lý do khác để miễn chấp hành hình phạt, thì người đó phải tiếp tục chấp hành hình phạt.
Thời gian bắt buộc chữa bệnh được trừ vào thời hạn chấp hành hình phạt tù.
Chế độ quản lý, điều trị đối với người phạm tội bị bắt buộc chữa bệnh: Kể từ thời điểm người bị bắt buộc chữa bệnh, cơ sở bắt buộc chữa bệnh tâm thần có trách nhiệm quản lý và điều trị người bị bắt buộc chữa bệnh. Việc quản lý và điều trị người bị bắt buộc chữa bệnh được thực hiện như đối với những người bị bệnh tâm thần khác và không được phân biệt đối xử.
Trường hợp người bị bắt buộc chữa bệnh trốn: Tại Điều 10 Nghị định 64/2011/NĐ-CP thì khi có người bị bắt buộc chữa bệnh trốn, cơ sở bắt buộc chữa bệnh tâm thần phải lập biên bản và thông báo ngay cho cơ quan đã ra quyết định áp dụng biện pháp bắt buộc chữa bệnh, cơ quan đã đề nghị áp dụng biện pháp bắt buộc chữa bệnh và gia đình của người bị bắt buộc chữa bệnh biết để phối hợp truy tìm; đồng thời, phải chủ trì tổ chức ngay các biện pháp để truy tìm như đối với người bị bệnh tâm thần khác và báo cho cơ quan Công an cấp tỉnh nơi có cơ sở bắt buộc chữa bệnh tâm thần biết để cùng phối hợp truy tìm.
Kết luận: Như vậy, trong thời gian ông HLS đang bị Toà án ra quyết định buộc phải chữa bệnh tại VPYTTTWBH thì ông Sơn phải chấp hành quyết định này của Toà án, nếu bỏ trốn thì phải chịu trách nhiệm theo quy định trên.
