Trình bày tờ trình dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Tố tụng hình sự tại Kỳ họp thứ 9, Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân Tối cao Nguyễn Huy Tiến cho biết, dự thảo quy định TAND khu vực có thẩm quyền xét xử sơ thẩm đối với vụ án hình sự về các tội phạm mà mức cao nhất của khung hình phạt đến 20 năm tù, trừ một số trường hợp án nghiêm trọng, phức tạp thuộc thẩm quyền truy tố, xét xử của VKSND, TAND cấp tỉnh.
Đồng thời, dự thảo cũng bổ sung thẩm quyền kháng nghị giám đốc thẩm, tái thẩm hình sự của Viện trưởng VKSND cấp tỉnh và thẩm quyền kháng nghị giám đốc thẩm của Chánh án TAND cấp tỉnh đối với bản án có hiệu lực pháp luật của TAND khu vực; giữ nguyên thẩm quyền truy tố, xét xử của VKS, Tòa án quân sự.
Ảnh minh họa.
Trình bày Báo cáo thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng cho biết, Ủy ban tán thành sự cần thiết sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ Luật Tố tụng hình sự nhằm kịp thời thể chế hóa các nghị quyết, kết luận của Đảng và khắc phục bất cập, xử lý một số vấn đề cấp bách, phát sinh trong thực tiễn giải quyết vụ án hình sự thời gian qua.
Trong đó, về thẩm quyền xét xử của TAND khu vực, Tờ trình nêu 02 loại ý kiến liên quan đến thẩm quyền xét xử của TAND khu vực. Ủy ban cơ bản tán thành với loại ý kiến thứ hai về việc giao TAND khu vực có thẩm quyền xét xử sơ thẩm hầu hết các vụ án hình sự. Quy định này phù hợp với chủ trương phân cấp, phân quyền, tránh dồn án lên cơ quan tố tụng cấp trên, phù hợp với mô hình của TAND khu vực được cơ cấu lại trên cơ sở sáp nhập từ 02 đến 03 TAND cấp huyện hiện nay và cơ bản bảo đảm đồng bộ với định hướng tăng thẩm quyền cho TAND khu vực trong lĩnh vực án dân sự, hành chính, được giao xét xử tất cả các vụ án này ở cấp sơ thẩm.
Bên cạnh đó, Ủy ban đề nghị cân nhắc không nên quy định dẫn chiếu trực tiếp đến “các vụ án thuộc diện Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực theo dõi, chỉ đạo”, mà cụ thể hóa theo hướng dẫn chiếu đến các vụ án có tính chất phức tạp tuy thuộc thẩm quyền của TAND khu vực nhưng cần thiết giao cho TAND cấp tỉnh xét xử.
Tại dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015, cơ quan soạn thảo đề xuất 02 phương án sửa đổi, bổ sung Điều 268 Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015 về thẩm quyền xét xử của Tòa án.
Phương án 1: Sửa đổi, bổ sung khoản 1 Điều 268 như sau:
Tòa án nhân dân khu vực và Tòa án quân sự khu vực xét xử sơ thẩm những vụ án hình sự về tội phạm mà mức cao nhất của khung hình phạt do Bộ luật Hình sự quy định dưới 20 năm tù trừ những tội phạm:
- Các tội xâm phạm an ninh quốc gia;
- Các tội phá hoại hòa bình, chống loài người và tội phạm chiến tranh;
- Các tội quy định tại các Điều 123, 125, 126, 227, 277, 278, 279, 280, 282,283, 284, 286, 287, 288, 337, 368, 369, 370, 371, 399 và 400 của Bộ luật Hình sự;
- Các tội phạm được thực hiện ở ngoài lãnh thổ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam.
Tòa án nhân dân cấp tỉnh và Tòa án quân sự cấp quân khuxét xử sơ thẩm những vụ án:
- Vụ án hình sự về các tội phạm không thuộc thẩm quyền của Tòa án nhân dân khu vực và Tòa án quân sự khu vực;
- Vụ án hình sự có bị cáo, bị hại, đương sự ở nước ngoài hoặc tài sản có liên quan đến vụ án ở nước ngoài;
- Vụ án hình sự thuộc thẩm quyền xét xử của Tòa án nhân dân khu vực và Tòa án quân sự khu vực nhưng có nhiều tình tiết phức tạp khó đánh giá, thống nhất về tính chất vụ án hoặc liên quan đến nhiều cấp, nhiều ngành; vụ án mà bị cáo là Thẩm phán, Kiểm sát viên, Điều tra viên, cán bộ lãnh đạo chủ chốt ở huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh, thành phố thuộc thành phố trực thuộc Trung ương, người có chức sắc trong tôn giáo hoặc có uy tín cao trong dân tộc ít người".
Phương án 2: Sửa đổi, bổ sung Điều 268 như sau:
Tòa án nhân dân khu vực xét xử sơ thẩm những vụ án hình sự về tội phạm ít nghiêm trọng, tội phạm nghiêm trọng, tội phạm rất nghiêm trọng, tội phạm đặc biệt nghiêm trọng có mức cao nhất của khung hình phạt đối với tội ấy dưới 20 năm tù, trừ vụ án thuộc diện Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực theo dõi, chỉ đạo.
Tòa án nhân dân cấp tỉnh xét xử sơ thẩm những vụ án hình sự:
- Về tội phạm đặc biệt nghiêm trọng có mức cao nhất của khung hình phạt đối với tội ấy từ 20 năm tù, tù chung thân hoặc tử hình;
- Về vụ án thuộc diện Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực theo dõi, chỉ đạo.
Tòa án quân sự khu vực xét xử sơ thẩm những vụ án hình sự về tội phạm ít nghiêm trọng, tội phạm nghiêm trọng và tội phạm rất nghiêm trọng, trừ những tội phạm:
- Các tội xâm phạm an ninh quốc gia;
- Các tội phá hoại hoà bình, chống loài người và tội phạm chiến tranh;
- Các tội quy định tại các Điều 123, 125, 126, 227, 277, 278, 279, 280, 282,283, 284, 286, 287, 288, 337, 368, 369, 370, 371, 399 và 400 của Bộ luật Hình sự;
- Các tội phạm được thực hiện ở ngoài lãnh thổ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam.
Tòa án quân sự cấp quân khu xét xử sơ thẩm những vụ án:
- Vụ án hình sự về các tội phạm không thuộc thẩm quyền của Tòa án quân sự khu vực;
- Vụ án hình sự có bị cáo, bị hại, đương sự ở nước ngoài hoặc tài sản có liên quan đến vụ án ở nước ngoài;
- Vụ án hình sự thuộc thẩm quyền xét xử của Tòa án quân sự khu vựcnhưng có nhiều tình tiết phức tạp khó đánh giá, thống nhất về tính chất vụ án hoặc liên quan đến nhiều cấp, nhiều ngành; vụ án mà bị cáo là Thẩm phán, Kiểm sát viên, Điều tra viên, cán bộ lãnh đạo chủ chốt ở chính quyền địa phương, người có chức sắc trong tôn giáo hoặc có uy tín cao trong dân tộc ít người.
