Tài sản chung của vợ chồng được quy định ra sao?

(LSO) - Tài sản chung của vợ chồng được quy định tại Điều 33 Luật Hôn nhân và gia đình 2014. Điều luật này quy định 03 nội dung cơ bản về chế độ tài sản chung của vợ chồng.

Xác định tài sản chung của vợ chồng

Tài sản chung của vợ chồng gồm tài sản do vợ, chồng tạo ra, thu nhập do lao động, hoạt động sản xuất, kinh doanh, hoa lợi, lợi tức phát sịnh từ sản riêng và thu nhập hợp pháp khác trong thời kỳ hôn nhân, trừ trường hợp quy định tại khoản 1 Điều 40 của Luật này; tài sản mà vợ chồng được thừa kế chung hoặc được tặng cho chung và tài sản khác mà vợ chồng thỏa thuận là tài sản chung.

Quyền sử dụng đất mà vợ, chồng có được sau khi kết hôn là tài sản chung của vợ chồng, trừ trường hợp vợ hoặc chồng được thừa kế riêng, được tặng cho riêng hoặc có được thong qua giao dịch bằng tài sản riêng.

Xác định hình thức sở hữu và mục đích sử dụng

- Về hình thức sở hữu tài sản chung của vợ chồng thuộc sở hữu chung hợi nhất. Vì vậy, không thể tách rời để xác định quyền nghĩa vụ mà cả vợ và chồng đều có quyền, nghĩa vụ ngang nhau đối với tài sản.

Điều này cũng làm hạn chế việc tự ý, đơn phương thực hiện quyền, nghĩa vụ đối với tài sản chung của một bên vợ hoặc chồng.

- Về mục đích sử dụng tài sản chung của vợ chồng được dùng vào việc bảo đảm nhu cầu của gia đình, thực hiện nghĩa vụ chung cảu vợ chồng, chẳng hạn như dùng để trả khoản nợ chung của vợ chồng.

Nguyên tắc xác định tài sản riêng, tài sản chung của vợ chồng khi có tranh chấp

Trong trường hợp vợ, chồng có tranh chấp tài sản (thường là gắn liền với việc giải quyết ly hôn) mà một hoặc hai bên cho rằng tài sản tranh chấp là của riêng, thì phải có nghĩa vụ chứng minh bằng việc xuất trình các chứng cứ chứng minh đó là tài sản riêng.

Nếu họ không đủ căn cứ chứng minh đó là tài sản riêng thì tài sản tranh chấp đương nhiên được coi là tài sản chung.

Nguyên tắc này có ưu điểm loại bỏ (giảm bớt) quy trình chứng minh cho bên tranh chấp mà cho rằng tài sản tranh chấp là tài sản chung, nhằm giúp cho việc giải quyết tranh chấp tài sản chung của vợ chồng được nhanh chóng và chính xác.

Cần lưu ý thêm rằng, đăng ký quyền sở hữu, quyền sử dụng đối với tài sản chung được quy định tại Điều 34 Luật Hôn nhân và gia đình 2014. Điều 34 quy định mang tính nguyên tắc về việc đăng ký và đứng tên sở hữu sử dụng tài sản và việc giao dịch liên quan đến tài sản khi chỉ có một bên đứng tên sở hữu, sử dụng tài sản và khi có tranh chấp tài sản chung của vợ chồng, cụ thể như sau:

Theo hướng dẫn tại Nghị định 126/2014/NĐ-CP (ngày 31/12/2014) của Chính phủ, thì về việc đăng ký và ghi tên tài sản chung của vợ chồng phải đăng ký theo quy định tại Điều 34 của Luật Hôn nhân và gia đình bao gồm quyền sử đất, những tài sản khác mà pháp luật quy định phải đăng ký quyền sử dụng, quyền sở hữu.

Đối với tài sản chung của vợ chồng đã được đăng ký và ghi tên một bên vợ hoặc bên chồng thì vợ, chồng có quyền yêu cầu cơ quan có thẩm quyền cấp đổi giấy chứng nhận quyền sở hữu, quyền sử dụng đất để ghi tên của cả vợ và chồng.

Trong trường hợp tài sản chung được chia trong thời kỳ hôn nhân mà trong giấy chứng nhận quyền sở hữu, giấy chứng nhận quyền sử dụng đất ghi tên cả vợ và chồng thì bên được chia phần tài sản bằng hiện vật có quyền yêu cầu cơ quan đăng ký tài sản cấp lại giấy chứng nhận quyền sở hữu, giấy chứng nhận quyền sử dụng đất trên cơ sở văn bản thỏa thuận của vợ chồng hoặc quyết định của Tòa án về chia tài sản chung.

Về tranh chấp tài sản chung, thực hiện theo quy định tại khoản 3 Điều 33 Luật Hôn nhân và gia đình 2014. Hoặc nếu có tranh chấp tài sản chung giữa vợ và chồng, thì khởi kiện yêu cầu Tòa án giải quyết; trình tự, thủ tục giải quyết tranh chấp được thực hiện theo quy định của Bô luật Tố tụng dân sự 2015.

Luật sư LÊ TRỌNG HÙNG