Liên quan đến 2 ca mắc Covid-19 là ông Nguyễn Văn Thanh - Giám đốc Công ty Đầu tư xây dựng số 2 Hà Nội (Hacinco) và vợ, theo thông tin, số ca F1 xác định được của 2 vợ chồng đến 08h sáng ngày 13/5 là 150 người, trong đó 118 đã âm tính, 2 dương tính, số còn lại chưa có kết quả.
Việc cách ly ảnh hưởng rất lớn đến các quyền, cũng như gây thiệt hại về kinh tế đối với những người liên quan. Bên cạnh đó, việc làm này gây nguy cơ lớn về mắc bệnh Covid-19, nguy hiểm đến tính mạng của họ. Vậy, trong trường hợp này, 150 F1 có quyền khởi kiện ông Thanh được không? Quyền lợi và những thiệt hại của họ trong thời gian bị cách ly sẽ được xử lý như thế nào theo quy định của pháp luật?.
Về quyền khởi kiện, theo Điều 186 Bộ luật Tố tụng dân sự năm 2015 quy định về quyền khởi kiện vụ án thì cơ quan, tổ chức, cá nhân có quyền tự mình hoặc thông qua người đại diện hợp pháp khởi kiện vụ án (sau đây gọi chung là người khởi kiện) tại tòa án có thẩm quyền để yêu cầu bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình.
Như vậy, pháp luật không hạn chế quyền khởi kiện của cá nhân, tổ chức. Bất cứ một cơ quan, tổ chức hay cá nhân nào có đủ năng lực hành vi dân sự đều có quyền khởi kiện vụ án dân sự, nhằm bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho mình.
Do đó, trong trường hợp này, nếu 150 F1 chứng minh được những thiệt hại, quyền và lợi ích của mình bị xâm phạm do bệnh nhân nhiễm Covid-19 làm lây lan dịch bệnh thì họ hoàn toàn có quyền khởi kiện.
Về yêu cầu bồi thường thiệt hại, đối với các cá nhân làm lây lan dịch bệnh thì hành vi của các cá nhân đó cần được điều tra làm rõ. Trong trường hợp những người bị lây bệnh bị tổn hại đến tính mạng, sức khỏe, tài sản và có căn cứ rõ ràng cho thấy người lây bệnh đã có lỗi dẫn đến những thiệt hại đó thì những người bị nhiễm bệnh, bị cách ly hoàn toàn có quyền yêu cầu người làm lây lan dịch bệnh phải bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng.
Bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng là trách nhiệm dân sự do hành vi gây ra thiệt hại phát sinh giữa các chủ thể. Bên có hành vi trái pháp luật phải bồi thường cho bên bị thiệt hại.
Theo Luật sư Nguyễn Duy Bình, Đoàn Luật sư TP. HCM, căn cứ khoản 1, Điều 584, Bộ luật Dân sự năm 2015 quy định về căn cứ phát sinh trách nhiệm bồi thường thiệt hại như sau:
"Người nào có hành vi xâm phạm tính mạng, sức khoẻ, danh dự, nhân phẩm, uy tín, tài sản, quyền, lợi ích hợp pháp khác của người khác mà gây thiệt hại thì phải bồi thường, trừ trường hợp Bộ luật này, luật khác có liên quan quy định khác".
Căn cứ quy định trên, bệnh nhân nhiễm virus hoặc nghi nhiễm virus (gọi tắt là A) thuộc đối tượng phải cách ly nhưng cố tình không thực hiện cách ly và đi tiếp xúc với người khác (B) là hành vi trái pháp luật, gây ảnh hưởng tới B là buộc B phải cách ly - hạn chế một số quyền và thiệt hại về thu nhập trong những ngày bị cách ly.
Đây là thiệt hại xảy ra do lỗi của A, vì vậy A phải bồi thường thiệt hại cho B theo quy định pháp luật dân sự về trách nhiệm bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng. Trường hợp này nếu A không tự nguyện bồi thường thì B có quyền khởi kiện tại toà án nơi A cư trú để yêu cầu bồi thường thiệt hại. Trường hợp này B có quyền yêu cầu toà án giải quyết buộc A phải bồi thường 02 khoản: khoản thu nhập thực tế bị mất trong những ngày bị áp dụng biện pháp cách ly và khoản tổn thất về tinh thần do bị hạn chế một số quyền như quyền tự do đi lại, tự do cư trú. Trường hợp khi cách ly B phải tự lo chi phí ăn, ở và các chi phí khác thì có quyền yêu cầu bồi thường cả khoản này.
Theo Luật sư Hà Huy Từ, Đoàn Luật sư TP. Hà Nội cho biết, để góp phần ngăn chặn sự gia tăng phức tạp, nguy hiểm của dịch bệnh Covid-19, ngày 30/3/2020, Hội đồng thẩm phán TAND tối cao đã ban hành công văn số 45/TANDTC-PC về việc xét xử tội phạm liên quan đến phòng, chống dịch bệnh Covid-19.
Theo đó, người đã được thông báo mắc bệnh; người nghi ngờ mắc bệnh hoặc trở về từ vùng có dịch bệnh Covid-19 đã được thông báo cách ly mà thực hiện một trong các hành vi sau đây gây lây truyền dịch bệnh Covid-19 cho người khác thì bị coi là trường hợp thực hiện “hành vi khác làm lây lan dịch bệnh nguy hiểm cho người” quy định tại điểm c khoản 1 Điều 240 Bộ luật Hình sự và xử lý về tội làm lây lan dịch bệnh truyền nhiễm cho người: trốn khỏi nơi cách ly; không tuân thủ quy định về cách ly; từ chối, trốn tránh việc áp dụng biện pháp cách ly, cưỡng chế cách ly; không khai báo y tế, khai báo không đầy đủ hoặc khai báo gian dối.
Do đó, nếu có cơ sở chứng minh người trở về từ vùng có dịch bệnh Covid-19 nhưng đã có hành vi lây truyền dịch bệnh Covid-19 cho người khác thì những người bị ảnh hưởng liên quan có quyền làm đơn tố cáo gửi cơ quan chức năng để xử lý theo quy định của pháp luật.
THANH THANH
Giám đốc vi phạm quy định phòng chống dịch bệnh: Liệu có thể khởi tố vụ án hình sự?
