Án lệ là gì?
(LSVN) - Bài viết tìm hiểu những định nghĩa khác nhau về án lệ và so sánh với định nghĩa về án lệ của Việt Nam.
(LSVN) - Bài viết tìm hiểu những định nghĩa khác nhau về án lệ và so sánh với định nghĩa về án lệ của Việt Nam.
(LSVN) - Việt Nam là quốc gia thuộc hệ thống pháp luật dân sự nên hoạt động xét xử chủ yếu dựa trên quy định của luật thành văn. Tuy vậy, không phải lúc nào các nhà lập pháp cũng kịp thời ban hành quy định pháp luật để điều chỉnh các quan hệ xã hội mới phát sinh. Trong tố tụng dân sự, vấn đề giải quyết vụ việc khi chưa có điều luật áp dụng là một chế định lần đầu tiên được quy định trong pháp luật dân sự và pháp luật tố tụng dân sự Việt Nam. Tại khoản 2, Điều 14, Bộ luật Dân sự năm 2015 quy định Tòa án không được từ chối giải quyết vụ, việc dân sự vì lý do chưa có điều luật để áp dụng và được quy định cụ thể tại Điều 5 về áp dụng tập quán và Điều 6 về áp dụng tương tự pháp luật. Bài viết tập trung phân tích các quy định của pháp luật liên quan đến vấn đề này và một số vướng mắc, hạn chế từ thực tiễn áp dụng.
(LSVN) - Ngày 01/10/2023, Tòa án nhân dân (TAND) Tối cao đã ban hành Quyết định 364/QĐ-CA công bố thêm 07 án lệ đã được Hội đồng Thẩm phán TAND Tối cao thông qua.
(LSVN) – Mới đây, TAND Tối cao đã có văn bản trả lời kiến nghị của cử tri đề nghị làm rõ khái niệm “các quyết định khác của bản án” quy định tại khoản 2 Điều 70 của Bộ luật Hình sự”; việc áp dụng Án lệ số 47/2021/AL.
(LSVN) - Án lệ là những lập luận, phán quyết trong bản án, quyết định đã có hiệu lực pháp luật của Tòa án về một vụ việc cụ thể được Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân Tối cao lựa chọn và được Chánh án Tòa án nhân dân Tối cao công bố là án lệ để các Tòa án nghiên cứu, áp dụng trong xét xử. Vậy theo quy định của pháp luật, án lệ bị bãi bỏ trong trường hợp nào?
(LSVN) - Án lệ số 63/2023/AL được Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân Tối cao thông qua vào các ngày 01, 02, 03 tháng 02 năm 2023 và được công bố theo Quyết định số 39/QĐ-CA ngày 24/02/2023 của Chánh án Tòa án nhân dân Tối cao.
(LSVN) - Án lệ số 60/2023/AL được Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân Tối cao thông qua vào các ngày 01, 02, 03/02/2023 và được công bố theo Quyết định 39/QĐ-CA ngày 24/02/2023 của Chánh án Tòa án nhân dân Tối cao.
(LSVN) - Án lệ số 58/2023/AL đã được Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân Tối cao thông qua vào các ngày 01, 02, 03 tháng 02 năm 2023 và được công bố theo Quyết định số 39/QĐ-CA ngày 24 tháng 02 năm 2023 của Chánh án Tòa án nhân dân Tối cao.
(LSVN) - Án lệ số 57/2023/AL được Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân Tối cao thông qua vào các ngày 01, 02, 03/02/2023 và được công bố theo Quyết định số 39/QĐ-CA ngày 24/02/2023 của Chánh án Tòa án nhân dân Tối cao.
(LSVN) - Vừa qua, Tòa án nhân dân Tối cao đã ban hành Quyết định 39/QĐ-CA ngày 24/02/2023 công bố thêm 07 án lệ mới được Hội đồng Thẩm phán Toà án nhân dân Tối cao thông qua.
(LSVN) - Viện Kiểm sát nhân dân Tối cao vừa ban hành Công văn 443/VKSTC-V9 ngày 15/02/2023 giải đáp vướng mắc về nghiệp vụ kiểm sát việc giải quyết các vụ việc dân sự, hôn nhân và gia đình. Trong đó, Viện Kiểm sát nhân dân Tối cao giải đáp vướng mắc về việc áp dụng Án lệ số 03/2016.
(LSVN) - Chánh án Tòa án nhân dân Tối cao yêu cầu Tòa án mỗi địa phương phải giới thiệu 1 án lệ, các thành phố lớn thì nhiều hơn. Địa phương nào không giới thiệu thì không hoàn thành nhiệm vụ.
(LSVN) - Án lệ chính thức trở thành một loại nguồn luật trong hệ thống pháp luật nước ta kể từ khi Nghị quyết số 03/2015/NQ-HĐTP ngày 28/10/2015 của Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao về quy trình lựa chọn, công bố và áp dụng án lệ có hiệu lực pháp luật. Trong quá trình áp dụng, mặc dù Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao đã ban hành Nghị quyết số 04/2019/NQ-HĐTP ngày 18/6/2019 thay thế Nghị quyết số 03/2015/NQ-HĐTP và Tòa án nhân dân tối cao ban hành nhiều văn bản chỉ đạo tăng cường công tác phát triển án lệ, nhưng cho đến nay, số lượng án lệ được ban hành còn hạn chế, chưa đáp ứng kỳ vọng của Tòa án nhân dân tối cao và nhu cầu của đời sống pháp lý. Trong phạm vi bài viết này, tác giả phân tích thực trạng ban hành án lệ của Tòa án nhân dân tối cao; nguyên nhân ảnh hưởng đến việc phát triển án lệ và đề xuất giải pháp khắc phục.
(LSVN) - Trong ba ngày 23 - 25/02 Hội đồng Thẩm phán TANDTC đã tiến hành phiên họp lần thứ nhất năm 2021 dưới sự chủ trì của ông Nguyễn Hòa Bình, Ủy viên Bộ Chính trị, Chánh án TANDTC.
(LSVN) - Việc phân tích, so sánh các tiêu chí lựa chọn án lệ theo quy định của pháp luật Việt Nam hiện nay với những nước có bề dày lịch sử trong việc sử dụng án lệ mà Cộng hòa Pháp là một trong những trường hợp điển hình từ đó rút ra kinh nghiệm cho nước ta là điều hết sức cần thiết.
(LSVN) - Trong 02 ngày 26 và 27/4/2021 tại Vĩnh Phúc, Tòa án nhân dân (TAND) Tối cao đã tổ chức Hội thảo khoa học về các chuyên đề với 4 nội dung quan trọng: Đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của TAND tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả theo Nghị quyết Trung ương 6 khóa XII của Đảng; Định hướng hoàn thiện chế định Hội thẩm nhân dân (HTND) đáp ứng yêu cầu cải cách tư pháp; Tham vấn đối với dự thảo Đề án Bảo vệ người dưới 18 tuổi trong hoàn cảnh pháp lý đặc biệt; và Công tác phát triển án lệ giai đoạn 2016-2021, định hướng giai đoạn 2021-2030.
(LSVN) - Ban chỉ đạo các Chương trình phòng, chống tội phạm, Tòa án nhân dân tối cao vừa ban hành Công văn 50/TANDTC-TH năm 2021 về việc thực hiện Chương trình phòng, chống mua bán người giai đoạn 2021-2025 và định hướng đến năm 2030 của hệ thống Tòa án nhân dân. Theo đó, tăng cường công tác tổng kết thực tiễn xét xử các vụ án về mua bán người làm cơ sở để sửa đổi Nghị quyết 02/2019/NQ-HĐTP hướng dẫn áp dụng Điều 150, Điều 151 Bộ luật Hình sự và nghiên cứu phát triển án lệ.
(LSVN) – Ngày 22/6, Liên đoàn Luật sư Việt Nam ban hành Quyết định số 59/QĐ-LĐLSVN về việc thành lập Tổ công tác phát triển án lệ.
(LSVN) - Chiều 16/7, TANDTC phối hợp với UNDP và tố chức Liên minh Châu Âu tổ chức Hội thảo trực tuyến lấy ý kiến góp ý đối với các dự thảo Án lệ. Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Ban cán sự Đảng, Chánh án TANDTC Nguyễn Hòa Bình và Phó Chánh án TANDTC Nguyễn Trí Tuệ chủ trì hội thảo.
(LSVN) - Quá trình giải quyết các vụ việc, vụ án luôn cần được đảm bảo có căn cứ, hợp pháp, khách quan và đúng quy định của pháp luật. Trên cơ sở vận dụng các quy phạm pháp luật để giải quyết các vụ án liên quan thể hiện sự nghiêm minh và hoàn thiện của hệ thống pháp luật Việt Nam. Tuy nhiên, các quan hệ xã hội được pháp luật điều chỉnh rất đa dạng và liên tục biến đổi. Vì vậy, trong nhiều trường hợp chưa có quy phạm pháp luật để giải quyết hoặc không thể áp dụng tương tự pháp luật thì cần áp dụng án lệ, tập quán và lẽ công bằng vào quá trình giải quyết vụ án. Qua đó, thể hiện được sự đa dạng và linh hoạt của quá trình giải quyết vụ án và phù hợp với nguyên tắc Tòa án không được từ chối giải quyết vụ việc, vụ án vì lý do chưa có điều luật để áp dụng.
(LSVN) - Chánh án TAND Tối cao vừa ban hành Quyết định số 594/QĐ-CA ngày 31/12/2021 về việc công bố 9 án lệ đã được Hội đồng Thẩm phán TAND Tối cao thông qua ngày 25/11/2021. Đồng thời, yêu cầu các TAND và Toà án Quân sự có trách nhiệm nghiên cứu, áp dụng án lệ trong xét xử từ ngày 01/02/2022.
(LSVN) - Án lệ số 45/2021/AL1 được Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân Tối cao thông qua ngày 25/11/2021 và được công bố theo Quyết định số 594/QĐ-CA ngày 31/12/2021 của Chánh án Tòa án nhân dân Tối cao.
(LSVN) - Án lệ số 50/2021/AL1 được Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân Tối cao thông qua ngày 25/11/2021 và được công bố theo Quyết định số 594/QĐ-CA ngày 31/12/2021 của Chánh án TAND Tối cao.
(LSVN) - Việc bổ sung án lệ là một nguồn luật áp dụng trong hoạt động xét xử của tòa án đã đáp ứng được nhu cầu giải quyết các tranh chấp phát sinh ngày càng đa dạng, phong phú trong đời sống dân sự. Tuy nhiên, việc hiểu đúng đắn về các điều kiện áp dụng án lệ, khi nào cần áp dụng, áp dụng thế nào… cũng là một vấn đề cần tiếp tục nghiên cứu, tổng kết để bảo đảm cho việc áp dụng án lệ trong hoạt động xét xử có hiệu quả hơn.
Tổng Biên tập: Thạc sĩ Đặng Ngọc Luyến
Phó Tổng Biên tập: TS. LS. Liêu Chí Trung
Phó Tổng Biên tập: Trần Mạnh Quyết
Hotline: 0902251819
VP đại diện tại khu vực Bắc Trung Bộ: Số 68B, đường Trương Vân Lĩnh, TP. Vinh, Nghệ An
0913.028.862 nbbinhtrongna@gmail.com
Bản quyền thuộc về Tạp chí điện tử Luật sư Việt Nam
Giấy phép số 366/GP-BTTTT, ngày 21/8/2020 và Giấy phép bổ sung số 388/GP-BTTTT, ngày 16/10/2023 do Bộ Thông tin Truyền thông cấp