(LSO) - Sau thời gian các y bác sĩ tham gia chống dịch, ngày tuyên bố khống chế thành công dịch, đó là thời khắc các bác sĩ thở phào nhẹ nhõm. Tất cả đều cảm thấy tự hào, rằng mình đã hoàn thành sứ mệnh đặc biệt.
Tắmcho bệnh nhân
Thấm thoát đã 17 năm trôi qua chống chọi với đại dịch SARS, nhưng những kỷ niệm vẫn mãi in sâu trong tâm trí ThS. Phạm Thị Ngọc Dung - nguyên Trưởng phòng Điều dưỡng (hiện là chuyên gia về điều dưỡng tại Bệnh viện Bệnh nhiệt đới Trung ương) và các bạn đồng nghiệp.
Với bà Dung, tất cả cácbạn đồng nghiệp của bà tham gia phòng chống SARS ngày ấy, họ đều mang một tâmlý chung đó là sự lo lắng, hoang mang, sợ hãi và một chút ngại ngần. Bởi, vì tấtcả các y bác sĩ lúc đó đứng trước rất nhiều áp lực và nhiều khó khăn.
“Áp lực thứ nhất, chúngtôi đang phải đối mặt với một dịch bệnh hết sức nguy hiểm SARS, dịch bệnh cónguy cơ lây nhiễm và tử vong rất cao. Đã có rất nhiều bạn đồng nghiệp của chúngtôi bị lây nhiễm SARS, có những đồng nghiệp đã ra đi mãi mãi.
Áp lực thứ hai là chúngtôi là điều dưỡng, nhiệm vụ là chăm sóc người bệnh, tiếp xúc trực tiếp nhiều nhấtbên người bệnh. Chúng tôi thực hiện công tác chăm sóc người bệnh toàn diện: vềchuyên môn như tiêm truyền, cho người bệnh uống thuốc, chăm sóc về dinh dưỡng;chăm sóc về tinh thần và vệ sinh cá nhân cho người bệnh. Do đó, nguy cơ lây nhiễm bệnh rất cao.
Áp lực thứ 3 là từ phíagia đình, lo lắng cho người thân của họ đang phải đương đầu với sự nguy hiểmkhông biết tính mạng người thân của họ ra sao? Có nhiều chị em con còn rất nhỏchưa đầy một tuổi, có những chị bị mắc các bệnh mạn tính, nhưng tất cả vẫnkhông một chút ngần ngại khi tham gia chống dịch. Ngoài ra, còn áp lực từ xã hội,họ sợ tiếp xúc với chúng tôi sẽ bị lây nhiễm, vậy họ xa lánh, ngại tiếp xúc vớichúng tôi. Có những đồng nghiệp của chúng tôi có chồng, vợ, con cái phải nghỉlàm việc, hoặc phải nghỉ học ở nhà bởi vì có bố mẹ,chồng vợ tham gia chống SARS”, bà Dung kể.
Suốt 45 ngày đêm chiến đấu với dịch SARS, là 45 ngày đêm nhân viên y tế và người bệnh cùng nhau chia sẻ khó khăn, áp lực và hiểm nguy.
Kỷ niệm trong khu cáchly mà bà Dung không thể nào quên được đó chính là việc vệ sinh cá nhân cho ngườibệnh hoàn toàn do điều dưỡng thực hiện. “Có những người bệnh chúngtôi xin phép để tắm, gội đầu có khi đến 3 lần/ngày mà người bệnh vẫn chưa đồngý cho chúng tôi chăm sóc. Có người bệnh khi chúng tôi vệ sinh cá nhân cho họ, họ cứ ngạingùng, hơi có chút e thẹn khi chúng tôi tiến hành chăm sóc. Họnói ‘từkhi lớn lên đến giờ, chưa bao giờ được người khác tắm, gội đầu như thế này’, họcứ lúng túng, ngượng ngùng mãi. Hay có những bệnh nhân cứ nắm chặt tay điều dưỡng‘chị ởlại đây với em, đừng bỏ em một mình’, lúc đó chúng tôi lại động viên, chuyệntrò để bệnh nhân yên tâm điều trị”.
Bà Dung bộc bạch: “Dùkhó khăn, áp lực là vậy nhưng cũng không khuất phục được chúng tôi. Chúng tôi nhận thấy rằng, tất cả chúng tôi tham gia chống SARS ngày ấy, họđều đã xác định được trách nhiệm của mình đó là nghề Y là nghề cứu người, chúngtôi lựa chọn lĩnh vực làm việc trong môi trường truyền nhiễm là phải luôn luônđối mặt với dịch bệnh, phải tiếp xúc với các bệnh truyền nhiễm”.
Niềm vui trở lại
ThS. BSCKII Nguyễn Hồng Hà - nguyên Phó Giám đốc bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương, Phó Chủ tịch Hội truyền nhiễm Việt Nam, một trong những bác sĩ trực tiếp trải qua đại dịch SARS không khỏi xúc động khi nhớ về chuỗi ngày chống dịch.
Ông nhớ lại, đạidịch SARS năm 2003 ban đầu là bệnhnhân Jonny Cheng người Mỹ gốc Hồng Kông được điều trị tại Bệnh viện Việt - Pháp. Bệnh nhân có biểu hiện nhiễm trùng hô hấp bình thường, Bệnhviện Việt – Pháp khi ấy cũng nhận thấy biểu hiện bệnh hơi khác với bệnh thôngthường, có lấy mẫu xét nghiệm virus nhưng không tìm ra.
Tiếp đó, có mời thêm mộtchuyên gia của WHO là Bác sĩ Carlo Urbani để cùng thăm khám. Sauvài ba ngày nhân viên và bệnhnhân của bệnh viện bắt đầu có biểu hiện sốt, con số ngày một tăng.
Theo Bác sĩ Hồng Hà, thời điểm năm 2003 khi ấy ông đang là Trưởng khoa cấp cứu của viện Y học lâm sàng các bệnh nhiệt đới (thuộc Bệnh viện Bạch Mai, nay là Bệnh viện Bệnh nhiệt đới Trung ương), ngày 08/3 các bác sĩ của Bệnh viện Việt - Pháp có mời ông sang hội chẩn cho Y tá Nguyễn Thị Lượng.
“Lúc đó, khi vào trongbệnh viện Việt - Pháp tôi thấy các bác sĩ thông báo và đã chuẩn bị phòng cách ly,quần áo bảo hộ, găng tay, khẩu trang để vào thăm khám. Lúc này,bệnh nhân Jonny Cheng xin trở về Hồng Kông để điều trị vì thấy lo lắng. Khi ấy,có 17 bệnh nhân thì có Y tá Lượng là nặng nhất, có biểu hiện khó thở, tổn thương tim phổi,chúng tôi thăm khám, theo dõi các biểu hiện và sau đó phải đặt ống thở máy cho Y tánày. Sau khi hội chẩn, tôi cũng như các chuyên gia, bác sĩ không rõ đây là bệnhgì, từ trước đến nay chưa gặp. Hướng điều trị khi ấy là dùng thuốc kháng sinhchống bội nhiễm, dùng các thuốc để hỗ trợ hô hấp và theo dõi”.
Đến sáng thứ hai, saukhi giao ban bệnh viện xong thì phía Bệnh viện Việt - Pháptổ chức cuộc họp, có Bác sĩ Carlo Urbani - đạidiện WHO; Phó Tổng giám đốc Bệnh viện Việt - Pháp Võ Văn Bản; GS. Trần Quỵ- Bệnhviện Bạch Mai; PGS. Nguyễn Đức Hiển - Phó Viện trưởng Viện Nhiệt đới Trung ươngvà Bác sĩ Nguyễn Hồng Hà.
Cuộc họp đã thống nhấtđây là bệnh dịch chưa xác định được nguyên nhân xảy ra ở Bệnh viện Việt - Pháp,quy mô có thể còn tăng nữa, những bệnh nhân tiến triển nặng và chưa loại trừ khả năng có thểtử vong.
Cácbác sĩ đã đưa ra quyết sách đó là tất cảnhân viên y tế của Bệnh viện Việt - Pháp được giữ lại viện để điềutrị, còn bệnh nhân không phải nhân viên thì Bệnh viện Bạch Mai thu xếp điều trị. Nếu bệnhnhân khó thở nhiều cần phải thở máy thì Bệnh viện Bạch Mai hỗ trợ thêm.
Bệnh viện Việt -Pháp không có nhà tang lễ, ông Carlo Urbani nói nếu có nhiều bệnh nhân nặng vàtử vong thì phải đảm bảo đúng quy trình xử lý trường hợp tử vong dịch, và Bệnhviện Bạch Mai phải hỗ trợ việc này.
Cuối cùng, phải báo cáo khẩn cấp Bộ Y tế để có đáp ứng, thôngbáo quốc tế.
Ngay sau đó, Bộ Y tế đã thành lập ban chống dịch bệnh, thông báo quốc tế và thông báo cho các bộ. Từ ngày 11/3, Bệnh viện Việt - Pháp không tiếp nhận bệnh nhân đến khám, Bác sĩ Hồng Hà kể lại.
Khó khăn nhất tronggiai đoạn ấy chính là khôngcó khẩu trang, áo choàng…“Anh em bác sĩ đều xác định đây là nhiệm vụ và cũng sẵn sàng làm việc, đươngnhiên cũng có chút lo lắng.Đặc biệt, ngày 15/3có tin ông Cheng tử vong, càng lo hơn. Nhưng về mặt tinh thần thì anh em rất sẵnsàng. Lúc đó, chỉ có nhân viên y tế và bệnh nhân, chăm sóc ăn uống đều một taynhân viên y tế làm hết.Bệnh viện Bạch Mai cũng hỗ trợ kỹ thuật, cung cấp bữa ăn cho các bệnhnhân, bác sĩ tại đây. Viện phí chưa tính đến, trước hết là miễn để chữa bệnh”, Bác sĩ Hồng Hà nói.
Sau thời gian các y bácsĩ tham gia chống dịch, ngày tuyên bố khống chế thành công dịch, đó là thời khắccác bác sĩ thở phào nhẹ nhõm.
“Cảm thấy tự hào, thấy rằng mình đã hoàn thành sứ mệnh đặc biệt và không một bác sĩ nào của viện chúng tôi bị nhiễm virus. Tuy nhiên, hay tin đồng nghiệp Bệnh viện Việt - Pháp tử vong cũng rất đau lòng, mỗi khi nhắc đến câu chuyện này chúng tôi đều cảm thấy có chút hụt hẫng”.
THANH HOA - THANH LIỄU
