Giải phóng mặt bằng Quốc lộ 7 đoạn qua Cầu Đậu, xã Diễn Cát đang bị ách tắc.
Lý do khiếu nại
Để thực hiện dự án đầu tư xây dựng Cầu Đậu tại Km 3+800 Quốc lộ 7 thuộc xã Diễn Cát (giai đoạn từ năm 2005 -2007) theo Quyết định số 2622/QĐ-CĐBVN ngày 23/11/2005, 12 hộ dân sử dụng đất vườn ao bị thu hồi đất với giá bồi thường là 26.000đồng/m2. Cụ thể: Hộ ông Đặng Ngọc Trường có 2 thửa đất bị thu hồi 403,7m2 nhưng chỉ được bồi thường 7.064.200 đồng; hộ bà Nguyễn Thị Thu bị thu hồi 183m2 đất nhưng chưa được bồi thường; hộ bà Nguyễn Thị Thúy bị thu hồi 111m2 đất nhưng chỉ được bồi thường 2.106.000 đồng; hộ bà Tăng Thị Liên bị thu hồi vĩnh viễn 186m2, thu hồi tạm thời 30m2 nhưng chưa được bồi thường; hộ ông Lê Huy Mậu có diện tích bị thu hồi vĩnh viễn là 111m2, thu hồi tạm thời 30m2 nhưng chỉ được bồi thường 81m2 với số tiền là 2.106.000 đồng; hộ ông Tạ Danh Chinh có diện tích bị thu hồi là 110m2 nhưng Hội đồng bồi thường xác nhận chỉ có 80m2 “đất nông nghiệp hạng 2 trồng lúa” được bồi thường 2.080.000 đồng; hộ ông Đặng Hữu Giới bị thu hồi 240m2 đất nhưng Hội đồng bồi thường xác nhận chỉ có 180m2 đất nông nghiệp, được bồi thường 4.680.000 đồng; hộ bà Nguyễn Thị Tiến bị thu hồi vĩnh viễn 260m2 và 30m2 thu hồi tạm thời nhưng tại Biên bản xác định giá trị bồi thường ngày 09/11/2006, gia đình chỉ được tính 200m2 đất nông ngiệp là 5.200.000 đồng; hộ ông Tạ Danh Bảo được Hội đồng bồi thường huyện Diễn Châu lập biên bản kiểm đếm ngày 27/10/2005 thể hiện diện tích bị thu hồi vĩnh viễn là 230m2, thu hồi tạm thời là 30m2 nhưng chỉ được tính giá bồi thường là 200m2 là 5.200.000 đồng, tiền hỗ trợ là 4.000 đồng; hộ ông Tăng Ngọc Hưng có đất bị thu hồi vĩnh viễn là 232m2, đất bị thu hồi tạm thời là 30m2 nhưng chưa được bồi thường; hộ ông Lê Văn Tiến bị thu bồi vĩnh viễn 238m2, thu hồi tạm thời 30m2 nhưng chỉ được bồi thường theo giá đất nông nghiệp là 6.188.000 đồng; hộ bà Lưu Thị Vân có 385 m2 đất bị thu hồi (diện tích đất bị thu hồi vĩnh viễn 352m2) nhưng Biên bản xác định giá trị bồi thường do Hội đồng bồi thường lập ngày 09/11/2006 xác nhận: Đất ở là 6.650.000 đồng; đất vườn là 16.150.000 đồng; đất nông nghiệp là 5.720.000 đồng.
Không đồng tình với phương án bồi thường nêu trên, các hộ có tên trên làm đơn kiến nghị, đề nghị Chủ tịch UBND huyện Diễn Châu cung cấp Hồ sơ kỹ thuật thửa đất bị thu hồi, Quyết định thu hồi đất để chi trả tiền bồi thường cho trường hợp bồi thường chậm mà lỗi thuộc về cơ quan nhà nước.
Cơ quan chức năng tham mưu
Ngày 18/7/2023, UBND huyện Diễn Châu có Công văn số 1952/UBND-TNMT về việc báo cáo giải quyết vướng mắc liên quan đến dự án xây dựng Cầu Đậu tại xã Diễn Cát giai đoạn 2005-2007 và dự án Cải tạo nâng cấp Quốc lộ 7 giai đoạn 2009-2012 nêu rõ: “Dự án nêu trên được Tổng cục Đường bộ Việt Nam phê duyệt tại Quyết định số 2622/QĐ-CĐBVN ngày 23/11/2005, phần diện tích các thửa đất bị ảnh hưởng phải thu hồi là đất nông nghiệp cùng thửa đất ở (đất vườn). Chính sách bồi thường tại thời điểm đó được quy định tại mục 1.2 khoản 1 Điều 8 Quyết định số 74/2005/QĐ-UBND ngày 31/5/2005 của UBND tỉnh Nghệ An là: “ 1.2. Đối với đất vườn ao liền kề với đất ở trong khu dân cư (không được công nhận đất ở); Ngoài mức bồi thường theo giá đất vườn còn được hỗ trợ thêm 50% giá đất ở liền kề”.
Tuy nhiên, khi thực dự án này người dân có đất vườn bị thu hồi mới chỉ được bồi thường bằng 1 lần giá đất nông nghiệp (tại thời điểm thu hồi chỉ bồi thường 26.000đồng/1m2) mà chưa hỗ trợ thêm 50% giá đất ở liền kề theo quy định tại Quyết định số 74/2005/QĐ-UBND nêu trên...
Ủy ban nhân dân huyện Diễn Châu cũng đã đề nghị cho phép xác định lại nguồn gốc và diện tích trước đây đã thu hồi nhưng chưa được bồi thường hặc chỉ mới bồi thường đất nông nghiệp để lập hồ sơ hỗ trợ bổ sung đối với đất nông nghiêp cùng thửa đất ở (đất vườn) theo quy định tại Khoản 3 Điều 27 Quyết định số 24/2022/QĐ-UBND ngày 14/02/2022 của UBND tỉnh. Diện tích xem xét hỗ trợ được xác định theo hồ sơ GPMB của các dự án cũ và theo các quyết định thu hồi đất của UBND huyện đã ban hành tại thời điểm trước đây”.
Văn bản số 5118/STNMT- QLĐĐ nêu rõ ý kiến của UBND huyện Diễn Châu.
Ngày 27/7/2023, Sở Tài chính có Công văn số 3450/STC-QLG&CS về nội dung liên quan đến dự án Xây dựng Cầu Đậu được Cục Đường bộ Việt Nam phê duyệt năm 2005, tuy nhiên trước đây người dân có đất vườn bị thu hồi mới chỉ được bồi thường bằng 1 lần giá đất nông nghiệp mà chưa được hỗ trợ thêm 50% giá đất ở liền kề theo quy định tại Quyết định số 74/2005/QĐ-UBND ngày 31/5/2005 của UBND tỉnh Nghệ An và Quyết định số 04/2010/QĐ-UBND ngày 10/01/2010 của UBND tỉnh… Do đó, việc người dân kiến nghị xem xét lại chính sách bồi thường, hỗ trợ trước đây là có cơ sở. Sở Tài chính thống nhất dự kiến hướng xử lý mà Sở Tài nguyên và Môi trường đề xuất tại mục 2.1 Công văn số 5031/STNMT-QLĐĐ ngày 25/7/2023.
Trích ý kiến của Sở Tài chính thể hiện trong Văn bản 5188/STNMT-QLĐĐ.
Tại Văn bản số 5188/STNMT-QLĐĐ ngày 28/7/2023 về việc báo cáo giải quyết vướng mắc trong bồi thường giải phóng mặt bằng thực hiện dự án Cải tạo nâng cấp Quốc lộ 7, Sở Tài nguyên và Môi trường nêu rõ: Dự án đầu tư xây dựng Cầu Đậu được thực hiện theo quy định của Luật Đất đai năm 2003 nên theo quy định tại khoản 6 Điều 210 (điều khoản chuyển tiếp) Luật Đất đai 2013 thì: “Đối với những dự án, hạng mục đã chi trả xong bồi thường, hỗ trợ, tái định cư trước ngày Luật này có hiệu lực thi hành thì không áp dụng theo quy định của Luật này. Trường hợp những dự án, hạng mục đã phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư hoặc đang thực hiện chi trả bồi thường, hỗ trợ, tái định cư theo phương án đã được phê duyệt trước ngày Luật này có hiệu lực thi hành thì thực hiện theo phương án đã phê duyệt, không áp dụng theo Luật này”.
Tuy nhiên, trên thực tế, do lỗi của cơ quan nhà nước khi lập phương án thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ chưa xác định đúng loại đất nên xảy ra tình trạng thu hồi, bồi thường sai loại đất cho người dân. Do đó, việc người dân kiến nghị xem xét lại chính sách bồi thường, hỗ trợ trước đây là có cơ sở.
Về chủ trương, Sở Tài nguyên và Môi trường thống nhất với UBND huyện Diễn Châu, đề nghị UBND tỉnh giao UBND huyện Diễn Châu thành lập Đoàn Thanh tra để rà soát lại hồ sơ bồi thường trước đây của các dự án (kiểm tra nguồn gốc đất của từng thửa đất tại thời điểm lập hồ sơ bồi thường của dự án trên, chế độ chính sách tại thời điểm…). Qua thanh tra thấy rằng những trường hợp nào chưa được hỗ trợ theo quy định tại thời điểm thu hồi đất thì cho phép UBND huyện Diễn Châu lập hồ sơ bổ sung, phê duyệt theo quy định để đảm bảo quyền lợi cho người dân bị thu hồi đất. UBND huyện Diễn Châu chịu trách nhiệm trước pháp luật về nội dung này, đảm bảo không gây thất thoát ngân sách nhà nước. Về giá đất, được xác định theo mức giá tại thời điểm thu hồi đất và do UBND huyện Diễn Châu quyết định theo ủy quyền của UBND tỉnh.
Trích ý kiến của Sở Tài nguyên và Môi trường trong Văn bản 5188/STNMT-QLĐĐ.
Ngày 27/7/2023, Sở Tài chính có Công văn số 3450/STC-QLG&CS nêu rõ ý kiến, thừa nhận “người dân kiến nghị xem xét lại chính sách bồi thường trước đây là có cơ sở” như đã nêu trên. Vậy nhưng, ngày 11/9/2023, Phó Giám đốc Sở Tài chính Trần Việt Dũng ký, ban hành Văn bản số 4191/STC-QLG&CS đề nghị UBND huyện Diễn Châu vận dụng quy định tại Điều 93 Luật Đất đai 2013 để tính thời gian chậm trả được tính từ thời điểm sau thời hạn 30 ngày kể từ ngày có quyết định thu hồi đất... Lãi suất chậm trả theo quy định của pháp luật về quản lý thuế qua từng thời kỳ (0,05%/ngày cho thời gian chậm trả trước ngày 01/7/2020 theo quy định tại các Luật Quản lý thuế 2006).
Trích Công văn số 3450/STC-QLG&CS ngày 27/7/2023 của Sở Tài chính.
Trao đổi nội dung trên, Luật sư Nguyễn Hữu Liêm, Trưởng Văn phòng Luật sư Tuổi trẻ cho rằng: Khoản 1 và Khoản 2 Điều 93 Luật Đất đai 2013 quy định về thời gian trả chậm được tính sau ngày có quyết định thu hồi đất. Tuy nhiên, theo ý kiến của Sở Tài chính và Sở Tài nguyên và Môi trường đã được nêu trên thì việc bồi thường chưa đúng chính sách là do lỗi của cơ quan nhà nước khi lập phương án thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ chưa xác định đúng loại đất nên xảy ra tình trạng thu hồi, bồi thường sai loại đất cho người dân.
Trường hợp chưa có quyết định thu hồi đất thì Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất vẫn còn giá trị pháp lý và người dân vẫn có quyền sử dụng đất. Vì vậy, khi nhà nước thu hồi đất phải có quyết định thu hồi theo quy định tại Khoản 11 Điều 3 Luật Đất đai 2013. Người dân chưa bàn giao mặt bằng và yêu cầu phải có hồ sơ kỹ thuật thửa đất, có quyết định thu hồi đất và đề nghị bồi thường phần diện tích đất chênh lệch giá tại thời điểm có quyết định thu hồi là có cơ sở.
CHÍ THÚC
